Anonim zwany Gallem
Z Wikipedii
Anonim zwany Gallem, także Gall Anonim (ur. ? - zmarł po 1116) - pierwszy kronikarz działający na ziemiach polskich, autor Kroniki polskiej.
Praktycznie nic o nim nie wiadomo. Szczątkowe informacje, które posiadamy są jedynie domysłami, snutymi na podstawie skąpych wzmianek autobiograficznych w Kronice. Z tego też powodu, historycy nadal prześcigają się w często sprzecznych ze sobą, a nie raz także i fantastycznych domysłach. Żył w czasach Bolesława III Krzywoustego. Prawdopodobnie urodził się między 1050 - 1060 rokiem. Do Polski mógł przybyć ok. 1089 lub 1109 roku. Był mnichem, prawdopodobnie benedyktynem. Kronikę napisał prawdopodobnie na życzenie kanclerza Michała Awdańca w latach 1113-1116. Możliwe, że po śmierci kanclerza Michała prowadził kancelarię książęcą.
Wybitny renesansowy dziejopis, biskup Marcin Kromer, w którego posiadaniu znajdował się jeden z ocalałych do dziś dnia rękopisów Kroniki, napisał uwagę na marginesie: Niniejszą historię napisał Gall, mnich jakiś zapewne, jak można wnosić z przedmów, który żył za czasów Bolesława III
Od tego czasu przyjęło się nazywanie Anonima Gallem.
Spis treści |
[edytuj] Informacje z Kroniki
Kronika Polski napisana została w latach 1112-1116. Jest ona dziełem o wybitnym kunszcie literackim i ma charakter moralistyczny. Przedstawia dzieje od początku dynastii Piastów, po czasy współczesne autorowi.
[edytuj] Co Anonim o sobie ujawnił sam
- Był cudzoziemcem, którego dokładne pochodzenie nie jest ustalone.
- Był pielgrzymem i wygnańcem.
- Możliwe że był wysokiego rodu.
- Podkreślał atencję do kultu św. Idziego (na co zwrócili uwagę historycy)
- nie był Skandynawem - wykazał całkowity brak znajomości Europy Północnej
- był uczestnikiem spotkania Krzywoustego i Kolomana na Węgrzech
[edytuj] Co ujawnia styl pisania
- sposób pisania świadczy o wysokiej klasy wykształceniu ( co świadczy o mnichu lub osobie wysokiego rodu)
- biegłość w sztuce pisarskiej świadczy, że nie jest to pierwsze dzieło jakie napisał.
- kronika została napisana w sposób wówczas nowatorski. Styl taki powstał na północy Francji, stosowany był we Flandrii, Nadrenii i Holandii, Belgii.
[edytuj] Hipotezy pochodzenia Galla Anonima
- Anonim był Polakiem. Ta teza (powstała wskutek nieporozumienia) już upadła. Gotfryd Lengnich, wydając drukiem Kronikę polską, za autora podał Marcina Gallusa. Nie było nikogo takiego. Wydawca pomylił Anonima z Marcinem Galikiem, o którym mógł przeczytać u Jana Długosza.
- Anonim był zakonnikiem z Prowansji z klasztoru Saint-Giles (tam spoczywały relikwie św.Idziego, tam dary wysyłał Władysław Herman błagając Boga o potomka). Mnich przebywał czas jakiś w filii tego klasztoru w Samogyvàr na Węgrzech. Był też autorem Gesta ungarorum ( czyli węgierskiego odpowiednika Kroniki polskiej, powstałej również w tym okresie). Tamto dzieło nie zachowało się nawet w odpisach. Biblioteka klasztoru St.Giles została zniszczona w 1562 roku, brak więc materiału porównawczego który mógłby potwierdzić tę teorię.
(za M.Plezia)
- Anonim był węgierskim mnichem. Do Polski przybył najprawdopodobniej z klasztoru św. Idziego w Somogyvár na Węgrzech około 1110, wraz z wracającym z pielgrzymki Bolesławem III, pokutującym w ten sposób za zabójstwo brata Zbigniewa. Wtedy odbyła się też tajna rada z Kolomanem.
(za P.David)
- Był Włochem, członkiem rodu Orseolich (czyli dożów weneckich).
Mógł ukrywać się w klasztorze św. Mikołaja na Lido w Wenecji. Później był wychowawcą królewicza Mieszka przebywającego na Węgrzech na wygnaniu. Razem z nim przybył do Polski w 1089. (za T. Wojciechowski)
- Anonim był mnichem z Flandrii. W 1081 roku biskup poznański Franko przebywał w klasztorze św.Huberta w Ardenach we Flandrii (związanym z kultem św. Idziego). W 1061 roku mnich tego klasztoru Lambert Młodszy napisał kronikę. Później musiał z klasztoru uciekać. Czy nie on może być Anonimem?
(za Jerzy Zathey)
- Anonim to wysokiego rodu Francuz, zaginiony w czasie pierwszej wyprawy krzyżowej hrabia Flandrii Baldwin. To najbardziej fantastyczna hipoteza.
[edytuj] Bibliografia
- Paweł Jasienica, Trzej kronikarze, Czytelnik Warszawa 1993, ISBN 83-07-02211-8
- Tadeusz Rojek, XIII tajemnic historii, Nasza Księgarnia Warszawa 1987, ISBN 83-10-08952-x
