Księstwo Połockie

Z Wikipedii

Księstwo Połockie - pierwsze ruskie księstwo udzielne ze stolicą w Połocku, powstałe z wydzielenia z Rusi Kijowskiej w końcu X wieku. Istniało jako niezależny byt państwowy z przerwami do około 1394 roku.

Spis treści 1 Historia 1.1 Początki Księstwa 1.2 Usamodzielnienie się Księstwa 1.3 Rozpad i upadek Księstwa 1.4 Podbój przez Wielkie Księstwo Litewskie 2 Udziały 3 Książęta 4 Bibliografia 5 Przypisy

[edytuj] Historia

[edytuj] Początki Księstwa

Pierwszym historycznym księciem połockim był Rogwołod, panujący w trzecim ćwierćwieczu X wieku. W sporze między synami księcia Światosława - Jaropełkiem a Włodzimierzem opowiedział się po stronie tego pierwszego. Ostatecznie sukces odniósł Włodzimierz, który zajął Połock, kazał zgładzić Rogwołoda i poślubił jego córkę Rognedę^[1].

Później Włodzimierz osadził w Połocku małoletniego syna Izasława, prawdopodobnie pod regencją matki Rognedy^[2].

[edytuj] Usamodzielnienie się Księstwa

Położenie Połocka w pobliżu dużych rzek sprzyjało handlowi, a ten - bogaceniu się miasta i wzrastaniu w potęgę. Izasław był już z pewnością księciem udzielnym, taki był też zamiar jego ojca. Jego syn Briaczysław mógł sobie już pozwolić na politykę agresywną - przyłączył ziemię między Dźwiną a Dysną, gdzie wyrósł gród Braczysławl. Po nieudanej agresji na Nowogród Wielki w 1021 roku^[3], przyszło Briaczysławowi do końca życia toczyć wojny z Jarosławem Mądrym. Rządy jego syna, Wsiesława przyniosły dalsze umocnienie pozycji Księstwa.

[edytuj] Rozpad i upadek Księstwa

Jeszcze za życia Wsiesława doszło do rozpadu Księstwa i wydzielenia sześciu lub siedmiu udziałów^[4]. Księciem na Połocku został najstarszy Dawid. Wyprawa Mścisława I Haralda w 1127 roku poskutkowała spustoszeniem Księstwa; przerażeni Połocczanie wypędzili Dawida i osadzili na tronie jego brata Rogwołoda. W 1132 roku Wasyłko Światosławic, jeden z bratanków Dawida i Rogwołoda, odbił Księstwo i odtąd rządził nim do śmierci^[5]. Ta przyniosła jednak nowe walki o następstwo po nim, wmieszanie się sąsiednich Księstw i dalsze osłabianie i nowe podziały Księstwa. Ostatnim Rurykowiczem na tronie Połockim został Briaczysław Wasyłkowic.

[edytuj] Podbój przez Wielkie Księstwo Litewskie

Być może Litwini sięgali po Połock już kilkadziesiąt lat wcześniej. Dopiero jednak w latach 40-tych XIII wieku udało im się jednak na dobre usadowić w Połocku. Córkę Briaczysława wydano za litewskiego księcia Towtiłłę i tym sposobem ten wstąpił na tron połocki, uznając przy tym zwierzchnictwo Mendoga. Kiedy ten go jednak tronu pozbawił, wybuchła między nimi wojna. Po jego skrytobójczej śmierci, na tron połocki wstąpił książę Gierden, a po jego śmierci tron udało się przejąć synowi Towtiłły, Konstantynowi. Nie mając potomstwa, oddał Księstwo arcybiskupowi Rygi, a ten - Wielkiemu Księstwu Litewskiemu. Rządziło tam kilku książąt, aż do Andrzeja Olgierdowicza. Ten wystąpił przeciw unii w Krewie, lecz został pobity i wzięty do niewoli. Księstwo zostało przemianowane w województwo połockie.

[edytuj] Udziały

Z Księstwa Połockiego wydzieliły się następujące Księstwa:

• Księstwo Borysowskie
• Księstwo Gorodneńskie
• Księstwo Gorodcowskie
• Księstwo Hercygskie
• Księstwo Izjasławlskie
• Księstwo Druckie
• Księstwo Drucko-Podbereskie
• Księstwo Kukiejnoskie
• Księstwo Łagoskie
• Księstwo Ługowskie
• Księstwo Mińskie
• Księstwo Streżebskie
• Księstwo Witebskie

[edytuj] Książęta

Lista książąt połockich znajduje się w osobnym artykule.

[edytuj] Bibliografia

• Bieniak J., Rognieda, Słownik Starożytności Słowiańskich, t. 4, 1970, s. 523-524.
• Bieniak J. Rogwołod, pierwszy hist. ks. połocki, Słownik Starożytności Słowiańskich, t. 4, 1970, s. 525.
• Bieniak J., Rogwołod, ks. połocki (zm. 1127-1129), Słownik Starożytności Słowiańskich, t. 4, 1970, s. 525.
• Dworzaczek W., Genealogia, Warszawa 1959.
• Powieść minionych lat, tłum. F. Sielicki, Wrocław – Warszawa – Kraków 1999.

[edytuj] Przypisy