Dziewięćsił bezłodygowy
Z Wikipedii
| Dziewięćsił bezłodygowy | |
 |
|
| Systematyka | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Rosopsida |
| Rząd | astrowce |
| Rodzina | astrowate |
| Rodzaj | dziewięćsił |
| Gatunek | dziewięćsił bezłodygowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Carlina acaulis L. | |
Dziewięćsił bezłodygowy (Carlina acaulis L. 1753) - gatunek rośliny dwuletniej należącej do rodziny astrowatych. Występuje w rejonach alpejskich południowej i centralnej Europy, dosyć często na terenie Polski (Beskidy, Pieniny, Tatry, Sudety).
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Liście
- Pierzaste, powcinane, kolczasto zakończone, tworzące rozetę. Rozeta rozpostarta tuż przy gruncie, osiąga do 15 cm średnicy.
- Kwiaty
- W środku rozety umiejscowiony jest duży srebrzystobiały, koszyczkowy kwiatostan, przypominający pojedynczy kwiat. Kwiatostan otwiera się tylko w słońcu. Kwitnie od lipca do września.
- Owoce
- Owocuje jesienią. Nasiona rozsiewane są przez wiatr.
- Korzeń
- Gruby, palowy.
- Biotop
- Tereny górzyste do 2800 m n.p.m., często wzgórza wapienne, także niże. Preferuje gleby o odczynie obojętnym lub zasadowym, ubogie, piaszczysto-gliniaste. Rośnie w miejscach nasłonecznionych.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina lecznicza: już w Średniowieczu uważany był za roślinę tego rodzaju. Korzeń wykorzystywany był jako środek napotny lub moczopędny, a także przy zaburzeniach trawienia.
-
- Zbiór i suszenie: Korzeń zbierany jest jesienią i po oczyszczeniu suszony w warunkach naturalnych.
- Skład chemiczny: surowiec zawiera olejek (1-2%), w nim związek poliacetylenowy (tlenek carlina) o działaniu bakteriobójczym, garbniki i inulinę.
- Działanie: Wyciąg ma właściwości hamujące wzrost bakterii gram-dodatnich oraz gronkowca złocistego.
- Wzornictwo i sztuka: stylizowane przedstawienie dziewięćsiła jest klasycznym motywem sztuki podhalańskiej.
- Roślina ozdobna: wykorzystywany przy aranżacji ogródków skalnych.
[edytuj] Ochrona
W Polsce dziewięćsił bezłodygowy podlega ścisłej ochronie.
[edytuj] Zmienność
Wyróżnia się dwa podgatunki:
- Carlina acaulis subsp. acaulis
- Carlina acaulis subsp. caulescens - posiada niewielką łodygę
[edytuj] Ciekawostki
Kwiatostan dziewięćsiła zamyka się pod wpływem zwiększonej wilgotności powietrza, co postrzegane jest jako zwiastun nadchodzącego deszczu.
