Leon Kruczkowski
Z Wikipedii
Leon Kruczkowski (28 czerwca 1900 w Krakowie - 1 sierpnia 1962 w Warszawie), pisarz i publicysta.
Urodzony w rodzinie rzemieślnika, był z wykształcenia chemikiem, absolwentem Wyższej Szkoły Przemysłowej w Krakowie. Po studiach pracował początkowo w przemyśle i szkolnictwie zawodowym, następnie od początku lat 30. zajmował się działalnością literacką i publicystyczną; był związany z lewicą.
Lata wojny spędził w obozach jenieckich w Arnswalde IIB (Choszczno) i Gross Born (Borne Sulinowo). Po powrocie do Polski wstąpił do PPR, założył w Krakowie miesięcznik literacki "Twórczość". 1945-1948 podsekretarz stanu (wiceminister) w Ministerstwie Kultury i Sztuki, 1949-1956 prezes Zarządu Głównego Związku Literatów Polskich. 1951-1956 przewodniczący Komitetu Współpracy Kulturalnej z Zagranicą. Od lutego 1957 członek Rady Państwa.
Od 1946 był posłem do KRN, na Sejm Ustawodawczy oraz Sejm PRL I, II i III kadencji. 1952-1956 przewodniczył sejmowej Komisji Oświaty, Nauki i Kultury. 1952-1956 członek Prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Narodowego, od 1958 członek Prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Był odznaczony orderem Budowniczych Polski Ludowej.
Spis treści |
[edytuj] Twórczość
[edytuj] Powieści
[edytuj] Zbiory opowiadań
- Szkice z piekła uczciwych (1963)
[edytuj] Zbiory poetyckie
- Młoty nad światem (1928, debiut literacki)
[edytuj] Dramaty
- Kordian i cham (1935, adaptacja powieści)
- Odwety (1948)
- Niemcy (1949), pierwotny tytuł: Niemcy są ludźmi
- Juliusz i Ethel (1954)
- Odwiedziny (1955)
- Pierwszy dzień wolności (1959)
- Śmierć gubernatora (1961)
- Rodzina Sonnenbrucków (scenariusz filmowy)
[edytuj] Eseistyka
- Człowiek i powszedniość
- Dlaczego jestem socjalistą
- W klimacie dyktatury - 1938
- Spotkania i konfrontacje
- Prawo do kultury
AD1 Leon Kruczkowski Leon Kruczkowski urodził się w 1900 r. w Krakowie. Tam debiutował na przełomie lat 1918/19, publikując wiersze w cza- sopiśmie „Maski". Po ukończeniu studiów z zakresu technologii chemii pracował w przemyśle w Zagłębiu Dąbrowskim. W tym czasie wydaje tom wierszy pt. Mioty nad światem (1928) oraz powieść pt. Kordian i cham (1932), która staje się rewelacją literacką. Kordian i cham, pierwsza polska powieść o tenden- cjach rewolucyjnych, rewidująca narodowe mity i trafiająca w najczulszy nerw polskiej tradycji literackiej, stała się trwa- łym dorobkiem literatury polskiej. Po sukcesie Kordiana i cha- ma Kruczkowski poświęcił się wyłącznie pracy literackiej i publicystycznej. W 1935 r. powstaje przeznaczony na scenę utwór satyryczny, wymierzony przeciw nacjonalizmowi i ra- sizmowi, pt. Bohater naszych czasów, wystawiony w war- szawskim teatrze „Comoedia", oraz powieść historyczna pt. Pawie pióra, zaś w 1937 r. powieść o tematyce współczesnej pt. Sidła. Jednocześnie pisarz systematycznie współpracuje z prasą lewicową: „Sygnałami", „Lewym Torem", „Po prostu", „Nową Wsią", "Epoką" i in. Efektem politycznej i publicystycz- nej działalności Kruczkowskiego są publikacje: Człowiek i po- wszedniość, Dlaczego jestem socjalistą, W klimacie dyktatury (zbiór artykułów), ukazujące się w latach 1936—1938. Pod ko- niec dwudziestolecia pisarz pracuje nad powieścią z czasów Stanisława Augusta oraz utworem poświęconym polskiej emi- gracji robotniczej w Belgii. (Obie powieści, nie ukończone, zaginęły.) Okres II wojny światowej autor Kordiana i chama spędza w obozie niemieckim dla jeńców wojennych. Po wojnie jest jednym z naJczynniejszych organizatorów życia kultural- nego, pełniąc kolejno szereg odpowiedzialnych funkcji pań- stwowych i społecznych. Jego praca literacka nie ulega przy tym zahamowaniu. Powieściopisarz staje się dramatopisarzem. W 1948 r. Teatr Polski w Warszawie wystawia jego Odwety, dramat o problematyce współczesnej, gorąco przyjęty zarówno pszez publiczność, jak i krytykę, a w dwa lata potem na sce- nie Teatru Starego w Krakowie, odbywa się premiera Niem- ców — najgłośniejszej sztuki Kruczkowskiego. Niemcy, grane na blisko dwudziestu scenach Polski, doczekały się rekordo- wej ilości przekładów na języki obce (14), wydań w językach obcych (8) oraz premier w Berlinie i wielu miastach nie- mieckich, w Wiedniu, Paryżu, Brukseli, Pradze, Bratysławie, Rzymie, Sofii, Londynie, Helsinkach i Tokio, popularyzując w sposób dotychczas nie spotykany dramaturgię polską na świecie. W 1950 r. pisarz wydaje tom publicystyki pt. Spotka- nia i konfrontacje oraz rekonstrukcję nie znanej i nie ukoń- czonej sztuki Stefana Żeromskiego pt. Grzech, którą adaptuje na scenę Teatru Kameralnego w Warszawie. W 1954 r. ukazuje się wybór artykułów z okresu powojennego pt. Wśród swoich i obcych oraz powstaje dramat o tragedii Rosenbergów pt. Juliusz i Ethel, zaś w rok później — podobnie jak Juliusza i Ethel — Teatr Kameralny wystawia napisaną w 1952 r. sztu- kę o problematyce współczesnej pt. Odwiedziny.
