Z Wikipedii

Spis treści 1 Dezyderaty 2 = 2.1 literowka 2.2 Wielka Litera 2.3 Części mowy --> czasownik --> czas. ter 2.4 Regulacja 2.5 Rzeczowniki 2.6 Czasowniki 2.7 A umlaut 2.8 Mieszana odmiana czasowników 2.9 Mapka dialektów a spis treści 2.10 Części mowy a kategorie gramatyczne 2.11 SOV 2.12 Redukcja -r 2.13 Wymowa litery "r" 2.14 -e cel;ownika 2.15 difficult? 2.16 Dodanie linków do ling.pl 2.17 Dialekty 2.18 Historia języka

[edytuj] Dezyderaty

Moim zdaniem, w artykule powinno się znaleźć coś nt. koniunktiwu w funkcji zaznaczania mowy zależnej, o wyrazach złożonych, o zwarciu krtaniowym przed samogłoską w nagłosie (które nadaje j. niemieckiemu charakterystyczne "szczekliwe" brzmienie), o wielkim wpływie j. niemieckiego na j. skandynawskie, czeski, słoweński, łotewski i może jeszcze parę innych języków, np. rosyjski, estoński, słowacki, chorwacki, węgierski, i o paru jeszcze innych sprawach ważnych.

Artykuł informuje, że najbliższym krewniakiem niemieckiego jest niderlandzki. Zadaję sobie pytanie, czy nie jest nim raczej luksemburski lub jidysz. 172.174.22.42 00:51, 6 lip 2006 (CEST) Wojciech Żełaniec

Co do ostatniej sprawy: to języki te są że tak powiem niekanoniczne i uchodzą niekiedy nadal za dialekty niemieckie. W przypadku luksemburskiego z tego co wiem istnieją poważne rozbieżności, jeśli chodzi o język literacki i zapis (różne pisownie). Niektórzy z kolei chcą za osobne języki uważać alemański (czyli szwabski, alzacki i szwycerski w jedynym worku) albo bergijski (Bergisch). Shaqspeare 00:56, 6 lip 2006 (CEST)

Nie wiem, jakie języki nazywa Pan "niekanonicznymi". Nawet, jeśli uważać luksemburski i jidysz za dialekty niemieckie, to są to dialekty na tyle odrębne od innych dialektów niemieckich, że ich tytuł do "językowej kanoniczności" --- luksemburski ma np. status języka państwowego --- zasługuje na poważną uwagę. W drugim akapicie artykułu jest przecież o języku luksemburskim, dziwnie więc brzmi powiedzenie (w 1. akapicie) że najbliższym krewniakiem niemieckiego jest niderlandzki. Co do jidysz, to przyznam się, że nie słyszałem, by ktoś uważał go za dialekt niemiecki. Kiedyś mówiło się "żargon", ale wiązało się to z negatywną oceną tego języka, pochodną od negatywnej oceny Żydów i kultury żydowskiej w ogóle. Jidysz rozwinął się natomiast z dialektów niemieckich, to na pewno.

Nie słyszałem też, by ktoś wrzucał szwabski, alzacki i szwajcarsko-niemiecki do jednego worka jako jeden język. Szwajcarsko-niemiecki jest ewidentnie dialektem niemieckim, co do szwabskiego i alzackiego to nie wiem; alzacki zapewne podlega wpływowi francuskiemu, podobnie jak luksemburski. O istnieniu jakiegoś języka "bergijskiego" nie słyszałem w ogóle. 172.208.158.130 12:27, 7 lip 2006 (CEST) Wojciech Żełaniec

