Tell Halaf
Van Wikipedia
Tell Halaf is een archeologische site in het noordoosten van Syrië, dicht bij de grens met Turkije. Het was de eerste neolithische cultuur die door archeologisch onderzoek was ontdekt en werd vervolgens de Halafcultuur genoemd, met als kenmerken geglazuurd aardewerk dat beschilderd was met geometrische patronen en afbeeldingen van dieren. De site gaat in de tijd terug tot het 6e millennium v. Chr. en was later de locatie van de Arameese stadstaat Guzana.
Inhoud |
[bewerk] Ontdekking en opgraving
De site ligt dicht bij het dorp R'as al 'Ayn in het vruchtbare dal van de Khabur, dicht bij de moderne grens met Turkije en is in 1899 ontdekt door de Duitse ingenieur baron Max von Oppenheim, die onderzoek deed voor de anleg van de spoorlijn Berlijn-Bagdad, die alweer opgeheven is. (Syrië behoorde toen tot het Ottomaanse rijk.) Hij keerde terug om opgravingen te verrichten tussen 1911 en 1913 en nam veel van de gevonden artefacten mee naar Berlijn. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de collectie, tentoongesteld in het Tell Halaf museum, door een bombardement zwaar beschadigd. Veel voorwerpen van hout en gips zijn voorgoed verloren gegaan. In 1927 en 1929 werden opnieuw opgravingen verricht, nu door Franse archeologen. De naam Tell Halaf is een Arabische plaatsnaam; tell betekent heuvel. De oorspronkelijke naam van de nederzetting is niet bekend.
[bewerk] Geschiedenis
Tussen ca. 5000 en 4300 v. Chr. was het een belangrijke nederzetting. Deze periode wordt soms de Halaftijd genoemd. In het noorden van Mesopotamië werd deze cultuur opgevolgd door de Obeidcultuur.
In het 2e millennium v. Chr. was het een Hettitische voorpost.
In 894 v. Chr. werd het door de Assyrische koning Adad-Nirari II in zijn archieven verlmeld als een schatplichtige Aramese stadstaat. Na een korte periode van onafhankelijkheid plunderde Semiramis de stad in 808 v. Chr. en werd de streek een provincie van het Assyrische rijk.
[bewerk] Economie
Landbouw en veeteelt waren de belangrijkste middelen van bestaan. Bij de verbouw van emmertarwe, tweerijige gerst en vlas werd geen irrigatie toegepast. Verder hield men runderen, schapen en geiten.
Aardewerk uit Halaf is ook aangetroffen in andere delen van noordelijk Mesopotamië, zoals Ninevé en Tepe Gawra, Chagar Bazar en veel plaatsen in Anatolië, zodat het in de regio kennelijk veel werd gebruikt. Verder maakten de Halafgemeenschappen vrouwenfiguren van gedeeltelijk gebakken klei en natuursteen en stempelzegels van steen. De zegels worden beschouwd als een teken van de ontwikkeling van het concept van privé-bezit omdat vergelijkbare zegels vaak weren gebruikt om eigendommen te markeren. [1] Het Halafvolk maakte gereedschap van steen en klei. Koper was bekend maar werd niet gebruikt om gereedschap van te maken.
[bewerk] Cultuur
[bewerk] Architectuur
Bij geen enkele nederzetting uit de Halafcultuur zijn grootschalige opgravingen uitgevoerd. Wel zijn afzonderlijke gebouwen blootgelegd: de tholoi van Arpachiyah, ronde bouwwerken met een koepel met toegang door lange rechthoekige voorvertrekken [2]. Maar een paar van die gebouwen zijn opgegraven. Ze werden gebouwd met in de zon gebakken baksteen, soms op een fundering van natuursteen en werden misschien gebruikt voor bepaalde rituelen (In een ervan is een grote hoeveelheid vrouwenbeeldjes aangetroffen). Andere ronde gebouwen waren waarschijnlijk gewoon huizen.
[bewerk] Aardewerk
Een groot deel van het aardewerk van Halaf, in het Engels Halaf ware genoemd, was beschilderd, soms met meer dan twee kleuren (dan heet het polychroom) met geometrische motieven en afbeeldingen van dieren. Andere bekende vormen van Halaf ware zijn niet beschilderde kookpotten en glanzend gemaakt aardewerk. Er zijn verschillende theorieën over de reden voor de kenmerkende stijl van het Halaf ware. Er is een tegenwoordig omstreden theorie dat die ontstond door kopieergedrag en dat het aardewerk uitgewisseld werd als prestigeobject voor plaatselijke heersers. Het polychroom beschilderde aardewerk wordt ook wel eens als een exportartikel beschouwd, maar de aanwezigheid van dat aardewerk in vrijwel elke nederzetting van de Halafcultuur pleit daar tegen.
[bewerk] Referenties
- "The History of the Ancient Near East Electronic Compendium". Per 27 mei 2005.
