Chata wuja Toma
Z Wikipedii
Chata wuja Toma (tytuł angielskiego oryginału: Uncle Tom's Cabin) to powieść amerykańskiej pisarki Harriet Stowe Beecher, napisana i opublikowana w 1851 roku.
Powieść porusza temat murzyńskich niewolników żyjących na południu USA. Impulsem do jej napisania było uchwalonie w 1850 roku przez Kongres Stanów Zjednoczonych ustawy przeciwko ukrywaniu zbiegłych czarnych niewolników. Książka, ukazująca przemoc i bezwzględność z jaką traktowano Murzynów, stała się ważnym ideowym argumentem liberalnej Północy w walce o zniesienie niewolnictwa.
Wydana była najpierw w periodyku National Era jako Uncle Tom's Cabin; or, Life Among the Lowly w 40 odcinkach, ukazujących się co tydzień (począwszy od 5 czerwca 1851 roku), później w wydaniu książkowym (ukazało się ono 20 marca 1852 roku). Należy do najbardziej znanych dzieł literatury amerykańskiej. W XIX wieku ilością sprzedanych egzemplarzy ustępowała jedynie Biblii, w ciągu roku od publikacji sprzedano 300 tysięcy egzemplarzy książki.
Została przetłumaczona na wiele języków, w tym na język polski (fragmenty począwszy od 1853 roku). Pierwszy pełny przekład F. Dydackiego ukazał się we Lwowie w 1853 roku; drugi W. Przybylskiego i I. Iwickiego w Wilnie w 1860. Kolejne przekłady wydane zostały w (1865) (Warszawa) i w 1901. Przekład autorstwa Ireny Tuwim i Juliana Stawińskiego ukazał się drukiem w 1954. Na podstawie oryginału, Stanisław Stampfl napisał adaptację, która ukazała się w 1980.