No cóż, nawet istnieją osobne Wikipedie w językach "Bergisch" i "Allemanisch" (ten ostatni jest de facto rzeczywiście grupą w znacznym stopniu podobnych do siebie dialektów - choć trudno zrozumieć inny znając jeden). de:Hochdeutsche Sprachen przykładowo stawia je wśród dialektów/języków górnoniemieckich na równym miejscu z luksemburskim. Rozróżnienie, czy coś jest czy nie jest językiem jest trudne, zależy od przyjętych kryteriów. Wydzielanie luksemburskiego to właściwie jedynie sprawa polityczna - nie rózni się on bardziej od niemieckich dialektów niż te między sobą. Jidisz ma trochę silniejszą specyfikę. Nie polemizuję tutaj jednak z Tobą, lecz podaję przypuszczalną przyczynę, dlaczego znalazły się w artykule takie a nie inne informacje. Nie wiem kto to pisał, ale zawsze możesz poprawić! Shaqspeare 12:41, 7 lip 2006 (CEST)

O dialektach alemańskich mam pewne pojęcie, o bergijskich natomiast dowiaduję się po raz pierwszy, ale nie słyszałem, by ktoś je uważał za osobny język. Co do luksemburskiego, to, jak mówił (w jidysz) Max Weinreich: a shprakh iz a dyalekt mit an armey un flot. Język to dialekt wyposażony w armię i flotę. Nie wiem, czy Luksemburg ma armię i/lub flotę, ale na pewno inne atrybuty państwowości. Czy nie różni się bardziej od innych dialektów niemieckich niż one między sobą? Wystarczy rzucić okiem na stronę www radia luksemburskiego http://www.rtl.lu/home.rtl albo na deklarację praw człowieka w j. luksemburskim: http://www.unhchr.ch/udhr/lang/lux.htm by przekonać się, że w luksemburskim jest sporo gallicyzmów. Np. już samo pierwsze zdanie Deklaracji zaczyna się od: "Well d'Unerkennong vun der Dignitéit, déi all Member vun der Mënschefamill gebuer as, a vu sénge gläichen an onersetzleche Rechter de Fëllement vun der Fräiheet, der Gerechtegkeet an dem Fridden an der Welt as...", gdzie mamy: Digniteit zamiast Wuerde, Member zamias Mitglied i Fellement zamiast Grundlage. Już samo to poczytywałbym za symptom "suwerenności" j. luksemburskiego wobec niemieckiego, który nie pełni wobec niego w pełnym zakresie funkcji tzw. "Dachsprache", jaką pełni np. wobec dialektów niemieckich, austriackich czy szwajcarsko-niemieckich. W piśmiennictwie niemieckim natomiast panuje lub do niedawna panowała tendencja do uważania za "dialekt niemiecki" wszystkiego, co kontynentalno-zachodniogermańskie, łącznie z holenderskim czy nawet fryzyjskim. 172.173.19.161 00:49, 8 lip 2006 (CEST) Wojciech Żełaniec

O zwarciu krtaniowym już jest: "Przed samogłoską akcentowaną w nagłosie morfemu występuje zwarcie krtaniowe, nieoznaczane w piśmie." A o koniunktiwie rzeczywiście trzeba by napisać, jak już zauważyliśmy wcześniej (i dlatego wstawiłem szablon DoPoszerzenia). --Botev 02:27, 6 lip 2006 (CEST)

[edytuj] =

Skasowalem zdanie "Chociaż rzeczowniki i przymiotniki są odmienialne przez przypadki, zwykle odmienia się poprzedzający je rodzajnik, a rzeczownik lub przymiotnik pozostają w formie podstawowej." ponieważ jest to bardzo daleko idące uproszczenie.

Przykładowa typowa odmiana:

M. das Haus      die Häuser
D. des Hauses    der Häuser
C. dem Haus      den Häusern
B. das Haus      die Häuser

Podobnie (niekoniecznie tak samo) odmienia się większość rzeczowników rodz. męskiego i nijakiego. Analogicznie ma sie sprawa z przymiotnikami. Trudno zatem powiedzieć, że "rzeczownik lub przymiotnik pozostają w formie podstawowej".

