Tuatara's
Van Wikipedia
| Tuatara's | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Sphenodon punctatus |
|||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||
|
|||||||||
| Familie | |||||||||
| Sphenodontidae Cope, 1870 |
Brughagedissen of tuatara's zijn vertegenwoordigers van een orde van de reptielen, naast de schildpadden, de schubreptielen en de krokodilachtigen, waarvan nog maar 2 soorten bestaan. Hun naaste verwanten zijn 60 miljoen jaar geleden uitgestorven.
Het zijn dus geen hagedissen in de taxonomische zin van het woord. Ze komen alleen nog voor op enkele kleine eilandjes bij Nieuw-Zeeland waar geen door de mens ingevoerde soorten, zoals ratten en katten, hun bestaan en voortplanting kunnen verstoren.
Brughagedissen vormen een zeer oude groep primitieve reptielen en zijn de afgelopen 220 miljoen jaar nauwelijks veranderd. Ze worden maximaal ongeveer 24 cm lang en wegen dan ca 500 gram. Ze gedijen bij temperaturen die voor reptielen ongebruikelijk laag zijn: 16-21 °C. Hun metabolisme is dienovereenkomstig traag. Ook de voortplanting is traag; eieren worden om de 2 tot 4 jaar gelegd en doen er ongebruikelijk lang, 12 tot 15 maanden, over om uit te komen. Pas bij ongeveer 13 jaar zijn de dieren geslachtsrijp; ze kunnen ongeveer 60 jaar oud worden. Er zijn nog twee soorten: Sphenodon punctatus en de brughagedis van North Brother Island (Sphenodon guntheri).
De naam tuatara betekent 'stekelige rug' in het Maori. Sinds 1974 worden pogingen gedaan deze soort voor uitsterven te behoeden.
[bewerk] Geschiedenis
De groep was in het verleden veel talrijker dan nu. De oudste brughagedissen ontstonden in het laat-Trias. In het Jura nam het aantal geslachten snel toe, evenals de specialisaties. Naast de Gephyrosauridae, de primitiefste brughagedissen, ontstond de familie van de Pleurosauridae, waarvan de leden volledig aquatisch waren. Van de recente famililie van de Sphenodontidae zijn uit het Jura en Krijt ongeveer twintig geslachten bekend. In het laat-Jura en vroeg-Krijt gingen de brughagedissen snel achteruit, mogelijk door de opkomst van de echte hagedissen. Tegen het midden-Krijt waren de meeste geslachten uitgestorven. Slechts de moderne brughagedis wist te overleven op het afgelegen Nieuw-Zeeland. De oudste fossielen zijn echter niet ouder dan het Pleistoceen.
[bewerk] Externe links
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Sphenodon punctatus op Wikimedia Commons. |
