Cranc (crustacèu)
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
- Pels articles omonims, vejatz Cranc (omonimia).
| Cranc | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||||
| Cranc de Martinica | |||||||||
| Classificacion classica | |||||||||
| Renhe | Animalia | ||||||||
| Embrancament | Crustacèu | ||||||||
| Classa | Malacostraca | ||||||||
| Òrdre | Decapoda | ||||||||
| Familha | |||||||||
| Pleocyemata Latreille, 1802 |
|||||||||
| Taxons de reng inferior | |||||||||
|
|||||||||
| Percorrètz la biologia sus Wikipèdia :
|
|||||||||
Los crancs son de crustacèus de cinc paras de patas que la primièra es modificada per formar una para de pinças, una carapaça puslèu plata, e un abdomèn cort e larg plaçat jol torax. I a dos gropes principals : l'infraòrdre dels Brachyura o vertadièrs crancs e los Paguroidea, o crancs ermitas. Los crancs ermitas, o bernard l’ermita, vivon abritats dins de cauquilhas voidas, ont pòdon protegir lor ròstre mòl.
Mai de 7 000 espècias son estadas descrichas a uèi, repartidas sus l'ensemble de la planeta. Los crancs colonizan una granda varietat de mitans : aqüatics evidentament mas tanben continentals, cèrtas especias realizant la quasi totalitat de lor cicle en defòra de l'aiga. Es sustot en zòna tropicala que se tròba indiferentament de crancs marins, de crancs d'aiga doça e de crancs terrèstres.
L'aparicion dels crancs remònta a l'èra segondària, lo mai ancian fossil de cranc conegut data del jurassic mejan, i a environ 170 milions d'annadas.
Somari |
[Modificar] Noiridura
Lo cranc es fòrt voraç es a dire que menja fòrça : de cauquilhatges, de rafatum. Lo cranc dobrís los cauquilhatges ambe sas pinças. Pòt devorir dusqu’a 50 lustras jovas per jorn. Quitament pòt s'atacar a de tortugas de mars pichonas que venon d'espelir e que se trigossan sus la plaja per rejónher la mar.
[Modificar] Reproduccion
Lo mascle recerca una famèla qu'es a pelmudar per s'acoblar.
[Modificar] Plaça dels crancs dins lo renhe animal
Lo mond animal:
|
|||||||
| * Unicellulars procaryotes (cellula sens nucli) | ♦ Equinodèrmes: Orsin, Crinoïds, Congombres de mar, estèla de mar e ofiura. | ♦ Bivalves (cauquilhatges) | |||||
| >* Unicellulars Eucariòtas (cellula de nucli) | ♦ Gasteropòdes (escagaròls, limauces,...) | ||||||
| >* Esponja (organisme multicellular) | ♦ Mollusques | ♦ Cefalopòdes (Pofres, sepias) | |||||
| >* Polip: idras, coralh e medusa | |||||||
| >* Vèrm (mobilitat e tub digestiu) bilaterian | ♦ Trilobits (de doas a 24 patas - atudat) | ||||||
| >* Peisses agnats (sens maissas) | ♦ Artropòdes primitius tipe miriapòdes (Fòrça patas) | ♦ Decapòdes: crancs e escrabidas (dètz patas) | |||||
| >* Peisses primitius (peisses catilaginoses) | ♦ Aracnids de uèich patas: aranhas, scorpions et acarians. | ♦ Domaisèlas | |||||
| >* Peisses tipics (peisses ossoses) | ♦ Sèrps | > exapòdes (de sièis patas) : Insèctes primitius sens alas (tipe Apterygota). | ♦ Babaròts, mantas, termites. | ||||
| >* Peisses de nadarèlas carnudas (Sarcopterygii) | ♦ Dinosaures (atudat) | ♦ Ortoptèr (sautarèla, grèlh). | |||||
| >* Tetrapòdes primitius (tipe Amfibians) | ♦ Crocodils | ♦ Marsupials | ♦ Emiptèrs (Barnats pudents, cigalas,...) | ||||
| >* Reptils primitius (Amniòtes de tipe Lausèrt) | ♦ Tortugas | ♦ Insectivòrs (Taupia, Eiriç,...) | ♦ Coleoptèrs (escarabat, catarineta,...) | ||||
| ♦ Ausèls | ♦ Quiroptèrs (Ratapenada) | ♦ Imenoptèrs (abelha, Vèspa, formiga | |||||
| ♦ Primatas | ♦ Diptèr (moscas) | ||||||
| >*Mamifèrs primitius tipe monotrèma | ♦ Rosegaires e Lagomòrfs (conilhs) | ♦ Lepidoptèr (parpalhòl) | |||||
| ♦ Carnivòrs | ♦ | ||||||
| ♦ Ongulats | ♦ | ||||||
[Modificar] Divèrsas espècias de crancs
 Cranc fantauma de las Seichèlas |
 Atelecyclus rotundatus |
 Corystes cassivelaunus |
 Cancer pagurus |
 Carcinus maenas |
 Cardisoma guanhumi |
 Gecarcinus lateralis |
 Goneplax rhomboides |
 Guinotia dentata |
 Liocarcinus navigator |
 Liocarcinus holsatus |
 Liocarcinus marmoreus |
 Liocarcinus depurator |
 Liocarcinus pusillus |
 Liocarcinus vernalis |
 Necora puber |
 Ocypode quadrata |
 Portumnus latipes |
 Thia scutellata |
 Hemigrapsus takanoi |
 Cranc porcelana |
 Cranc roge d'Hawaii |
 Acoblament |
 Cranc de Lamos |
 Cranc verd |
 Cranc reial d'espinas |
 Cranc-esponja devorissent un orsin |
 Cranc de Wellington |
 Cranc de cocotièr (cranc terrèstre - Malaisia) |
 Cardisoma armatum |
[Modificar] Valor economica
Lo cranc es una importanta ressorça alimentària pels òmes e fa doncas l'objècte d'una activitat economica particularament desvolopada. Modèl:Referéncia necessària
Dins lo bacin mediterranèu, lo cranc de ròca (cranc verd) fa comunament partida de las recèptas tradicionalas coma la sopa de peis. Per çò qu'es del tortèl, es generalament pescat en Bretanha.
[Modificar] Cifras
S'estima las capturas mondialas de crancs a 1,2 milion de tonas per an (donadas 2003). Çaquelà, cal soslinhar que lo cranc essent un animal costièr de bon capturar, aquesta chifra ten pas compte de la pesca individuala e de la pesca artesanala, sustot dins los païses paures, lo cranc representant una font de proteinas fòrça economica. Sus las còstas de l'Africa eqüatoriala, los enfants atrapan aisidament los crancs blaus que fan simplament rostir a la brasa.
La pesca dels crancs del Kamtchatka sola representa un prelevament annal d'environ 45 000 tonas.
 Crancs blaus |
 Vente de crancs blaus |
 Callinectes sapidus (Crancs blaus sul mercat de Pirèa) |
 Pinças de cranc |
 Paralithodes camtschaticus (Cranc de Kamtchatka) |
 Tortèl (dessús) |
 Tortèl (dejos) |
 Tortèl (de fàcia) |
 Crancs-aranhas gegants a l'aqüari Kaiyukan (Ōsaka, Japon) |
 Crancs-aranhas gegants a l'aqüari Kaiyukan (Ōsaka, Japon) |
