Księstwo Nyskie
Z Wikipedii
Księstwo nyskie - biskupie księstwo feudalne na Dolnym Śląsku z ośrodkiem w Nysie, jedyne obok księstwa siewierskiego śląskie księstwo kościelne.
Jego ziemie wraz z resztą Śląska Opolskiego przypadły w 1198 księciu Jarosławowi, najstarszemu synowi Bolesława Wysokiego i jednocześnie biskupowi wrocławskiemu. Po jego śmierci w 1201, Henryk Brodaty pozostawił we władaniu biskupstwa kasztelanię otmuchowską jako uposażenie stołu biskupiego oraz ziemię nyską.
Starania o utworzenie księstwa prowadzili następcy Jarosława. Prowadzili jednocześnie intensywną kolonizację swoich ziem także poprzez trzebienie należących do dóbr książęcych lasów Przesieki Śląskiej.
Na tym tle doszło do zatargu z Henrykiem IV Probusem, który domagał się zwierzchności nad założonymi na terenach przesieki 65 wsiami. Mediacja legata papieskiego była niekorzystna dla księcia, który uzyskał jednak poparcie książąt śląskich. Ugoda z 1287 stanowiła, iż wsie należą się księciu, który natychmiast podarował je biskupowi.
Podstawy prawne pod powstanie księstwa biskupiego położył Probus 23 czerwca 1290 podnosząc mocą swego testamentu zarządzających kasztelanią nyską biskupów wrocławskich do godności książęcej, co dawało im niezależność od roszczeń świeckich książąt. Hierarchowie otrzymali także władzę sądowniczą na terenie księstwa oraz prawo bicia monety. Pierwszym biskupem wrocławskim posługującym się tytułem książęcym był Henryk z Wierzbna. Książęta świeccy uważający się za spadkobierców zmarłego starali się unieważnić nadany przywilej, jednak w 1333 ostatecznie potwierdził go Bolko II Ziębicki. Od 1342 biskupi-książęta uznawali lenną zależność od królów czeskich.
Po wojnach śląskich w 1742 większa część księstwa znalazła się w granicach Prus. Jedynie jego południowy skrawek wraz z letnią rezydencją biskupią na zamku Johannesberg (obecnie Jansky Vrch) w Javorníku pozostał w granicach ziem habsburskich.
W czasie ostatniej wojny śląskiej na żądanie Marii Teresy biskup wrocławski Philip Gothard von Schaffgotch wyjechał z Wrocławia do leżącej na ziemiach opanowanych przez Austrię letniej rezydencji. Nieprzychylni nowym, protestanckim władcom Śląska katoliccy biskupi wrocławscy byli uznawani przez Fryderyka II za wrogów i przez dziesięciolecia pozostali na wygnaniu. Pod ich nieobecność diecezją zarządzali wykonujący ich dyrektywy kanonicy. Wiele dokumentów kościelnych z tego okresu nosi adnotację am Johannesberg - tj. wydano w Johannesbergu.
Kres istnieniu księstwa położyła przeprowadzona w 1810 roku sekularyzacja dóbr kościelnych.
