Ekonomia uczestnicząca
Z Wikipedii
Ekonomia uczestnicząca lub parecon (od ang. par-ticipatory econ-omics), to system proponowany jako alternatywa dla innych systemów takich jak kapitalizm i koordynatoryzm, pochodzący z prac radykalnych teoretyków Michaela Alberta i Robina Hahnela. Parecon rozwija się od lat osiemdziesiątych XX. wieku.
Teoria ta składa się czterech założeń:
- wszyscy producenci i konsumenci demokratycznie uczestniczą w producenckich i konsumenckich stowarzyszeniach, określanych jako ,,rady";
- aby zapewnić każdemu pracownikowi zdobycie doświadczenie i pełnego uczestnictwa w podejmowaniu decyzji, pozwala się aby pracownik mógł funkcjonować w równowadze między rolą ,,bycia zwykłym" a rolą decydującego (,,równowaga ról pracy" - ang. "balanced job complexes");
- nagroda (np. zarobki) powinna być dystrybuowana według wysiłku i poświęcenia, a nie według władzy, posiadania czy ilości lub jakości produkcji;
- alokacja powstaje pomiędzy radami producentów i konsumentów na drodze iteracji (ang. "iterations") szacowania kosztów i korzyści. Wiele iteracji będzie musiało być moderowanych przez niezależne ,,iteracyjne rady", aby mogła zaistnieć zbieżność.
Intencje zawarte w powyższych czterech elementach składają się z minimum hierarchii i maksimum otwartości w dyskusjach i podejmowaniu decyzji. Model ten zaprojektowany został aby eliminował poufność w ekonomicznym podejmowaniu decyzji, co pozwala na zmianę w kierunku przyjacielskiej współpracy i wspólnego poparcie.
Chociaż ekonomia uczestnicząca mogąca być politicznie klasyfikowana jako lewicowa (i również ponad anarchizmem), jest szczegółowo projektowana by unikać tworzenia się silnych intelektualnych elit (koordynatoryzm), w którą to pułapkę wpadła ekonomia krajów komunistycznych w XX wieku. Intencja ta nie przewiduje generalnego systemu politycznego, pomimo że praktyczny przykład wprowadzenia go w życie musiałoby oprzeć się na systemie politycznym.
Pomimo że wiele rodzajów produkcji i konsumpcji mogłoby zostać zasadniczo lokalnymi w obrębie tego systemu ekonomicznego, model ten nie wyklucza skali ekonomicznej.
Kilka firm zostało założonych na bazie tych zasad:
- South End Press, wydawca z Bostonu
- ZMag, magazyn progresywno-radykalny
- Mondragon Cafe, księgarnia i restauracja w Winnipeg, Manitoba.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- strona ekonomii uczestniczącej
- South End Press
- marksistowska krytyka
- wywiad z Michaelem Albertem, Recykling Idei, 17 marca 2004
[edytuj] Inne źródła
- Looking Forward: Participatory Economics for the Twenty First Century, Albert i Hahnel, South End Press, 1991r.
- The Political Economy of Participatory Economics, Albert i Hahnel, Princeton University Press, 1991
- Moving Forward: Program for a Participatory Economy, Albert, AK Press, 1997
- Parecon: Life After Capitalism, Albert, Verso Books, 2003
