Warme golfstroom
Van Wikipedia
De warme golfstroom is in de geografie een stroming in de oceaan die warm water, opgewarmd in de tropen, in het Caraïbisch gebied. Vervolgens steekt hij ter hoogte van Kaap Hatteras de noordelijke Atlantische Oceaan over en bereikt Europa ter hoogte van de Golf van Biskaje. Daarna stroomt hij verder naar het noorden via onder meer de Noordzee tot aan de Noordelijke IJszee. De warme golfstroom maakt deel uit van de thermohaliene circulatie.
In de golfstroom kunnen stroomsnelheden van 3 meter per seconde voorkomen, waardoor de scheepvaart en dan vooral de zeilvaart er enige hinder van kan ondervinden.
Door de warme golfstroom is het klimaat op 50 graden noorderbreedte in Europa (de regio van België en Nederland) veel warmer dan op vergelijkbare andere plaatsen op aarde: het steeds nieuw aangevoerde warme zeewater functioneert als buffer. Vooral aan de Atlantische kust van Scandinavië is de invloed ervan van groot belang. De havens van Noorwegen tot en met Moermansk zijn 's winters ijsvrij. Grote delen van Europa zijn hierdoor dan ook een stuk warmer dan andere gebieden op vergelijkbare breedtegraad. New York ligt bijvoorbeeld op dezelfde geografische breedte als Rome maar is 's winters veel kouder dan Amsterdam.
[bewerk] Ontstaan en historisch gedrag
De stroming gedraagt zich als een slingerende rivier met draaikolken en opwellende en zinkende bellen van koud en warm water. De Golfstroom begint in de Golf van Mexico (vandaar de naam golfstroom) en brengt warm water naar het noordelijk deel van de Atlantische Oceaan waar het water aan de noordpool bevriest. Hierdoor bevat het resterende water meer zout waardoor het zwaarder is en naar beneden zakt, waarna het in zuidelijke richting terugstroomt. De warme Golfstroom wordt waarschijnlijk aangestuurd door enorme wervels in de wateren rond Zuid-Afrika. Daardoor lekt warm water uit de Indische Oceaan naar de Zuidelijke Atlantische Oceaan. Dankzij onderzoek vanaf het Nederlandse onderzoeksschip Pelagia zijn de wervels en zeestromingen rond Afrika in kaart zijn gebracht.
We weten uit onderzoek van boorkernen uit de ijskap van Groenland dat de zeewatertemperatuur in het verre verleden (tienduizenden tot honderdduizenden jaren geleden) soms snel wisselde. Misschien had dat te maken met de veranderlijke sterkte van de Warme Golfstroom. De transportband kan vrijwel tot stilstand komen en dan kan het ijs in de Atlantische Oceaan zich uitbreiden.
Of die veranderingen samenhangen met de Golfstroom is niet duidelijk. Pas in de twintigste eeuw, en door satellieten vooral in de laatste tientallen jaren, hebben we de beschikking over meetgegevens van oceanen. Dat is nog te kort om conclusies te trekken; misschien zijn de natuurlijke variaties van de golfstroom veel groter dan algemeen wordt aangenomen. De golfstroom is daarom een onzekere factor in de klimaatverandering waarmee de aarde te maken heeft.
[bewerk] Toekomst
Sommige klimaatonderzoekers voorspellen op grond van berekeningen dat de Golfstroom in een warmer klimaat mogelijk af kan nemen. Het smeltend ijs van de polen en de grotere hoeveelheden neerslag leveren dan zoveel zoet water op dat het na afkoeling minder naar beneden zinkt, waardoor de Warme Golfstroom in het noordelijk deel van de Atlantische Oceaan minder ver doordringt.
Voor West-Europa zou dat enorme gevolgen hebben. De opwarming zal hier dan verdwijnen waardoor de temperatuur vergelijkbaar wordt met de temperatuur in Noord-Amerika op gelijke geografische breedte. Op dit moment wordt er onderzoek gedaan naar de snelheid in de golfstroom; deze blijkt af te nemen. De circulatiekracht van de Warme Golfstroom, die door de Atlantische Oceaan warmte richting West-Europa aanvoert, is de afgelopen dertien jaar met 30 procent afgenomen, zo meldden Britse wetenschappers in Nature op 1 december 2005.
| Bronnen en referenties: |
|