- Wojtalik

Skąd to zdanie: "Do końca Drugiej wojny światowej wszystkie książki w języku niemieckim były drukowane pismem gotyckim - dla Polaków całkowicie nieczytelnym"? Ja przynajmniej nie mam z tym najmniejszych problemów...--Martewa 01:37, 6 cze 2004 (CEST)

Ja też nie, a z różnych pism sprzed wojny wynika, że wtedy Polacy jeszcze też nie miewali problemów z gotykiem. Wzmiankę o piśmie gotyckim można umieścić, ale na pewno nie w takiej formie. Toż to absurd, przecież prawie połowa Polaków żyjących w 1939 urodziła się albo w CK Monarchii albo w Niemczech. I jakoś mi się nie chce wierzyć, żeby pismo, którego używali w szkole, było dla nich kompletnie nieczytelne... Halibutt 03:12, 19 cze 2004 (CEST)

Ewidentna nieprawda. Mnóstwo książek już w latach 20. drukowano krojem pisma zbliżonym do współcześnie używanych! Co do ortografii - spora część czasopism powróciła do dawnej, również wiele firm prowadzi dokumentację i korespondencję w starej. Opór społeczny jest, niestety, tak wielki. Warto też coś wspomnieć nt. Großschreibung uprawianej do dziś tylko w języku niemieckim i luksemburskim. --Shaqspeare 13:06, 26 maj 2005 (CEST)

[edytuj] literowka

znalazlem literowke ktorej nie moge poprawic bo edycji jest poprawnie... Czasowniki: 'strawac sie'... ktos wie o co chodzi? Jafa

[edytuj] Wielka Litera

W Artykule napisano, że prawie wszystkie Rzeczowniki pisze się po niemiecku wielką Literą. Dlaczego prawie? Jakoś nie mogę sobie przypomnieć żadnych Wyjątków. Shaqspeare 00:53, 21 paź 2005 (CEST)

Pewnie chodziło o pisownię wyrażeń typu in bezug auf sprzed reformy. Ale według nowych zasad chyba nie ma już wyjątków. --Botev 23:05, 2 maj 2006 (CEST)

[edytuj] Części mowy --> czasownik --> czas. ter

Tabela (konkretnie wiersz): mieć - haben habe hast hat haben habt haben

czy dla "du" nie powinno być "hat"?

Nie, na pewno jest ok. Shaqspeare 19:59, 24 paź 2005 (CEST)

[edytuj] Regulacja

Skąd wniosek, że za regulację języka niemieckiego odpowiadają ministerstwa kultury krajów związkowych? Shaqspeare 12:37, 29 lis 2005 (CET)

Nie wiem jak to ująć. Z jednej strony tak - w Niemczech. Z drugiej strony wyroki sądowe potwierdzają, że język jest własnością ludu i nie podlego administracyjnej regulacji, z trzeciej strony koordynuje działania misnisterstw kultury konferencja tych ministerstw. W celu koordynacji na poziomie międzypaństwowym (tj. Szwajcaria, Liechtenstein, Austria, Niemcy, Luksemburg) organizują się konferencje międzypaństwowe. Draco flavus 10:53, 27 gru 2005 (CET)

[edytuj] Rzeczowniki

Propouję przerobienie całego podrozdzialiku. Część opisująca rodzaje i wyjątki nie pasuje tu (tj. do encyklopedii) w ogóle. Wystarczyłoby samo wyliczenie, że są trzy rodzaje i tyle. Draco flavus 10:59, 27 gru 2005 (CET)

[edytuj] Czasowniki

Brak jest całego rozdziału o koniunktivie (tryb łączący??). Może kiedyś sam napiszę? Draco flavus 10:59, 27 gru 2005 (CET)

Też o tym pomyślałem. Jak znajdę czas, to nad tym popracuję. Przyda się też krótka notka o trybie rozkazującym. Na razie daję szablon DoPoszerzenia --Botev 03:40, 3 maja 2006 (CEST)

[edytuj] A umlaut

"oraz zwiększeniu częstotliwości używania litery ä zamiast e" (o reformie ortografii) - a możecie podać jakieś przykłady? Bo jakoś nie kojarzę, o co chodzi... Daję DoWeryfikacji. Botev 03:38, 3 maja 2006 (CEST)

Proszę bardzo: Stängel zamiast wcześniejszego Stengel, bo pochodzi od Stange, gräulich zamiast greulich, bo Grauen itd. Shaqspeare 09:18, 3 maja 2006 (CEST)

