Lotność (gaz)
Z Wikipedii
Lotność (aktywność ciśnieniowa) - termodynamicznie efektywne ciśnienie (lub ciśnienie cząstkowe) gazu. Gaz rzeczywisty wykazuje inne ciśnienie, niż wynikające z praw gazu doskonałego (dla którego lotność jest równa ciśnieniu). Stosunek lotności i ciśnienia to współczynnik lotności (współczynnik aktywności ciśnieniowej). Współczynnik lotności może być zarówno większy, jak i mniejszy od jedności:
- f = φp
gdzie:
* f - lotność (aktywność ciśnieniowa)
* φ - współczynnik lotności (współczynnik aktywności gazu); dla gazu doskonałego φ = 1
* p - ciśnienie.
Lotność jest definiowana poprzez potencjał chemiczny μ:
gdzie:
* μo - standardowy potencjał chemiczny
* po - ciśnienie standardowe
* R - uniwersalna stała gazowa
* T - temperatura.
Doświadczalne wyznaczenie lotności f odpowiadającej ciśnieniu px polega na obliczeniu współczynnika lotności φ z poniższej zależności całkowej, na podstawie danych eksperymentalnych - po pomnożeniu przez ciśnienie px otrzymamy lotność f:
gdzie - mierzony eksperymentalnie współczynnik ściśliwości gazu.
Jak łatwo zauważyć, dla gazu doskonałego (Z=1) dostaniemy zawsze lnφ = 0, skąd oczywiście φ = 1 oraz f = p.
Jeżeli znana jest postać algebraiczna zależności Z(p), np. współczynniki wirialnego równania stanu gazu B', C',D' ..., wówczas po scałkowaniu otrzymamy prostą zależność algebraiczną:
Analizując wartość współczynnika lotności możemy określić charakter odchyleń od idealności dla danego gazu:
* φ < 1 - przeważają siły międzycząsteczkowego przyciągania
* φ = 1 - gaz zachowuje się podobnie do gazu doskonałego
* φ > 1 - przeważa międzycząsteczkowe odpychanie.
Aby móc prawidłowo analizować równowagi chemiczne przy wysokich ciśnieniach oraz gęstościach (warunki interesujące w zastosowaniach technologicznych), należałoby w miejsce ciśnień składników gazowych używać ich lotności.