Tibetanen
Van Wikipedia
| Tibetanen | |
|---|---|
 |
|
| Twee Tibetaanse vrouwen bij het Potala-Paleis. | |
| Totale bevolking | Tussen de 5 en 10 miljoen |
| Verspreiding: | China/Tibet, Nepal, Bhutan, Noord-India, VS |
| Taal: | Tibetaans |
| Geloofsovertuiging: | Tibetaans boeddhisme, Bön, Islam |
| Verwante etnische groepen: | Mogelijk andere Tibeto-Burmaanssprekende volken, Oejgoers |
De Tibetanen zijn een volk in China die leven in het gebied van het voormalige Tibet, in de huidige Tibetaanse Autonome Regio. Er zijn naar schatting vijf tot zes miljoen Tibetanen. Men leeft op de hooggelegen woestijn, die wordt begrensd door ijskoude kale vlakten en het hoofste gebergte ter wereld: de Himalaya. in cultureel opzicht is Tibet veel groter dan de Tibetaanse Autonome Regio in China. Dit 'Groot-Tibet' omvat Bhutan, de Indiase deelstaat Sikkim, het noorden van Nepal en delen van Kashmir in het noorden van India. Ook aanzienlijke delen van de Chinese provincies Gansu, Sichuan en Yunnan zijn etnisch Tibetaans. Daarnaast zijn er volken die sterk door de Tibetaanse cultuur zijn beïnvloed, zoals de sherpa's in Nepal, de Drukpa's in Bhutan en de Ladakhi's in Noord-India. De complexiteit van het Tibetaanse cultuurgebied wordt nog vergroot door de tientallen dialecten van kleinere etnische groepen.
De grote natuurlijke barrières en het politieke isolement leidden ertoe dat de Tibetanen tot halverwege de 20ste eeuw nog een nagenoeg middeleeuws bestaan leidden. In het uitgestrekte noorden leidden de Tibetanen een nomadisch bestaan: ze woonden in zwarte tenten en hoedden vee, voornamelijk de jak. In de 7de eeuw werd vanuit China het boeddhisme geïntroduceerd, korte tijd later gevolgd door de komst van boeddhistische missionarissen uit India. De geestelijke en wereldlijke instituties raakten verweven, wat alle aspecten van het leven beïnvloedde.
Hoewel het Tibetaanse boeddhisme meerdere stromingen kent, voert de Gelupka-sekte sinds de 17de eeuw de boventoon. In die eeuw bereikte de Tibetaanse theocratie onder de vijfde Dalai Lama haar hoogtepunt. Het boeddhisme stimuleerde een hoogontwikkelde beschaving waarin veel aandacht werd geschonken aan het geestelijk leven en filosofie. Tot op zekere hoogte bestaat deze cultuur nog steeds, zij het in beperkte vorm. Vanaf 1912 was het Tibet de facto onafhankelijk, totdat China het land in 1950 bezette. In 1959 ging de dalai lama samen met tachtigduizend volgelingen in India in ballingschap. Sindsdien wordt religie onderdrukt en zijn tal van kloosters verwoest. Door de gestage immiratie van etnische Chinezen wordt het percentage inheemse Tibetanen steeds kleiner.
