Jadwiga Zamoyska
Z Wikipedii
Jadwiga Zamoyska, z domu Działyńska (ur. 4 lipca 1831 w Warszawie, zm. 4 listopada 1923 w Kórniku), polska działaczka społeczna.
Była córką Tytusa Działyńskiego i Gryzeldy Celestyny z Zamoyskich. Pierwsze lata życia spędziła w galicyjskich Oleszycach; od 1838 przebywała w odzyskanym przez ojca Kórniku. Kształciła się w domu pod kierunkiem prywatnych nauczycielek, Wandy Żmichowskiej i Angielki Anny Birt; w 1852 wyszła za mąż za Władysława Zamoyskiego, polityka konserwatywnego i generała, związanego z Hotelem Lambert. Przeniosła się do Paryża, towarzyszyła mężowi w podróżach politycznych, m.in. do Turcji i Wielkiej Brytanii. Pozostała we Francji po śmierci męża (1868); zbliżyła się do zakonu oratorian i pod wpływem ich idei tworzenia stowarzyszeń religijnych bez obowiązkowych ślubów zakonnych postanowiła założyć "szkołę życia chrześcijańskiego".
Swoją ideę mogła zrealizować po śmierci brata Jana Działyńskiego i przejęciu dóbr kórnickich przez jej syna Władysława Zamoyskiego. W 1881 powróciła do Kórnika i w następnym roku założyła "szkołę domowej pracy kobiet". W 1885, objęta tzw. ustawami bismarckowskimi, została wydalona z Prus jako obywatelka Francji. Przeniosła wówczas szkołę do Lubowli na Spiszu, potem do Kalwarii Zebrzydowskiej, wreszcie do zakopiańskich Kuźnic.
Szkoła Jadwigi Zamoyskiej zyskała poparcie władz kościelnych oraz duże zainteresowanie w społeczeństwie. Program nauczania obejmował przede wszystkim wychowanie religijne i zajęcia praktyczne z szycia, haftu i gotowania, ale także zajęcia z rysunków, literatury, geografii, historii Polski oraz naukę śpiewu. Zamoyska publikowała dzieła o tematyce religijno-wychowawczej, m.in. O wychowaniu (1903), przygotowała także do druku pamiętniki męża Jenerał Zamoyski (ukazały się w sześciu tomach nakładem Biblioteki Kórnickiej w latach 1910-1930). Wiele czasu spędzała w Paryżu, w 1919 wizytowała szkołę w Zakopanem; ostatnie lata życia spędziła wraz z synem w Kórniku, tam zmarła i została pochowana.
Z małżeństwa z Władysławem Zamoyskim oprócz syna Władysława miała także syna Witolda (1855-1874) i córkę Marię (1860-1937).
Źródła:
- Witold Molik, Jadwiga Zamoyska, w: Wielkopolski Słownik Biograficzny, Warszawa-Poznań 1981
