Nawrócenie

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Nawrócenie (gr. metanoia) - proces przemiany duchowej polegający na powrocie do religii, grupy lub społeczności, którą się opuściło w przeszłości.

Bardzo często, gdy pojęcie odnosi się do religii, nawrócony człowiek staje się gorliwszy niż przed "zwątpieniem", np. syn marnotrawny w religii chrześcijańskiej.

[edytuj] Definicje

półsen

Słownik Języka Polskiego PWN podaje popularne znaczenie wyrażenia „nawrócić się”. Według jego autorów pojęcie to oznacza przyjęcie jakiejś religii, innego wyznania (np. nawrócić się na mahometanizm).

W Leksykonie duchowości katolickiej czytamy, iż nawrócenie jest procesem podjęcia świadomej decyzji zerwania z grzechem i zwrócenia się do Boga oraz zawierzenia Jego miłości. Dokonuje się ono we wnętrzu człowieka. Wyrazem nawrócenia jest jego pozytywna postawa, działanie, wartościowanie i myślenie. Ma charakter moralny, "stanowi podstawowy warunek podjęcia i rozwoju życia duchowego".

Określane bywa ono greckim terminem metanoia, gdy proces ten dotyczy najgłębszych pokładów psychiki człowieka i przemiany jego serca, jego sumienia i systemu wartości.

Nawrócenie (hebr. sub, gr. epistrephein - zmiana drogi, powrót, zawrócenie z drogi; gr. metanoia - przemiana wewnętrzna) jest przemianą wewnętrzną i duchową, nowym nastawieniem osobowym. Nawrócenie może być rozumiane jako:

zwrot od niewiary do pełnego uznania Boga;
przejście od jednego wyznania do drugiego;
odwrócenie się człowieka wierzącego od życia w grzechu i zwrócenie się ku życiu w przyjaźni z Bogiem;
przejście w życiu wewnętrznym od niższego do wyższego stopnia doskonałości (w tym znaczeniu mówi się o "drugim nawróceniu").

P. Evdokimov pisze, że metanoia: "to radykalna przemiana duchowa, zmiana perspektywy myślowej i obudzenie głębokiej wrażliwości sumienia; wewnętrzna, dogłębna integracja całej empirycznej i psychologicznej osobowości człowieka (rozumu, woli, uczuciowości, a nawet podświadomości) wokół duchowego centrum - są to "nowe narodziny" lub - prowadzący do tego celu proces moralnej, ascetycznej naprawy, pokuty i zadośćuczynienia".

Bp Jan Szkodoń uważa, że jest to „przejście od niewiary do życia w wierze, od wielkich grzechów do uczciwości i pokuty”. Według niego, metanoia „jest przede wszystkim dziełem Boga, który daje nowe serce. Jest odpowiedzią człowieka, który poznaje ojcowską miłość Boga i przeżywa smutek duszy i skruchę serca z powodu własnych grzechów”.

Zdaniem Andre Louf nawrócenie jest „wewnętrzną odnową, całkowitym powrotem, aby móc rozeznać wolę Bożą dzięki duchowej wrażliwości, którą daje sam Bóg. Chodzi tu o wydarzenie antropologiczne, które dotyczy całego człowieka. W procesie nawrócenia staje się on kimś innym. Otrzymał dar bycia nowym człowiekiem, stworzonym w Duchu Świętym [...] Człowiek ciągle ma wrażenie, że idzie naprzód w rozeznaniu duchowym, że idzie od jednego początku do drugiego. Oczywiście jest to dar”.

Ks. Paweł Góralczyk słusznie zauważa, że nawrócenie to pójście za wzywającym Chrystusem, co wiąże się z „naśladowaniem Jego wartości, postaw i życia, i to w formie radykalnej, jednoznacznej i konsekwentnej [...] Zjednoczenie z Mistrzem nie oznacza tylko związku z Jego nauką, ale z Nim jako Osobą. To On ma znaczyć więcej niż ojciec i matka”. Stwierdza też, iż „prawdziwe chrześcijańskie nawrócenie oznacza całkowitą zgodę na ostateczną pełnię zbawienia”. Łączy ono ze sobą 2 czynniki takie jak łaska i miłość Boża oraz wysiłek człowieka, który musi odpowiedzieć na Boże wezwanie. Odpowiedź ta objawia się w zmianie poprzedniego, złego stylu życia.

