Gaston Bachelard

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Gaston Bachelard (ur. 27 czerwca 1884, zm. 16 października 1962), francuski filozof i historyk nauki, który mimo niskiego pochodzenia i samouctwa osiągnął największe zaszczyty w Akademii Francuskiej.

Jako listonosz w Bar-sur-Aube głęboko zainteresował się najpierw fizyką, a następnie filozofią. W latach 1930-40 był profesorem w Dijon, W latach 1940-45 jako pierwszy zajmował katedrę filozofii i historii nauki na Sorbonie.

Studia Bachelarda nad filozofią nauki w takich pracach jak Le nouvel esprit scientifique czy La formation de l'esprit scientifique stanowiły jego własną wizję epistemologii historycznej jako rodzaju psychoanalizy umysłu naukowego. Argumentował przeciw neopozytywizmowi i pewnym wpływowym formom neokantyzmu, że nauka nigdy nie posługuje się epistemologią: Immanuel Kant i Auguste Comte przenieśli pewne konsekwencje fizyki Newtona do filozofii, ale teraz fizyka Newtona została zastąpiona przez teorię względności - tak nauka nie jest po prostu powiększającym się zbiorem prawd, ale raczej twórczym dialogiem między badaczem a eksperymentem, czymś raczej dedukcyjnym niż indukcyjnym (zob. metoda hipotetyczno-dedukcyjna). Bachelard był racjonalistą w sensie kartezjańskim. Thomas Kuhn używa bachelarowskiego pojęcia pęknięcia epistemologicznego tak jak je zreintepretował Alexandre Koyré do skonstruowania swojego pojęcia paradygmatu naukowego.

W świecie analitycznej filozofii nauki psychologistyczna koncepcja historii nauki przedstawiona przez Bachelarda nie jest dobrze przyjmowana. Odbiera się ją często jako raczej mieszaninę rozważań o takich tematach jak poezja, sny, psychoanaliza, wyobraźnia niż jako zwyczajną epistemologię. Jest to zrozumiałe na tle tradycji brytyjskiego empiryzmu, dziwi jednak na tle popularności falsyfikacjonizmu Poppera i w analitycznej filozofii nauki - z którym koncepcja Bachelarda jest zbieżna. Być może dlatego, że Bachelard przedstawia wizję badacza romantycznego i natchnionego, inaczej niż Popper.