Delikt

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Zasugerowano, aby ten artykuł zintegrować z artykułem czyn niedozwolony. (dyskusja)

Delikt (łac. delictum – czyn niedozwolny, błąd, przewinienie) – pojęcie prawnicze, mające swe korzenie w czasach starożytnego Rzymu. W prawie rzymskim wyróżniano:

delicta publica – delikty prawa publicznego,
delicta privata – delikty prawa prywatnego.

Delikty prawa prywatnego były źródłem powstania zobowiązania między sprawcą a poszkodowanym, rozstrzyganego w formie procesu prywatnego.

Współcześnie pojęcie deliktu funkcjonuje w wielu dziedzinach prawa.

[edytuj] Delikt w prawie cywilnym

W prawie cywilnym delikt oznacza samoistne źródło zobowiązania, rozumiane w sposób szerszy aniżeli w prawie rzymskim. Deliktem może być:

działanie (zawinione lub nie), w wyniku którego wynikła szkoda,
zdarzenie za które prawo czyni kogoś odpowiedzialnym (np. odpowiedzialność za zwierzęta i rzeczy).

Obydwie formy deliktu mogą dawać podstawy do odpowiedzialności deliktowej, czyli żądań odszkodowawczych.

Typowymi przykładami deliktów w prawie cywilnym są np: uszkodzenie cudzej rzeczy, spowodowanie niekorzystnych zmian w cudzym zdrowiu, pozbawienie kogoś przysługującego mu prawa majątkowego.

[edytuj] Delikt w prawie karnym

W terminologii prawa karnego delikt może oznaczać każdy czyn bezprawny (wykroczenie lub przestępstwo).

[edytuj] Delikt w prawie konstytucyjnym

W prawie konstytucyjnym delikt oznacza naruszenie Konstytucji lub ustawy poprzez czyn nie wyczerpujący znamion przestępstwa. Na gruncie polskiego prawa konstytucyjnego delikt konstytucyjny popełnia ten, kto swoim czynem "nie będącym przestępstwem" umyślnie lub nieumyślnie naruszył Konstytucję lub inną ustawę "w związku z zajmowanym stanowiskiem i w zakresie urzędowania". Odpowiedzialność za popełnienie deliktu konstytucyjnego dotyczy tylko wąskiej grupy najważniejszych urzędników państwowych wymienionych w art. 198 Konstytucji. Są to: Prezydent, członkowie Rady Ministrów, Prezes NBP, Prezes NIK, członkowie KRRiT, Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych oraz, w ograniczonym zakresie, posłowie i senatorowie. O popełnieniu deliktu konstytucyjnego rozstrzygać może jedynie Trybunał Stanu.

[edytuj] Delikt w prawie międzynarodowym

Prawo międzynarodowe także używa pojęcia deliktu, w postaci tzw. delictum iuris gentium, które określa przestępstwa przeciwko prawu międzynarodowemu (zbrodnie wojenne, ludobójstwo i inne zbrodnie przeciwko ludzkości, przestępstwa o charakterze terrorystycznym, piractwo, fałszowanie pieniędzy, handel niewolnikami, kobietami, dziećmi). Tego typu czyny zakazane są ścigane na zasadzie represji wszechświatowej (niezależnie od miejsca popełnienia czynu i przez wszystkie państwa – strony odpowiednich traktatów i konwencji).