Dobra, dzięki. --Botev 13:00, 3 maja 2006 (CEST)

[edytuj] Mieszana odmiana czasowników

"Ze względu na odmianę wyróżniamy czasowniki słabe i mocne oraz niewielką grupę czasowników mieszanych". Co to są te mieszane? --Botev 13:02, 3 maja 2006 (CEST)

Dobra, już wiem: na przykład bewegen - bewog - bewogen albo bewegen - bewegte - bewegt. Usuwam szablon DoWeryfikacji. --Botev 13:42, 3 maja 2006 (CEST)

[edytuj] Mapka dialektów a spis treści

No wlasnie - mapka dialektow jezyka niemieckiego na poczatku zaslania czesc spisu tresci. Probowalem to naprawic, ale sie nie udalo. Mozna by cos z tym zrobic, albo przeniesc mapke w inne miejsce? Panzerfaust ^[dyskusja] 21:38, 3 maja 2006 (CEST)

[edytuj] Części mowy a kategorie gramatyczne

Ja bym zintegrował rozdziały "Części mowy" i "Kategorie gramatyczne". Moim zdaniem np. wszystkie informacje o czasach powinny się znaleźć w podrozdziale o czasowniku, a wszystko o rodzajach i przypadkach w podrozdziale o rzeczowniku (potem jeszcze tylko jakieś odwołanie w rozdziale przymiotnik i wzorce odmiany przymiotnika po rodzajniku). Wtedy będzie krócej i wszystko w jednym miejscu. --Botev 14:20, 4 maja 2006 (CEST)

[edytuj] SOV

Mam wrażenie, że ktoś tam trochę namieszał w akapicie o szyku zdania. To o SOV. Trzeba to będzie poprawić. --Botev 17:44, 4 maja 2006 (CEST)

Zastanawiałem się, jak to najlepiej poprawić, ale nie mam zdrowia. :) Najlepiej będzie napisać ten akapit od nowa. Wystarczy informacja, że koniugowany czasownik jest na drugim miejscu, co oznacza to drugie miejsce (tzn., że pierwsze miejsce może zajmować całe wyrażenie, takie jak np. Am Anfang) no i ewentualnie jakoś zgrabniej o tych czasownikach rodzielnie złożonych. A szyk zdania moim zdaniem jest SVO, a nie SOV. Daję szablon "Do dopracowania". --Botev 21:38, 11 maja 2006 (CEST)

Poprawiłem bez większej przebudowy. Może być? Jeśli tak, proponuję usunąć "Do dopracowania".--BartekChom 18:29, 1 sie 2006 (CEST)

Dobra, wywaliłem jeszcze zdanie: "W języku niemieckim obowiązuje szyk SOV, ale koniugowana część czasownika zajmuje w zdaniu drugie miejsce - poza zdaniami podrzędnymi" - i teraz jest OK, zdejmuję szablon "Do dopracowania". --Botev 19:10, 1 sie 2006 (CEST)

[edytuj] Redukcja -r

Autor pisze:

Końcówka -er ulega asymilacji do tzw. r zwokalizowanego.

to dotyczy tylko niektórych wariantów niemieckiego; np. w Badenii i Wirtenbergii oraz Szwajcarii nie występuje; nie występuje też w wymowie starannej. 212.109.139.194 20:30, 3 cze 2006 (CEST) Wojciech Żełaniec

Dopisałem - "zjawisko to nie występuje jednak w niektórych wariantach języka niemieckiego". Co do wymowy starannej wydaje mi się jednak, że chodzi tu o wymowę sceniczną, by nie powiedzieć hiperpoprawną (podobnie jak wymowa a umlaut w pewnych sytuacjach jako długiego e nienapiętego /ε:/). Moim zdaniem jednak zapis "w niektórych wariantach" załatwia sprawę. --Botev 06:01, 4 cze 2006 (CEST)

[edytuj] Wymowa litery "r"

Autor pisze:

--- Wymowa r (w gardle - jak przy płukaniu gardła) różni się od polskiego r (wibracja końca języka).

