Nòrd-occitan
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
 |
Aqueste article es un esbòs; lo cal completar. Podètz partejar vòstras coneissenças en lo modificant. |
Lo nòrd-occitan es un ensems de dialèctes septentrionaus de la lenga occitana, comprenent los tres dialèctes seguents: lemosin, auvernhat e vivaroalpenc (amb una transicion dins dos sosdialèctes septentrionaus dau lengadocian: lo gavaudanés e lo bas-vivarés).
La sola caracteristica comuna de tot aquel grop es lo passatge fòrça ancian de las sillabas ca e ga (en latin) vèrs cha e ja/ia respectivament (en nòrd-occitan):
- Nòrd-occitan: chantar, vacha, jauta, paiar, charjar.
- Autres dialèctes occitans: cantar, vaca, gauta, pagar, cargar.
[Modificar] Origina
Aquel fenomèn se passèt a l'Auta Edat Mejana, avans la constitucion definitiva de la lenga occitana au sègle VIII. Es un fenomèn originari de l'influéncia de la metropòli de Lion, qu'èra un centre culturau major a l'Antiquitat Tardiva e a l'Auta Edat Mejana (Chambon & Olivier 2000). Aquel mesme fenomèn d'origina lionesa maitot se rescontra dins d'autras lengas romanicas, en defòra de l'occitan: en francoprovençau (la lenga centrada a l'entorn de Lion), dins una granda part dau francés (levat dins los dialèctes normand e picard), en friolan, en ladin e dins una partida dau romanch. Aquel fenomèn doncas ven pas dau francés, contrariament a çò que pòdon creire de personas mal informadas.
[Modificar] Usatges e representacions
La koinè literària de l'occitan medievau, sobretot chas lo trobadors, acceptava e mai mesclava sens esitacion las formas dau nòrd (chantar, charjar) amb las formas dau sud (cantar, cargar): los dos tipes avián un prestigi egau.
[Modificar] Bibliografia
- CHAMBON Joan Pèire, & OLIVIER Felip (2000) = CHAMBON Jean-Pierre, & OLIVIER Philippe, “L’histoire linguistique de l’Auvergne et du Velay: notes pour une synthèse provisoire”, Travaux de linguistique et de philologie 38: 83-153
