Wijngaardslak
Van Wikipedia
| Wijngaardslak | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
|
|||||||||||||
| Soort | |||||||||||||
| Helix pomatia Linnaeus, 1758 |
|||||||||||||
 |
|||||||||||||
 |
|||||||||||||
 |
De wijngaardslak (Helix pomatia) is een grote huisjesslak die behoort tot de familie van de Helicidae, of tuinslakken.
Inhoud |
[bewerk] Beschrijving
[bewerk] Schelpkenmerken
De wijngaardslak is een vrij grote soort. Het huisje heeft maximaal 5 windingen en is bruin van kleur,
[bewerk] Afmetingen van de schelp
- Breedte: tot 5 centimeter
[bewerk] Dier kenmerken
Het lichaam is meer oranjebruin tot grijs. Op de twee bovenste voelsprieten zitten ogen aan de uiteinden, de onderste voelsprieten zijn korter en hebben geurzintuigen om naar voedsel te zoeken.
[bewerk] Voortplanting
De wijngaardslak is zoals alle slakken hermafrodiet ofwel tweeslachtig en gedurende de voortplantingstijd rond mei tot juli vindt de paring plaats. Hierbij is één dier passief, en gedraagt zich als vrouwtje, de andere is actief en brengt zaadcellen in het lichaam van de partner. Voorafgaand aan de paring schiet de ene slak een kalk-achtige liefdespijl in de andere slak, hierbij worden hormonen afgegeven waardoor de ontvanger gestimuleerd wordt te paren. Er wordt vermoed dat het afschieten van deze uit calciumcarbonaat bestaande pijl ook nog andere doelen dient, zo kan het zijn dat de 'vaderslak' de aanstaande moeder wat extra calcium geeft voor de ontwikkeling van de eitjes. De eigenlijke paring gebeurt door de penis met de vagina te verbinden, waarna de spermatozoïden in een spermatofoor worden afgegeven. Nadat de ene slak bevrucht is, worden de rollen vaak omgedraaid en vindt dus wederzijdse bevruchting plaats. De eitjes worden in kleine holletjes afgezet en komen na enkele weken uit. Het duurt 3 tot 4 jaar eer de jongen volwassen zijn, de maximale levensduur is ongeveer 6 jaar.
[bewerk] Habitat en levenswijze
De Wijngaardslak komt vooral voor in loof- en gemengde bossen en antropogene omgeving zoals tuinen, graslanden en wijngaarden. De dieren zijn herbivoor maar alleen kruidachtige planten worden gegeten. De slak wordt ouder dan een jaar en overwintert dus. Voor overwintering zoekt de slak in de herfst een schuilplaats op waar beschutting is tegen droogte en kou. Om zich tijdens deze periode te beschermen wordt de schelp afgesloten met een hard structuurloos kalk-achtig dekseltje, het epifragma. Dit epifragma is voor éénmalig gebruik in tegenstelling tot het operculum wat veel kieuwslakken hun hele leven gebruiken. Na overwintering wordt het epifragma afgeworpen en vaak geheel of gedeeltelijk opgegeten. Natuurlijke vijanden zijn diverse rovende insecten zoals vleesetende vliegenlarven, mieren en loopkeverlarven, padden en vogels.
[bewerk] Areaal
Het natuurlijke verspeidingsgebied ligt in Midden- en Zuidoostelijk Europa maar door de mens is de soort over de hele wereld verspreid geraakt. In de Benelux is de soort vrij zeldzaam. In Nederland komt de slak voor in Zuid Limburg rond de zeer kalkrijke gronden van de mergelgrotten, in bosgebieden bij oude landgoederen in de Hollandse duinstreek en verder in bosschages rond oude kloosters en landgoederen in Friesland en Groningen.
[bewerk] Fossiel voorkomen
Hoewel algemeen wordt aangenomen dat de wijngaardslak buiten het natuurlijke verspreidingsgebied vooral door de Romeinen verspreid is (Engelse naam: 'Roman Snail'), zijn enkele pre-Romeinse vondsten in Nederland gedaan die dateren uit het Neolithicum, zoals in de Henckeput en in opvullingen van de prehistorische vuursteenmijnen bij Rijckholt. De wijngaardslak is als ouder fossiel uit de Nederlandse ondergrond onbekend en is in Nederland zeker als antropogeen te beschouwen (exoot).
[bewerk] Relatie tot de mens
[bewerk] Consumptie
Van oudsher is de Wijngaardslak door de mens gegeten. De eerste (doelbewuste) import in Noordwest Europa vond waarschijnlijk al door de Romeinen plaats. In de Middeleeuwen mochten monniken de Wijngaardslak vrijelijk eten en kweken. In de laatste drie eeuwen werden landgoederen vaak met exotische planten en bomen beplant en waarschijnlijk werd met deze planten ook de wijngaardslak onopzettelijk geïntroduceerd (al is wel bekend dat zij ook bewust werden uitgezet).
De Wijngaardslak (Escargot) is tegenwoordig een gewilde delicatesse in restaurants en de soort wordt gevangen en gekweekt voor de consumptie.
[bewerk] Beschermde soort
In Nederland staat deze soort op de lijst van beschermde dieren. Dat betekent dat zowel levende dieren als lege schelpen (!) voor geen enkel doel verzameld mogen worden.
[bewerk] Verwijzingen
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe links
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Helix pomatia op Wikimedia Commons. |
