Radio-omroep

Van Wikipedia

Een radio-omroep is een instelling die radio-uitzendingen verzorgt.

Inhoud

1 Nederland
2 België

[bewerk] Nederland

[bewerk] Geschiedenis

In Nederland werd het eerste radioprogramma uitgezonden in 1919 door Hanso Schotanus à Steringa Idzerda.

Er ontwikkelde zich in Nederland een heel bijzonder systeem van radio-omroep. In tegenstelling tot landen als de VS, waar al vroeg veel commerciële omroepen ontstonden, en landen als het Verenigd Koninkrijk, waar staatsradio ontstond, ontstond in Nederland een systeem met onafhankelijke omroepen, die samen de zenders deelden. Al snel waren er twee zenders. Op de ene zonden de religieuze KRO en NCRV uit, op de andere de "algemene" AVRO en de socialistische VARA. De zendtijd van de vrijzinnig-protestantse VPRO was verdeeld over beide zenders. Zie: Publieke Omroep.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de zenders overgenomen door de Duitse bezetters. De zender te Lopik op de 995 kHz werd gebruikt voor propaganda-uitzendingen naar Engeland. Na de bevrijding van Zuid-Nederland werd uitgezonden via een provisorische zender te Eindhoven. Na de oorlog was er een tijdje een gezamenlijke omroep onder de naam Radio Herrijzend Nederland. In 1946 begonnen de gewone publieke omroepen weer met hun programma's.

Na de oorlog ontstonden er ook regionale omroepen, vanaf de jaren '80 was er een in elke provincie en in Zuid-Holland zelfs twee. Ook ontstonden er vanaf de jaren '80 publieke lokale omroepen.

Radio Nederland Wereldomroep zendt uit naar de gebieden buiten Nederland, voornamelijk via de korte golf. Deze omroep is begonnen als de Philips Omroep Holland Indië.

De kerkzender Radio Bloemendaal werd opgericht in 1924 en bestaat nog steeds. Hoewel deze zender nooit onderdeel is geweest van het publieke omroepbestel is haar vergunning steeds verlengd vanwege reeds bestaande rechten.

Ook zijn er militaire radiostations in Zuid-Limburg voor de Amerikaanse, Canadese en Britse legerbases aldaar.

Een bijzondere categorie radiostations vormden de zeezenders. Deze opereerden van 1960 tot eind jaren tachtig. Afgemeerd in de internationale wateren en onder buitenlandse vlag vielen deze stations niet onder de Nederlandse wet. Bekende zeezenders waren onder andere: Radio Veronica, Radio Caroline, Radio Noordzee Internationaal, Radio London, Radio 227, Radio Mi Amigo en Radio Monique. Ook een andere buitenlandse commerciële zender, Radio Luxemburg, had een Nederlandstalig programma.

[bewerk] Publieke radiozenders

Nederland heeft momenteel 5 landelijke, publieke radiozenders die subsidie ontvangen:

Radio 1, nieuwsvoorziening, actualiteiten en achtergronden bij het nieuws.
Radio 2, full service muziekzender met lichte (muziek)informatie (weer, verkeer, nieuws), cultuur, muziek uit de jaren 60, 70, 80 en het heden en het Nederlandstalige luisterlied.
3FM, publieke zender voor jongeren met een commerciële stijl van muziek, indeling en presentatie.
Radio 4, klassieke muziek en informatie daarover.
Radio 5 (het vroegere Radio 747), een mix van lichte muziek, informatie, spelletjes en service.

[bewerk] Landelijke radio-omroepen

[bewerk] Landelijke commerciële radio-zenders

Via FM:
- 100%NL, radiozender met uitsluitend Nederlands product
- Arrow Jazz FM, non-stop Smooth Jazz met informatieve beurs en nieuwsblokken tussendoor
- BNR Nieuwsradio, nieuws en actualiteiten
- Slam! FM, Gericht op jongeren met moderne muziek
- Q-music, voorheen Noordzee 100.7 FM, muziek uit de jaren '80, '90 en '00 en hits van het moment
- Radio 538, voornamelijk hits van het moment maar ook aandacht voor de jaren '80, '90 en '00
- Radio Veronica, muziek uit de jaren '80 en '90
- Sky Radio, non-stop muziek
- Caz!, voorheen Yorin FM, voornamelijk hits van het moment maar ook aandacht voor de jaren '90 en '00

Via de middengolf:
- Arrow Rock Radio (675 ¹ kHz), rockmuziek
- Radio 10 Gold (1008 ¹ kHz), meestal gouwe ouwe, maar tegenwoordig steeds vaker ook muziek van een aantal maanden geleden

Uitsluitend via de kabel:
- Classic FM, licht-klassieke muziek
- Kink FM, 24 uur per dag alleen maar alternatieve muziek
- RTL FM, gepresenteerde programma's met veel oldies en Nederlandstalige muziek

Uitsluitend via internet:
- YAM FM, jongerenstation waar de focus ligt op 10 tot en met 24 jaar
- Hitradio Enterprise103, Zwolle Nederland 70's, 80's, 90's en Top 40

¹ = Op sommige radiotoestellen wordt de afstemfrequentie niet aangegeven in negenvouden maar in tienvouden. (De Amerikaanse frequentie-indeling.) In dat geval is de zender meestal te vinden op de dichtstbijzijnde afstembare frequentie, bijv. 747 kHz wordt 750 kHz.

