Gnosis

Z Wikipedii

Gnosis - czasopismo ukazujące się od 1991, poruszające problemy związane z ezoteryką traktowaną na poziomie naukowym, religioznawstwem i filozofią.

Służy szerzeniu wiedzy o gnozie i gnostycyzmie we wszystkich przejawach: medytacyjnych, teoretycznych i praktycznych. Autorami są m.in. profesorowie i pracownicy naukowi wyższych uczelni. Pismo zamieszcza również grafiki wybitnych twórców.

Słowo gnosis oznacza poznanie i wiedzę bezpośrednią, która wnika w istotę świata, człowieka i Boga. Wraz z mistyką oraz magią stanowi „trzecią drogę” ludzkiego dążenia poznawczego — obok religii opartej na wierze oraz filozofii wraz z nauką, opierających się na doświadczeniu i refleksji. Gnoza nie odrzuca tych metod, będąc w swej holistycznej postawie również sztuką i czynem. Jest nurtem dziejów myśli ludzkiej — i to zarówno orientalnej (jej aspekty odnajdujemy w taoizmie, w jodze, w buddyzmie, w kabale i sufizmie), jak i okcydentalnej (od gnostycyzmu starożytnego poprzez manicheizm, bogomilizm i kataryzm, nauki templariuszy, różokrzyżowców, aż po antropozofię, czy neognozę naszych czasów).

W Gnosis publikowane są zarówno oryginalne materiały polskich autorów, jak i przekłady tekstów starożytnych, eseje naukowe, utwory literackie, oraz tłumaczenia współczesnej literatury światowej i recenzje najciekawszych książek związanych tematycznie z profilem pisma. Do kształtowania szaty graficznej przyczyniają się wybitni współcześni artyści.

W dziale historycznym Aurea Catena Gnosis (Złoty Łańcuch Gnozy) przedstawiana jest historia tego potężnego choć dziś po części zapomnianego, po części podziemnego nurtu ludzkiego dążenia poznawczego, przeprowadzana jest jego rehabilitacja; gnozę współczesną, metamorfozę gnozy pomieszcza dział Anthropos i Sophia; dział W Labiryncie Duszy przedstawia dawne nurty prepsychologiczne jak i współczesną psychologię głębi, przede wszystkim zaś myśl Carla Gustava Junga, ale również psychologię humanistyczną i transpersonalną; dział Paradygmat Wyobraźni zawiera współczesne – często inspirowane przez gnozę i neognozę – propozycje zmierzające do radykalnej przemiany nauki, przejścia od wzorca materialistycznego do spirytualistycznego; Rozwidlone Ścieżki to miejsce, gdzie spotykają się wszelkie praktyczne inicjatywy cywilizacyjne – ukazujące alternatywną wizję życia; Ex Oriente Lux to nauki innych tradycji ezoterycznych; wreszcie w dziale Na Górze Helikonu publikujemy poezję medytacyjną i metafizyczną, a w Opowieściach Wizjonerskich – prozę.

Pismo abonowane przez Zakład Narodowy Ossolińskich, Bibliotekę Jagiellońską i inne biblioteki uniwersyteckie.

Gnosis ukazywała się w wersji papierowej do końca roku 2000. Następnie, ze względów finansowych publikacja nowych materiałów została przeniesiona do Internetu. Strona (a obecnie już raczej portal) Gnosis, zawiera około pięciu tysięcy pod-stron. Miarą jego popularności jest statystyka stu tysięcy odwiedzin miesięcznie. Strona jest nieustannie rozszerzana, zawiera nie tylko duże archiwum artykułów opublikowanych wcześniej w postaci papierowej, ale wciąż powstają nowe działy, publikowane są nowe teksty, ilustracje, twórczość malarska, graficzna i fotograficzna. Poszerza się też grono współpracowników. Zrezygnowano z wydawania pewnej puli tekstów z określonym interwałem czasowym – uzupełnienia ukazują się często nawet kilka razy w tygodniu.

Nad kształtem merytorycznym czuwa redakcja w składzie:

• Jerzy Prokopiuk, religioznawca, filozof – redaktor naczelny
• Krzysztof Maurin, fizyk, filozof – konsultant programowy
• Światosław F. Nowicki, filozof, tłumacz – redaktor
• Bohdan Kos, fizyk, filozof, poeta – redaktor
• Lech Robakiewicz, grafik, wydawca – redaktor i edytor
• Max Bojarski, teolog – sekretarz redakcji.