Autorowi chodzi zapewne o "r" uwularne, tj. wymawiane z drganiem języczka (uvuli). Ale takie "r" jest tylko jednym z wielu wariantów "r", gdyż oprócz niego występują różne warianty "r" tylnopodniebiennego wymawiamego BEZ wibracji, a także "r" przedniojęzykowe, zbliżone do polskiego "r".

172.177.86.15 18:25, 15 cze 2006 (CEST) Wojciech Żełaniec

Racja. Jeśli możesz, to popraw w artykule, bo ja już słabo pamiętam z fonetyki te trzy warianty "r". --Botev 14:18, 30 cze 2006 (CEST)

[edytuj] -e cel;ownika

Autor pisze:

---

Dawniej występowało tu też -e w celowniku, obecnie zachowane tylko w pewnych wyrażeniach, np. zu Hause, zamiast zu Haus.

O ile mi wiadomo, -e w celowniku w odmianie mocnej i mieszanej w liczbie pojedyńczej występuje nie tylko w wyrażeniach skostniałych, ale jest końcówką żywą, choć tylko fakultatywną. Od wyboru mówiącego (wybór taki zależy od czynników eufonicznych, rytmicznych, stylistycznych i innych) zależy, czy powie "im Walde", "im Kriege", "im Buche" itp. czy "im Wald", "im Krieg", "im Buch".

172.177.86.15 18:29, 15 cze 2006 (CEST) Wojciech Żełaniec

Dopisałem zdanie: "Użycie -e w celowniku w niektórych innych wyrazach, podobnie jak brak -e we wspomnianych wyrażeniach skostniałych jest poprawne, aczkolwiek nacechowane stylistycznie." Kwestia dotyczy niemal wyłącznie wyrazów jednosylabowych z kilkoma tylko wyjątkami (np. dem Könige). --Botev 14:08, 30 cze 2006 (CEST)

[edytuj] difficult?

I´m from Germany and I´m interessted how other Nations are thinking about the german language - is it in our way difficult or not so difficult to learn, if somebody learns it???

phi, polish language is difficult to learn - german? IMHO piece of cake Rnm 17:33, 16 wrz 2006 (CEST)

• Es kommt drauf an was für Dich schwierig ist.. grüsse, kirq ^dyskusja 22:42, 16 wrz 2006 (CEST)࣌

Ich denke dass Deutsch sprache ist nicht so schwer zu lernen, aber ich bin Anfanger ;) Deutsch ist nicht so schwer als Polnisch ;) 212.2.100.182 12:24, 12 paź 2006 (CEST)

Other nations tend to think that German is terribly difficult. Exceptions: those (from other nations) who have seriously tried to learn it.

195.93.60.38 20:53, 12 sty 2007 (CET) Wojciech Żełaniec

[edytuj] Dodanie linków do ling.pl

Przepraszam, że dodałem linka niezalogowany (IP 83.29.141.125). Chciałem dodać linka do jednego z największych (a być może największego) darmowego słownika polsko-niemieckiego i niemiecko-polskiego, ling.pl. Dla wszystkich, którzy uczą się niemieckiego może to być przydatne źródło. bazy są unikalne, nie ma ich na innych serwisach (poza thesaurusem niemieckim, łącznie powielana jest bardzo niewielka część baz angielskich, niemieckich i francuskich). pundit 18:50, 14 list 2006

[edytuj] Dialekty

Brak choć kilku zdań o niemieckich dialektach. Grzegorz Wysocki ^(NAPISZ) 00:28, 13 sty 2007 (CET)

[edytuj] Historia języka

Chciałam poczytać o rozwoju języka niemieckiego, niestety nie ma tu ani jednej wzmianki na ten temat. Czy informacje te podane są może na innej stronie? Pozdrawiam, Isztar. 03.02.2007

Język staro-wysoko-niemiecki, język pragermański i parę z odnośników. Ale w sumie ja też byłbym ciekawy czegoś więcej. BartekChom 21:56, 11 lut 2007 (CET)