Mogielica
Z Wikipedii
Współrzędne: zobacz na mapie
| Mogielica | |
 Mogielica - widok z Ćwilina |
|
| Państwo |  Polska, Europa |
| Pasmo | Beskid Wyspowy |
| Wysokość | 1 170 m n.p.m. |
| Szerokość geograficzna | 49°39' 16'' N |
| Długość geograficzna | 20°16' 39'' E |
Mogielica - najwyższy szczyt Beskidu Wyspowego (1170 m n.p.m.). Wierzchołkowa część masywu Mogielicy jest nazywana Kopą, ze względu na charakterystyczny kształt. W starszej literaturze można spotkać błędną nazwę "Mogielnica". Dawniej na szczycie Mogielicy stała drewniana wieża triangulacyjna, wznosząca się wysoko ponad koronami drzew. Była ona kapitalnym punktem widokowym (oczywiście tylko dla odpornych na ekspozycję, wspinaczka trzema długimi drewnianymi drabinami i pobyt na odkrytym tarasie wymagał pewnej odwagi). Niestety zbutwiała z czasem i w 1980 r. zawaliła się. Obecnie z wierzchołka nie ma prawie żadnych widoków, gdyż jest on całkowicie zalesiony. Kilkadziesiąt metrów na południowy-wschód od wierzchołka znajdują się ławeczki oraz niewielki, metalowy, pamiątkowy krzyż poświęcony Janowi Pawłowi II, który - zanim został papieżem - często tędy wędrował. Miejsce widokowe: rozpościerają się stąd rozległe widoki na wschód (Beskid Wyspowy i Beskid Sądecki) i południe (Gorce, Tatry).
Mogielica nie jest typowym wzniesieniem Beskidu Wyspowego, gdyż w południowym kierunku tworzy grzbiet, który przez wzniesienia Krzystonowa i Jasienia ciągnie się aż do przełęczy Przysłop. Oddzielona jest jednak od tego grzbietu dość głęboką przełęczą, przez którą prowadzi dobra droga leśna (zamknięta dla ruchu pojazdów). Liczne potoki spływające z jej szczytów zasilają rzeki: Jurkówkę, Słopniczankę, Łososinę, Kamienicę Gorczańską.
Rozległy masyw Mogielicy jest zalesiony. Są to głównie lasy świerkowo-jodłowe i buczyna karpacka, wierzchołkowe partie zaś porasta skarlały las świerkowy. Z rzadka spotkać można niewielkie ostańce skalne i szczeliny skalne. Wielki kompleks leśny stanowi ostoję wielu rzadkich zwierząt. Z większych gatunków występują tu: borsuk, jeleń, sarna, dzik, ryś, okresowo pojawiają się wilki i niedźwiedź.
W masywie Mogielicy znajduje się kilkanaście polan, wśród nich wyróżniają się dwie polany podwierzchołkowe. Największa z polan to położona na południowych zboczach poniżej szczytu bardzo widokowa hala zwana Stumorgi (Stumorgowa); druga co do wielkości jest polana znajdująca się na grzbiecie zachodnim. Nazwa hali Stumorgi pochodzi od dawnej jednostki powierzchni – mórg (ok. 0,5 ha). W istocie hala miała powierzchnię większą od 50 ha. Dawniej stały na niej szałasy i wypasano tu ogromne stada owiec. Obecnie, po zaprzestaniu wypasu, hala stopniowo zarasta, a jej powierzchnia uległa już zmniejszeniu.
Widoki ze Stumorgowej Hali należą do najładniejszych w całych Beskidach. Szeroka perspektywa umożliwia obserwację niemal całego horyzontu (z wyjątkiem wycinka północnego, zasłoniętego przez szczyt Mogielicy). Od południowego wschodu poczynając kolejno widzimy: Modyń, pasmo Radziejowej, Dzwonkówkę, w dole Halę, Bystry Wierch ponad Zalesiem, w głębi Małe Pieniny i Pieniny, a na prawo od nich pasmo Lubania. W kierunku południowym widać pasmo Gorców z szczytami: Kudłonia, Kiczory i Turbacza. Poniżej nich widoczne płaskie grzbiety Jasienia i Krzystonowa. W kierunku południowo-zachodnim i zachodnim doskonale widoczne są: Luboń Wielki, Ogorzała, Szczebel, Ćwilin, Łopień, Lubogoszcz, Śnieżnica, Ciecień. Ponad wszystkimi tymi szczytami wznosi się pasmo Tatr i szczyt Babiej Góry. W czasie II wojny światowej Hala Stumorgowa wykorzystywana była jako miejsce zrzutów z samolotów alianckich dla działającej w okolicach partyzantki. Na północnych zboczach Mogielicy (od strony Słopnic) 27 stycznia 1944 r. rozbił się samolot niemiecki; zginęło w nim 5 żołnierzy.
Z Mogielicą związane jest wiele legend. Według jednej z nich Mogielica była żoną wielkoluda Łopienia, oddzieloną od małżonka Przełęczą Rydza Śmigłego, według innej na znajdującym się pod jej szczytem dużym głazie zbójnicy liczyli zdobyte pieniądze, które następnie ukryli w jaskini zwanej Marszałkową Studnią. Legendy mają swoje podłoże historyczne – w XVIII wieku ukrywał się na Mogielicy znany beskidzki zbójnik Józef Baczyński wraz ze swoim kompanem Świstakiem (od niego pochodzi nazwa jednego z leżących pod Mogielicą przysiółków Słopnic – „Do Świstaka”)[1]. Według ludowych przekazów ze szczytu Mogielicy zrzucano w dawnych czasach zwłoki samobójców i topielców (dawniej Kościół zabraniał ich pochówku na cmentarzach). Istnieją też i bardziej udokumentowane przekazy historyczne. Pierwsze wzmianki o szczycie mamy już z XV wieku. W spisach dóbr królewskich można przeczytać „Tam też wznoszą się piękne Gorcze, zakończone Mogielicą, widną z Krakowa”.
Szlaki turystyczne. Mogielica jest ważnym węzłem szlaków turystycznych:
– z przełęczy Ostrej przez Cichoń, Przełęcz Słopnicką, szczyt Mogielicy, Przełęcz Rydza-Śmigłego, Łopień do Dobrej,
– z Jurkowa przez szczyt Mogielicy, Stumorgową Halę, przełęcz między Mogielicą a Krzystonowem do Szczawy,
z Tymbarku, północnym podnóżem Łopienia, przez przełęcz Rydza-Śmigłego, szczyt Mogielicy, Stumorgową Halę, Krzystonów, Jasień na przełęcz Przysłop.
- szlak papieski - z Limanowej przez Skiełek, Ostrą, Cichoń, Przełęcz Słopnicką, Mogielicę, przełęcz Rydza Śmigłego, Jurków.
Mogielica należy do Korony Gór Polskich. Od lat rozważa się wybudowanie na niej schroniska górskiego. Na szczycie Mogielicy od wielu już lat organizowany jest w sierpniu coroczny „Złaz turystyczny - Mogielica” przez gminy, na których terenie leży ten szczyt, a więc Dobra, Słopnice, Kamienica, a także starostwo Limanowej.
