Bitwa pod Ochmatowem (1644)
Z Wikipedii
| Bitwa pod Ochmatowem | |||||||||||||||||
| Data | 30 stycznia 1644 | ||||||||||||||||
| Miejsce | Ochmatów | ||||||||||||||||
| Wynik | wygrana Polaków | ||||||||||||||||
| Terytorium | Ukraina | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
Bitwa pod Ochmatowem miała miejsce 30 stycznia 1644 r., w której hetman wielki koronny Stanisław Koniecpolski oraz Jeremi Wiśniowiecki pobili przeważające siły tatarskie Tuhaj-beja. Niedobitki wyciął komisarz wojska zaporoskiego Mikołaj Zaćwilichowski nad rzeką Sinuchą.
Tatarzy stracili pod Ochmatowem ok. 4 tys. ludzi.
Spis treści |
[edytuj] Wstęp
Gdy do hetmana Koniecpolskiego dotarła wieść o szykowanej przez chana Mehmeda IV Gireja wyprawy na Rzeczpospolitą, dokonał on dyslokacji swych wojsk (ok. 19 000 żołnierzy kwarcianych, Kozaków i pocztów prywatnych, 24 działa) w taki sposób, by zabezpieczyć wszystkie możliwe trasy przemarszu armii tatarskiej. Wojska ustawione zostały w dwóch rzutach. W pierwszym rzucie znalazły się chorągwie lekkiej jazdy, ktore patrolowały granicę państwa. Chorągwie Stanisława Krzeczowskiego pilnowały obszaru od Zaporoża do rzeki Ingulec, chorągwie Zabuskiego strzegły terenów na Niżu (rejon Dniepru za porohami), natomiast chorągwie Ołdakowskiego miały pieczę nad rejonem koło rzeki Tiliguł pod Oczakowem. Drugi rzut ustawiony był na stałych szlakach tatarskich, około 100 km za pierwszym rzutem. Podzielony był na trzy dywizje. Pierwsza dywizja, którą dowodził sam hetman Stanisław Koniecpolski, stanęła w Barze i Winnicy. Druga dywizja, dowodzona przez strażnika koronnego Jana Odrzywolskiego, stanęła w Buzówce, natomiast trzecia pod księciem Jeremim Wiśniowieckim na Zadnieprzu. Gdy Koniecpolski otrzymał wiadomość, że Tuhaj-bej idzie Szlakiem Kuczmańskim (albo pobliskim Szlakiem Czarnym) przybliżył dywizje do siebie. Dywizja Wiśniowieckiego stanęła w Korsuniu (czyli ok. 80 km od dywizji Odrzywolskiego), natomiast dywizja hetmańska zajęła pozycje w Stawiszczach. Gdy okazało się, że armia tatarska zmierza w kierunku Ochmatowa, dowództwo polskie postanowiło skoncentrować tam swe siły. Po połączeniu się z dywizją Odrzywolskiego hetman zajął pozycje dogodne do walki obronnej w okrążeniu. Wojska uszykowano w czterech rzutach. W pierwszym rzucie znalazła się straż przednia Odrzywolskiego, w drugim większość jazdy w dwóch liniach, w trzecim tabory z piechotą a w czwartym chorągwie kozackie i dragońskie. Całość poza strażą przednią Odrzywolskiego utworzyła czworobok. Tuhaj-bej, który miał ze sobą podobno 20 000 Tatarów, założył na południowym wschodzie od Ochmatowa kosz, który osłaniały stawy i rzeczka Gniła Tykicz.
[edytuj] Bitwa
Ponieważ Koniecpolski nie odważył się zaatakować Tatarów przed nadejściem dywizji Wiśniowieckiego, pierwsi bitwę rozpoczęli Tatarzy. Dla ochrony grobli Tuhaj-bej przeprawił przez rzeczkę Gniłę Tykicz 6000 jazdy - została ona jednak przepędzona przez Odrzywolskiego. Następnie hetman zdobył groblę. W tym czasie nadciągnął Wiśniowiecki i zajął pozycje na polskim lewym skrzydle. Chcąc odciąć Tatarom drogi odwrotu Wiśniowiecki ruszył na nich z szarżą po lodzie. Tatarzy widząć zamieszanie, jakie zapanowało w polskiej jeździe na skutek tłoku na grobli, postanowili to wykorzystać i wycofać się. Odwrót tatarski osłaniać miała ariergarda w sile 4000 żołnierzy. Została ona jednak szybko rozbita dzięki uderzeniu husarii. Wszystkie siły polskie ruszyły w pościg za umykającym wrogiem. W Kiszczeniach zatrzymano ciężką jazdę, a dalszy pościg prowadziła już tylko jazda lekka w sile 5000 żołnierzy. Grupą pościgową dowodził Mikołaj Zaćwilichowski., który dopadł uciekającą armię Tuhaj-beja podczas przeprawy przez rzekę Sinuchę i częściowo ją rozbił.
[edytuj] Literatura
- Mała Encyklopedia Wojskowa, 1967, Wydanie I
