Cietrzew

Z Wikipedii

Cietrzew
samiec (na górze) i samica (na dole)
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Nadrząd	neognatyczne
Rząd	grzebiące
Rodzina	głuszcowate
Gatunek	cietrzew
Nazwa systematyczna
Tetrao tetrix
(Linnaeus, 1758)
Galeria Wikimedia Commons

Cietrzew (cietrzew zwyczajny) (Tetrao tetrix, dawniej również Lyrurus tetrix) - duży ptak z rodziny głuszcowatych, zamieszkujący lasy północnej i środkowej Eurazji. W Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy na wschodzie i południu, jego liczebność stale się zmniejsza.

Cechy gatunku 

Wyraźny dymorfizm płciowy. Samiec czarny z granatowym, metalicznym połyskiem. Skrzydła ciemnobrązowe z dwiema białymi pręgami. Pokrywa podogonowa również biała. Nad okiem wyraźny czerwony fragment gołej skóry, tzw. róża. Ogon w kształcie liry. U młodszych samców grzbiet bez połysku z domieszką barwy brązowej. Samica mniejsza. Wierzch brunatny z gęstym poprzecznym rdzawym prążkowaniem. Spód i boki jaśniejsze, a prążkowanie staje się mniej regularne. Podogonie białe, ogon wcięty. Młode są podobne do samicy, samce przechodzące na upierzenie dorosłe w gwarze myśliwskiej określa się mianem "murzynów". Na terenach gdzie zasięg występowania cietrzewia pokrywa się z zasięgiem zasiedlanym przez głuszca, mogą występować bezpłodne mieszańce międzygatunkowe - skrzekoty (Tetrao medius), których ojcem zazwyczaj jest samiec cietrzew, a matką samica głuszca - głusza. Samce skrzekota ubarwione są podobnie do samców głuszca, lecz mniejsze i o wciętym ogonie. Samice podobne do samic cietrzewia.

Głos 

Wiosną samce tokują o świcie na otwartych przestrzeniach, wydają bełgoczące i syczące tony bul-got bul-got bul-got czu-szyyy. Samice wykrzykują głośne gagag. W stadach nawołują się przeciągłym jok.

Wymiary średnie 

dł. ciała ok. 45 cm (samica) - 62 cm (samiec)
rozpiętość skrzydeł 72 cm (samica) - 95 cm (samiec)
ogon 9-10 cm (samica) 10-14 cm (samiec)
waga ok. 750-1400 g.

Biotop 

Skraje lasów, polany, poręby. Zazwyczaj w rejonach podmokłych, chętnie w pobliżu upraw gryki.

Gniazdo 

Płytkie zagłębienie wygrzebane w ziemi, wysłane źdźbłami (skąpo). Umiejscowione w trawie lub wrzosie, pod osłoną krzewu, chrustu, młodego świerka lub jałowca. Często położone nawet kilka kilometrów od tokowiska.

Jaja 

Jeden lęg w roku, między kwietniem a czerwcem samica znosi 6 do 14 jaj.

Wysiadywanie 

Jaja wysiadywane są przez okres 26 dni przez samicę.

Pożywienie 

Pokarm roślinny, latem duże ilości bezkręgowców stanowiących podstawę wyżywienia piskląt.

Ochrona 

Objęty ścisłą ochroną gatunkową.

Zobacz też: przegląd zagadnień z zakresu biologii, fauna Polski, ptaki Polski.