[bewerk] Radiofrequenties

Landelijke publieke zenders

PROVINCIE/REGIO op FM in MHz	RADIO 1	RADIO 2	3 FM	RADIO 4
Gron./Friesl.Drenthe/Overijssel-Noord	91,8	88,0	88,6	94,8
Overijssel-Zuid	98,4	104,6	96,2	91,4
Noordoostpolder	91,8	88,0	88,6	94,8
Gelderland-Oost	98,4	104,6	96,2	91,4
Gelderland-West	98,9	92,6	96,8	91,4
Flevoland-Noord	91,8	92,6	96,8	91,4
Flevoland-Zuid	98,9	92,6	96,8	94,3
Utrecht	98,9	92,6	96,8	94,3
Noord-Holland-Noord/Texel	95,0	92,9	97,1	101,6
Noord-Holland-Midden/Zuid	98,9	92,6	96,8	94,3
Zuid-Holland	98,9	92,6	96,8	94,7
Zeeland	104,4	97,8	99,8	95,0
Noord-Brabant-Oost	98,9	88,2	90,9	94,5
Noord-Brabant-West	98,9	92,6	96,8	98,2
Limburg-Noord	104,8	88,2	90,9	94,5
Limburg-Zuid	105,3	93,4 en 97,2	103,9	98,7

Radio Nederland Wereldomroep

Op middengolf (1512 kHz) en korte golf in kHz: 5955, 6015, 7125, 7340, 9895, 11655, 11935, 13700.

Regionale publieke radiozenders

RTV Noord	Hoogezand	97,5
Omrop Fryslân	Smilde	92,2
RTV Drenthe	Smilde	90,8
RTV Oost	Zwollerkerspel	99,4
	Losser	89,4
	Markelo	95,6
Omroep Gelderland	Ugchelen	103,5
	Ruurlo	90,4
	Arnhem	102,0
	Megen	89,1
Omroep Flevoland	Lelystad	89,8
Radio M (Utrecht)	Lopik	93,1
Radio Noord-Holland	Amsterdam	88,9
	Hilversum	88,7
	Wieringermeer	93,9
Radio West:	Rotterdam	89,3
Radio Rijnmond	Rotterdam	93,4
Omroep Zeeland	Goes	87,9
Omroep Brabant	Roosendaal	91,0
	Loon op Zand	91,9
	Mierlo	87,6
	Megen	95,8
L1 Radio (Limburg)	Roermond	100,3
L1 Radio (Limburg)	Hulsberg	95,3

[bewerk] België

Het eerste radioprogramma in België ging op 28 maart 1914 de lucht in vanuit het Koninklijk Paleis te Laken.

Vlaanderen heeft 6 landelijke, publieke radiozenders, een wereldomroep en 2 landelijke commerciële radiozenders. De publieke zenders bieden ook een aantal nieuwe digitale radiodiensten aan, te beluisteren via DAB, DVB en internet.
- Crooze.FM, Smooth Jazz en Lounge muziek
- Radio 1, nieuwsvoorziening, actualiteiten en achtergronden bij het nieuws.
- Radio 2, regionale informatie en achtergrond, cultuur, populaire en Vlaamse muziek, familie-entertainment, momenteel de meest beluisterde zender
- Klara, klassieke muziek en informatie daarover.
- Klara continuo, non-stop klassieke muziek, exclusief voor digitale radio.
- Donna, populaire hits van nu en jaren tachtig en negentig.
- Donna tophits, non-stop Donna hits, exclusief voor digitale radio.
- Studio Brussel, vooral alternatieve muziek afgewisseld met nieuws, cultuur en humor.
- Sporza Radio, een zender met rechtstreekse sportuitzendingen, te beluisteren via de middengolf en digitale radio.
- RVi, Radio Vlaanderen Internationaal.
- nieuwsplus, altijd het meest recente nieuws, exclusief voor digitale radio.
- Q-music
- 4FM

In het Belgische radiolandschap zijn er de openbare omroepen met de VRT voor Vlaanderen, de RTBF voor Wallonië en de BRF voor het Duitstalige gewest. Op het vlak van commerciële radiostations heeft België een achterstand ten opzichte van bijvoorbeeld Nederland. Gedurende de jaren '90 waren Radio Contact, Topradio, Bel RTL en NRJ populair. Het ging om een groot aantal lokale radiostations die in één stad of gemeente het grootste deel van de dag een landelijk signaal uitzonden. Sinds 2002 zijn in Vlaanderen twee landelijke commerciële radiostations actief: 4FM (nu van het Nederlandse Talpa) en Q-music (van de VMMa).

Sinds 27 mei 2004 mogen in Vlaanderen ook 5 regionale omroepen uitzenden. Elk van deze radiostations heeft één provincie als zendgebied.