Leon Barszczewski
Z Wikipedii
Leon Barszczewski (ur. 18 lutego 1849 w Warszawie, zm. 19 lutego 1910 w Częstochowie) – żołnierz, fotograf, badacz kultury Środkowej Azji, przyrodnik, glacjolog.
[edytuj] Życie
Urodził się w Warszawie, jednak w młodym wieku został sierotą i przeniósł się do starszej siostry do Czerkas niedaleko Kijowa. Ukończył gimnazjum wojskowe w Kijowie, po czym - w 1866 roku wstąpił do Wojskowej Konstantynowskiej Szkoły. Ukończył ją w roku następnym i został skierowany do Junkierskiej Szkoły Piechoty w Odessie. W roku 1869 ukończył ją, w następnych latach został awansowany na porucznika.
Po aneksji Turkiestanu przez Rosję Barszczewski zgłosił się na ochotnika do wyjazdu na nowo zdobyte tereny. Do 1897 roku mieszkał przede wszystkim w Samarkandzie. Z aparatem fotograficznym poznawał jej okolice, nad rzekami Zerawszan, Fan, Iskander i Jagnob, przez które wiodły szlaki w Góry Hissarskie i do emiratu Buchary. Był współorganizatorem naukowych wypraw dla rosyjskich uczonych. Rozpoczął prace archeologiczne w Afrasiab - mieście, które później okazało się być protoplastą dzisiejszej Samarkandy. Zgromadził tam sporą kolekcję starożytności, których część odsprzedał Francuzom, którzy przejęli po nim to stanowisko, a część przekazał miastu Samarkandzie jako zaczątek muzeum (pisały o tym Turkiestańskie Wiadomości - 1/14.10.1904, nr 2376/140). Pieniądze uzyskane od Francuzów przeznaczył na uruchomienie kopalni węgla kamiennego z pokładów w pobliżu Samarkandy.
Od 1897 w Siedlcach, dowodził pułkiem piechoty, wspomógł tam córkę w uzyskaniu zezwolenia na prowadzenie własnej szkoły: Żeńskiej Szkoły Handlowej (późniejszego Gimnazjum im. Królowej Jadwigi).
Za swe zdjęcia został nagrodzony złotymi medalami na wystawach fotograficznych, w Paryżu w 1895 (fotografie lodowców azjatyckich) oraz w Warszawie w 1901 (portrety mieszkańców Azji). Od 1906 na emeryturze. Zmarł w Częstochowie, popełniwszy samobójstwo w jednym z miejscowych hoteli. Tu także został pochowany na miejscowym cmentarzu Kule, lecz jego grób zniszczono pod koniec XX wieku. On sam natomiast został przez rodzinę ekshumowany i pochowany w Warszawie.
Na jego cześć botanik W. Lipski nazwał jeden z lodowców w Górach Hissarskich
[edytuj] Bibliografia
- Krótki przegląd autobiografii i podróży Leon Barszczewski, Siedlce 1910
- Badania archeologiczne Polaków na terytorium Imperium Rosyjskiego w XIX i początku XX wieku Maria M. Blombergowa, Łódź 1993, s. 103-111
- Leon Barszczewski - badacz starożytnej Samarkandy Maria M. Blombergowa, w "Archeologii Żywej" nr 1 (31) 2005, s. 35-40
