Dobra rycerskie

Z Wikipedii

Dobra rycerskie (łac. praedium nobilium sive equestrum, niem. Rittergut), były w Niemczech majątkami ziemskimi, właściciele których zobowiązani byli pełnić służbę rycerską lub płacić specjalny podatek w przypadku wojny. Z posiadaniem majątku rycerskiego związane były pewne uprawnienia (nobilitas realis): posiadacze byli zwolnieni ze zwykłych podatków, z obowiązku zakwaterowania żołnierzy i zabierania chłopów z majątku do przymusowej pracy w czasie wojny. Oprócz tego posiadali stały mandat w sejmiku krajowym (Landtag) i prawo sądownictwa patrymonialnego, myślistwa i rybołówstwa na własnym terenie.

Przez wiele wieków wyłącznie szlachta miała prawo nabywać dobra rycerskie. Zmieniono to dopiero ok. r. 1820, odbierając jednocześnie posiadaczom takich majątków większość uprawnień, z których do początku XX. wieku pozostały tylko tzw. patronat kościelny - prawo veta przy obsadzaniu stanowiska proboszcza i szkolny - wpływ na obsadzenie stanowisk nauczycielskich na terenie majątku rycerskiego. W Prusach dobra rycerskie pozostały niezależnymi jednostkami administracji komunalnej do r. 1929. Nazwa "Rittergut" utrzymała się do r. 1945.

Inny typ dóbr rycerskich to tzw. domeny państwowe - w Polsce królewszczyzny, wydzierżawione przez suwerena osobom pochodzenia szlacheckiego, które posiadały uprawnienia związane z Rittergutem, nie będąc jego właścicielami.

Przykład typowego Rittergutu: Pawłowice (Wrocław)

[edytuj] Bibliografia

• Deutsches Rechtswörterbuch, Heidelberg 1912-
• Schlesisches Güter-Adreßbuch, Verzeichnis sämtlicher Rittergüter sowie der größeren Landgüter der Provinzen Nieder-Und Oberschlesien, Breslau 1937