Fort Gerharda w Świnoujściu
Z Wikipedii
Fort Gerharda, zwany również "Fortem Wschodnim" – jeden z fortów Twierdzy Świnoujście. Należy do najlepiej zachowanych do naszych czasów pruskich nadbrzeżnych fortów artyleryjskich w Europie. Położony na wyspie Wolin, administracyjnie należy do Świnoujścia. Wybudowany w latach 1856-1863, przeznaczony do obrony portu przed nieprzyjacielską flotą. Dwukondygnacyjna, owalna reduta po 1863 r. otoczona wraz ze wschodnim fragmentem wałów ziemnych fosą wodną. Od 1881 r. ufortyfikowana bateria nadbrzeżna z zachodnią lawą artyleryjską i wschodnią galerią dla dział oraz kazamatami, wyposażona dodatkowo w dwie kaponiery. W II poł. XIX w. dwukondygnacyjna reduta, pełniąca rolę bloku koszarowo-bojowego została przebudowana, stając się zapleczem wysokich obwałowań ziemnych, skierowanych grotem w stronę północno-wschodnią. Całość do roku 1863 otoczona fosą wodną. Zwodzony pomost przez fosę wiódł do głównego wejścia reduty i dalej na dziedziniec fortu. W latach 1870-1881 uwagę obrońców przekierowano bardziej na północ, włączając w obszar fortu jego obecną część zachodnią – dawniej baterię dział polowych. Na zachodniej lawie i na wschodniej galerii artyleryjskiej budowniczowie przewidzieli 10 stanowisk ogniowych dla dział, na których zainstalowano jedynie 4 armaty nadbrzeżne Kruppa kalibru 210 mm, oraz 7 armat 150 mm. Fort uzbrojony był również w artylerię polową i później w karabiny maszynowe. Na południowym i północnym odcinku fosy zbudowano 2 schrony strzeleckie połączone podziemnymi tunelami z dziedzińcem fortu. Z kolei na przełomie XIX i XX doprowadzono łączność telegraficzną oraz kolej wąskotorową. Fortyfikacja ta początkowo obsadzona była przez piechurów i artylerzystów w sile batalionu przez ok. 300 ludzi. Po I wojnie światowej obiekt przeszedł pod zarząd niemieckiej marynarki wojennej, pełniąc jednocześnie rolę pomocniczą aż do końca II wojny światowej. Po wojnie używany przez Rosjan, od 1962 r. przekazany miastu. Od opuszczenia obiektu przez Rosjan przez kilka lat pełnił funkcje magazynów, a później został opuszczony. W 2001 roku został wydzierżawiony przez fascynatów, którzy na jego terenie prowadzą jedną z najciekawszych inicjatyw związanych z tzw. żywą historią. W Forcie rezyduje historyczny komendant Twierdzy Morskiej, a po całym obiekcie oprowadzają przebrani w pruskie mundury studenci.
Warto zobaczyć:
- Na prawo od grobli wejściowej do fortu, przy ścianie schronu murowane stanowisko dla karabinu maszynowego z unikatową ambrazurą firmy "Mauser".
- Reduta, pełniąca jednocześnie rolę obiektu koszarowego fortu. Nad wejściem dwa kamienie granitowe z datą ukończenia budowy. W stropie przy wejściu dwa szyby windy do transportu dział na piętro oraz mniejszej windy amunicyjnej.
- Na północnym i południowym odcinku fosy dwie wybiegające w wodę schrony strzeleckie dla piechoty, połączone z fortem podziemnymi tunelami.
- Mały dziedziniec z kazamatami pod galerią artyleryjską.
- Magazyny amunicyjne – tzw. prochownie w zachodnim skrzydle fortu.
- Remizy artyleryjskie i dawne stanowiska ogniowe dla dział polowych na południowm wale fortu nad południową kaponierą.
