Verkade
Van Wikipedia
Verkade is een Nederlandse merknaam van kruideniersartikelen als beschuit, chocolade en koek. De fabrieken van Verkade zijn vanouds gevestigd in Zaandam en zijn belangrijk in de ontwikkeling van de voedingsindustrie van de Zaanstreek.
[bewerk] Geschiedenis
Het verhaal van Verkade begint in 1886. Toen opende Ericus Gerhardus Verkade op zondag 2 mei 1886 zijn Stoombrood- en Beschuitfabriek 'De Ruyter'. Hij startte eenvoudig met het maken van brood en beschuit. Het succes dat hij hiermee boekte was zo groot dat hij regelmatig nieuwe producten aan zijn assortiment kon toevoegen.
In de tijd tussen 1886 en nu veranderde er veel, zoals bijvoorbeeld de arbeidsomstandigheden. De werkweek verminderde in honderd jaar van boven de tachtig uur tot minder dan de helft. Vakantie kende men niet en nachtarbeid was heel gewoon in een bakkerij; men sliep ook wel tussen de bedrijven door in de fabriek, als daar even tijd voor was. Het loon bedroeg hoogstens twee dubbeltjes, in sommige gevallen niet meer dan enkele centen per uur. Arbeidsovereenkomsten en sociale wetten ontbraken. Ericus Gerhardus Verkade, de oprichter, was als zoon van een notaris in 1835 in Vlaardingen geboren. Toen zijn vader overleed, verhuisde zijn moeder terug naar haar geboortestreek ‘de Zaanstreek’ en de kleine Ericus werd naar een kostschool gestuurd.
De Zaanstreek was in de 17e en 18e eeuw bekend geworden door zijn nijverheid, maar in de 19e eeuw kampte men met een verouderd industrieel apparaat, doordat men zich teveel aan de windmolenindustrie bleef vasthouden. Hulp kwam in de vorm van de Kanalenwet uit 1863, waardoor het Amsterdamse IJ gekanaliseerd werd en het daardoor mogelijk werd om direct toegang te krijgen tot de zee. Hiervan profiteerde de Zaandamse haven. Tevens kwam er een rechtstreekse spoorverbinding met Amsterdam en de rest van het land. In deze tijd begon Verkade een eigen onderneming uit zijn erfenis. Helaas brandde zijn eerste fabriekje, een patentoliefabriek, af in 1875 en is hij daarna gaan handelen in oliehoudende granen. Hij bleef in zijn hart eigenlijk een fabrikant en om het gemis van grootschalige broodproductie op het platteland te benutten, koos hij voor een broodfabriek zonder ook maar de minste bakkerij-ervaring.
Op 2 mei 1886 begon Verkade zijn bakkerij 'De Ruyter' op een terrein van 1342 m² aan de Zaan. In deze bakkerij werd een stoommachine geplaatst om de verschillende machines te laten draaien. De naam 'De Ruyter' was gekozen met een buiging naar het verleden: de eerste molen van Zaandam-west droeg die naam. Brood was niet het enige product dat de fabriek ging leveren; er werd ook beschuit gebakken, omdat men hierbij de warmte van de ovens, na het bakken van brood, nog efficiënt kon gebruiken.
Het zat niet meteen mee; de Zaanse bakkers deden er alles aan om het Verkade-brood te weren van de markt. Zij gingen met hun prijs beneden die van het fabrieksbrood zitten en verkochten brood van mindere kwaliteit onder de Verkade naam. Dit was het begin van een echte broodoorlog, een verschijnsel dat tot in onze tijd duurt. Zo werd het pas geopende bedrijf al meteen in z'n bestaan bedreigd. Het afzetgebied moest groter worden en om die reden werd er een filiaal geopend aan de Amsterdamse Prinsengracht.
Ondertussen stuurde Verkade zijn zoon Ericus jr. naar Engeland om zich technisch en commercieel te scholen en kon deze hem helpen bij het leiden van de fabriek. Echter het 'stoombrood' werd niet het succes dat Verkade voor ogen had omdat er weinig prijsverschil was tussen de producten van de plaatselijke bakkers en het brood van Verkade. Toen in de Arbeidswet van 1919 de bakkers-nachtarbeid was geregeld, staakten de Verkades de broodproductie, aangezien de uurlonen op deze manier te hoog werden om het brood goedkoop te produceren. Verkade en zijn zoons hadden daarvóór het roer al omgegooid. Koekjes, theelichten, biscuits en suikerwerk waren al aan het assortiment toegevoegd. Verkade was flexibel genoeg om de bakens tijdig te verzetten.
