Spoonerisme
Van Wikipedia
Een spoonerisme is een stijlfiguur of een verspreking waarbij binnen een woord of zinsnede letters of lettergrepen worden verwisseld, zodat een grappig effect kan ontstaan. Bijvoorbeeld:
- zeetakje → theezakje
- onder de drukinkt → onder de indruk
- versnelde verkering → verkeerde versnelling
- lysdexie → dyslexie
- zeeteefje → theezeefje
- viergatspisstel → vierpitsgasstel
- clikje bola → blikje cola
- kontje roffie → rondje koffie
- kakje boffie → bakje koffie
- schetenwapper → wetenschapper
- met verkrachte eenden → met vereende krachten
- gapen en schijten → schapen en geiten
- schattenwijfje → wattenschijfje
- gewaagde meiden → gewijde maagden
- "Er haait hier toch 's ochtends altijd een kraan?"
Het verschijnsel is vernoemd naar de Engelse dominee en wetenschapper William Archibald Spooner (1844-1930) en daarmee dus een eponiem. Spooner verwisselde vaak (meestal de eerste) letters van de woorden die hij uitsprak. Volgens de verhalen zei hij bijvoorbeeld ooit: "The Lord is a shoving leopard" (een duwende luipaard) in plaats van: "The Lord is a loving shepherd" en tegen zijn studenten "You have hissed all my mystery lessons."
Volgens een andere legende hief hij op een diner in Oxford het glas met de woorden: "Let us drink to the queer old Dean" (Laten we op de rare en oude Dean drinken) in plaats van "the dear old Queen".
Een bekend Nederlands nonsensgedicht dat uit spoonerismen is opgebouwd is Sint Dracus en de Joor van John O'Mill, dat met de volgende regels begint:
- Sint Dracus op zijn ruivend snos
- steed rapvoets door het bonker dos.
[bewerk] Bronvermelding
- Voer voor alfabeten, Harman A. Hoetink, BZZTôH, 's-Gravenhage, p. 110, ISBN 9055017736