Henryk Nitschmann
Z Wikipedii
Henryk Eduard Nitschmann (ur. 24 kwietnia 1826 w Elblągu, zm. 27 kwietnia 1905 w Elblągu) - niemiecki poeta, muzyk, miłośnik, znawca i tłumacz literatury polskiej.
Henryk Nitschmann był synem radcy sądowego. W latach 1832-1843 uczęszczał do Gimnazjum Elbląskiego, zwanego das Atheneum Elbingense. Na rok przed ukończeniem szkoły, z polecenia rodziców, odbył trzyletnią praktykę w majątkach ziemskich pod Elblągiem. Od 1855 roku uczęszczał na Uniwersytet w Berlinie, jako wolny słuchacz, jednak studiów nie ukończył. W tym też czasie opanował język polski. Z racji swego zainteresowania polską kulturą i literaturą w roku 1854 został tłumaczem.
Pierwszym przekładem Nitschmanna był wiersz Franciszka Morawskiego Łza, który ukazał się w elbląskiej prasie. Później wiersze tłumaczone przez Nitschmanna drukowała lipska gazeta Novellen Zeitung. Po swoim powrocie na tereny Prus Królewskich osiadł pod Działdowem, w majątku Pożary (Pasaren). Na miejscu zaczął rozwijać swój talent muzyczny, tworząc kompozycje na fortepian oraz doskonalił znajomość języków polskiego i serbskiego.
W 1865 roku, Nitschmann powrócił do Elbląga. Zainteresował się również literaturą angielską i francuską. W 1868 wydał w Gdańsku antologię Album wierszy zagranicznych (Album ausländischer Dichtung), w którym zawarł tłumaczenia poezji polskiej, angielskiej, frnacuskiej i serbskiej. Rok 1875, to nawiązanie przez tłumacza współpracy z wydawnictwem Brockhausa w Lipsku. Zaowocowało to wydawnictwem, w którym ukazały się przekłady aż kilkudziesięciu polskich poetów. Henryk Nitschmann stał się uznanym i sławnym tłumaczem oraz znawcą polskiej literatury.
Mimo pracy translatora, H. Nitschmann wciąż zajmował się muzyką poważną. Komponował nowe utwory, stał się krytykiem muzycznym oraz organizatorem koncertów. W rok 1869 założył w rodzinnym Elblągu Towarzystwo Filharmoniczne (kierował nim do 1878.
Działalność Nitschmanna sięgała o wiele dalej niż tylko tłumaczenie polskiej poezji. Jego fascynacja polską kulturą, obyczajami i tradycją, sprawiła, że zaczął ujmować się za Polakami, chociażby krytykując germanizację i akcje przesiedleńcze, co narażało go w najlepszym wypadku na gniew ze strony pruskich władz.
W rocznicę 70. urodzin, działalność Nitschmanna na rzecz Polaków i polskości została doceniona, chociażby przez prasę polską, któa szeroko opisywałą zasługi polonofila dla Polski.
Zmarł 27 kwietnia 1905 roku, w wieku 79 lat. Do końca życia pozostał kawalerem, więc w testamencie (napisanym po polsku) zapisał większość swego majątku miastu Elbląg na cele charytatywne. Część jego księgozbioru liczącego blisko 3000 pozycji, znajduje się w Bibliotece Elbląskiej.
W uznaniu zasług Henryka Nitschmanna w popularyzacji literatury i kultury polskiej oraz walki o Polskość Rada Miasta jego rodzinnego Elbląga nadała jego imię, jednej z elbląskich ulic. W roku 1945 przemianowano ją na ulicę Bielańską, jednak w latach 60. XX w. powrócono do poprzedniej nazwy.
[edytuj] Publikacje
- 1868 Gdańsk - Album wierszy zagranicznych (Album ausländischer Dichtung)
- 1880 Lipsk - Iris
- 1882 Lipsk - Historia literatury polskiej (Geschichte der polnischen Litteratur)
- 1885 - Hogia
- 1889 Lipsk - Historia literatury polskiej (Geschichte der polnischen Litteratur)
- 1896 Gera - Historia literatury polskiej (Geschichte der polnischen Litteratur)
