Jadźurweda
Z Wikipedii
Jadźurweda - jedna z czterech sanhit (zbiorów) wchodzących w skład Wed; składa się z formuł liturgicznych (jadźus) różnej długości, które wypowiadał cicho w czasie ofiary wedyjskiej adhwarju (kapłan, wykonujący wszelkie czynności manualne w ramach ofiary wedyjskiej).
Jadźurweda zachowała się w kilku redakcjach (znacznie się między sobą różniących) i dwóch wersjach:
- śuklajadźurweda (biała jadźurweda)
- krysznajadźurweda (czarna jadźurweda)
Śuklajadźurweda - zachowała się dwóch redakcjach:
- Kanva - Madhjandina
Krysznajadźurweda - zachowała się w trzech redakcjach:
- Taittirija - Kathaka - Kapisthala - Maitrajanija
Formuły Jadźurwedy to modlitwy i litanie skierowane do bóstw oraz słowa skierowane do sprzętów rytualnych (uświęcające je). W przybliżeniu połowa formuł jest metryczna, większość z nich zaczerpnięto z Rygwedy. Formuły napisane prozą są oryginalne. Ułożono je zgodnie z porządkiem czynności rytualnych.
Jadźurweda składa się z 40 lekcji (adhjaja), czterdziesta lekcja została dodana znacznie później i jest to upaniszada Iśa (Iśopaniszada).
Krysznajadźurweda - zawiera nie tylko jadźusy, ale i komentarze (wyjaśniające rację używanych przez adhwarju formuł). Jest starsza od śuklajadźurwedy (wersji „oczyszczonej” z komentarzy). Najlepiej zachowana redakcja Krysznajadźurwedy to readakcja należąca do szkoły Taittirija.
[edytuj] Datowanie
Jadźurweda jest młodsza od Rygwedy i prawdopodobnie od Samawedy. Wskazuje na to analiza pojawiających się nazw regionów geograficznych - większość tekstów Jadźurwedy ułożono już w krainach na wschód od Pendżabu - w „Kraju Środkowym” (Madhjadeśa) - oraz widoczne zmiany w panteonie wedyjskim (na pierwszym miejscu w panteonie pojawia się Pradżapati, wzrasta znaczenie Rudry, Wisznu, pojawia się kult węży, koncepcja daivāsura (walki bogów z asurami).
Zobacz też: literatura sanskrycka
