Dziewięćsił bezłodygowy

Dziewięćsił bezłodygowy (Carlina acaulis L. 1753) - gatunek rośliny dwuletniej należącej do rodziny astrowatych. Występuje w rejonach alpejskich południowej i centralnej Europy, dosyć często na terenie Polski (Beskidy, Pieniny, Tatry, Sudety).

Spis treści

Liście: Pierzaste, powcinane, kolczasto zakończone, tworzące rozetę. Rozeta rozpostarta tuż przy gruncie, osiąga do 15 cm średnicy.
Kwiaty: W środku rozety umiejscowiony jest duży srebrzystobiały, koszyczkowy kwiatostan, przypominający pojedynczy kwiat. Kwiatostan otwiera się tylko w słońcu. Kwitnie od lipca do września.
Owoce: Owocuje jesienią. Nasiona rozsiewane są przez wiatr.
Korzeń: Gruby, palowy.
Biotop: Tereny górzyste do 2800 m n.p.m., często wzgórza wapienne, także niże. Preferuje gleby o odczynie obojętnym lub zasadowym, ubogie, piaszczysto-gliniaste. Rośnie w miejscach nasłonecznionych.

Roślina lecznicza: już w Średniowieczu uważany był za roślinę tego rodzaju. Korzeń wykorzystywany był jako środek napotny lub moczopędny, a także przy zaburzeniach trawienia.

Wysuszony kwiatostan

- Zbiór i suszenie: Korzeń zbierany jest jesienią i po oczyszczeniu suszony w warunkach naturalnych.
- Skład chemiczny: surowiec zawiera olejek (1-2%), w nim związek poliacetylenowy (tlenek carlina) o działaniu bakteriobójczym, garbniki i inulinę.
- Działanie: Wyciąg ma właściwości hamujące wzrost bakterii gram-dodatnich oraz gronkowca złocistego.
Wzornictwo i sztuka: stylizowane przedstawienie dziewięćsiła jest klasycznym motywem sztuki podhalańskiej.
Roślina ozdobna: wykorzystywany przy aranżacji ogródków skalnych.