Nautilus (puchar)
Z Wikipedii
Nautilus - puchar z czaszą z muszli głowonoga Nautilus pompilius. Muszle były płaskorzeźbione, niekiedy bardzo bogato polichromowane.
Sama koncha ujęta była w srebrną, cynową lub złotą oprawę zdobioną emalią. Uzupełnieniem kompozycji były ażurowe lub kuliste nodusy, często wysadzane kamieniami szlachetnymi lub perłami.
Materiałem "muszlowym" do wyrobu kielichów były też konchy - Turbo marmoreus oraz Charonia variegata. Turbany były szlifowane do odsłonięcia warstwy perłowej i podobnie jak "nautilusy" przybierane w ornamentalne dekoracje. Trytony pozostawiano w formie naturalnej, mocując lekko skośnie do trzonu pucharu. Stopę kielicha ubogacano często kamieniami szlachetnymi, perłami, a niekiedy skorupkami przegrzebków.
Nautilusy wyrabiane były głównie w Augsburgu i Norymberdze (stąd też popularna nazwa "puchary norymberskie") już w XVI wieku. W XVII wieku do miast tych dołączy też Gdańsk.
Wyjątkowej urody dziełem jest puchar z 1596 wykonany przez Jana Jacoba van Royesteyna jako prezent dla królowej Zofii.
Przepiękny jest też "nautilus" z czasów polskiego klasycyzmu autorstwa Jeana Martina, nadwornego złotnika króla Stanisława Augusta. Jego złoty puchar z 1770 ozdobiony 22 gemmami eksponowany jest w Viktoria and Albert Museum w Londynie.
W 1600 złotnik Jerzy Hoffmann stworzył piękny puchar w kształcie pawia. Ekspresyjnie wygięta głowa ptaka, rozłożony ogon oraz trzon będący nogami pawia, nadają całej konstrukcji lekkie i szlachetne proporcje. Obecnie podziwiać go można w Muzeum Narodowym w Warszawie.