Ks. Jan Twardowski mówi, że „zwykle uważamy, że są dwa rodzaje nawróceń. Ktoś się nawraca dlatego, że odzyskał utraconą wiarę, albo dlatego, że był grzesznikiem i oczyścił się z grzechów. Tymczasem mamy nawracać się stale, to znaczy nieustannie zwracać się ku Bogu, choćbyśmy wierzyli bez zastrzeżeń i dbali o czystość duszy”.

Według ks. Franciszka Greniuka, metanoia chrześcijańska jest „warunkiem pojednania z Bogiem, jest nawróceniem moralnym i zarazem religijnym. Jest przejściem od stanu grzechu do stanu łaski, przyjaźni z Bogiem, które zresztą dokonuje się z Jego inicjatywy. W procesie tym w większym lub mniejszym stopniu ulega przemianie myślenie, zaangażowanie woli i postawa człowieka. Nawrócenie takie jest zarazem usprawiedliwieniem człowieka, którego dokonuje sam Bóg, ale zawsze przy jego udziale”.

Ks. Greniuk zauważa, że proces nawrócenia dokonuje się na trzech etapach:

na płaszczyźnie religijno – psychologicznej i moralnej – to uświadomienie sobie faktu grzechu i oderwanie się duchowo od niego,
na płaszczyźnie zbawczej, jest przylgnięciem do osoby Jezusa i skorzystania z Jego uzdrawiającego działania;
na płaszczyźnie życiowego dynamizmu – jest kontynuowaniem z Chrystusem nowego życia.

O. Hellesby w swojej książce Moja droga do wiary pisze, iż "nawrócenie nie polega na tym, aby człowiek z własnej woli mógł zerwać ze swoim dotychczasowym życiem i grzechami [...] Nawrócenie polega po prostu na tym, że ty, który jesteś mocno zakorzeniony w grzechu, zwrócisz się do Chrystusa, wyciągniesz do Niego swoje spętane ręce i powiesz: "Panie, sam nigdy nie zdołam się uwolnić, jeśli Ty mnie nie wyzwolisz z moich grzechów".

[edytuj] Typologia nawrócenia

M. T. L. Penido podzielił nawrócenie na 2 grupy:

egzogenne, w którym czynniki zewnętrzne odgrywają zasadniczą rolę. Mogą one powodować przemiany jednostkowe lub zbiorowe
endogenne - są to zazwyczaj nawrócenia jednostkowe, które dokonują się stopniowo lub nagle. Zasadniczą rolę odgrywają tu czynniki wewnętrzne, prowadzące do osobistej decyzji.

Nawrócenie może mieć też charakter:

dogmatyczny – zachodzi ono w przypadku osób niewierzących lub przejścia do innego wyznania
etyczno-moralny – zachodzi w przypadku nawrócenia grzeszników.

Z punktu widzenia struktury teologicznej w procesie nawrócenia występują 2 zasadnicze fazy:

faza kryzysu lub przygotowania – ma ona zazwyczaj charakter negatywny, tzn. nawrócenie „od” grzechu. Występuje wówczas stopniowe dojrzewanie decyzji do zmiany swojego życia. Jest to więc dysponowanie rozumu i woli do uznania siebie za grzesznika i do walki z grzechem. Nawrócenie nigdy nie przychodzi nagle, chyba że jest wynikiem cudu.
faza ujawnienia – na ogół uznawana za właściwe nawrócenie. Ma charakter pozytywny (nawrócenie „do”). Polega na głębokiej przemianie i przebudzeniu świadomości, która to wyznacza nowy etap wzrastania. Faza ujawnienia wyraża się w ustawicznym i dokładnym wypełnianiu życiowych zadań, zgodnie z wolą Bożą.

W teologii duchowości wymienia się 3 stopnie nawrócenia, które odpowiadają trzem drogom życia duchowego:

na drodze oczyszczenia początkujących, nawrócenie ma charakter moralny (tzw. pierwsze nawrócenie). Polega przede wszystkim na odwróceniu się od grzechu.
na drodze oświecenia postępujących, nawrócenie przybiera charakter duchowy (tzw. drugie nawrócenie). Przejawia się w postawie przylgnięcia do Jezusa. Zakłada zdecydowany zwrot ku Bogu, którego podstawą jest akt wiary i skruchy.
na drodze zjednoczenia doskonałych, uwidacznia się mistyczny charakter nawrócenia ( nawrócenie mistyczne lub trzecie nawrócenie), które jest radykalnym wyborem Chrystusa i całkowitym upodobnieniem się do Niego wraz z gotowością do ofiary z życia.