Oprawa wdowia
Z Wikipedii
Oprawa wdowia - pojęcie fukcjonujące w średniowiecznej i nowożytnej Polsce a oznaczające zawarcie w testamencie, czy innym akcie prawnym finansowego i majątkowego zabezpieczenia dla żony po zmarłym mężu.
Z pierwszymi informacjami o zapisie testamentalnym oprawy mamy do czynienia w przypadku ostatniej woli Bolesława Krzywoustego, na mocy której, wdowa po nim, hrabianka Salomea z Bergu (zmarła w 1144 roku) otrzymała w dożywotnie władanie księstwo łęczyckie (wydzielone z dzielnicy senioralnej), oraz kilka grodów i miejscowości rozrzuconych po całej Polsce (Pajęczno, Małogoszcz, Radziejów, Kwieciszewo).
Pod względem prawno - publicznym uprawnienia księżny-wdowy dorównywało propagatywom pozostałych książąt dzielnicowych tzn. istniała możliwość kreowania aktów takich jak: objazdy administracyjne, zwoływanie wieców państwowych, czy nadania ziemskie dla kościoła, czy osób prywatnych w posiadanych miejscowościach (chyba że testament nakładał jekieś ograniczenia, lub sama księżna wdowa rezygnowała z części swoich uprawnień). Z uwagi jednak na dożywotni charakter władztwa wdowa nie mogła przekazać swojego dziedzictwa nikomu spoza grona osób wskazanych przez testament. Wszelkie odejście od tej reguły wymagało więc konsensusu prawnych następców wdowy. Ewentualna utrata oprawy wdowiej następowała tylko w dwóch przypadkach: powtórnego zamążpójcia, lub złożenia ślubów zakonnych (nie licząc samodzielnej rezygnacji), a więc w wypadkach znalezienia alternatywnych źródeł utrzymania (chociaż czasami obserwujemy zachowanie oprawy także i w tych wypadkach).
W czasach późniejszych obserwujemy pewną ewolucję charakteru oprawy wdowiej z majątkowego na finansowy. Od XIV stulecia coraz częściej widzimy próby zabezpieczenia dostatniego życia żonie przez umierających mężów także poza panującą dynastią (najprawdpodobniej działo się to już wcześniej szczupłość źródeł nie pozwala jednak na wcześniejszą datację tego zjawiska). W dzisiejszym prawie pewną pozostałością po oprawach wdowich jest możliwość przejścia na emeryturę po zmarłym mężu nawet w przypadku jeżeli kobieta nigdy wcześniej nie pracowała.
