Order Aleksandra Newskiego (ZSRR)

Z Wikipedii

Order Aleksandra Newskiego (ros. Орден Александра Невскoго) - radziecki order wojskowy. Został ustanowiony dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z dnia 29 lipca 1942 roku. Tym dekretem zatwierdzono również statut oraz opis odznaki orderu. W późniejszym okresie statut został uzupełniony dekretem z 10 listopada 1942 roku, zostały wniesione poprawki w opisie samej odznaki.

Order był ustanowiony do nagradzania korpusu oficerskiego Armii Czerwonej „za wybitne zasługi w organizacji i kierowaniu operacjami bojowymi, i za osiągnięcie w ich rezultacie sukcesy w walkach za Ojczyznę”.

Order Aleksandra Newskiego posiadał jeden stopień i nagradza się nim dowódców dywizji, brygad, pułków, batalionów, kompanii oraz plutonów, m. in.:

• za przejawioną podczas walki inicjatywę w wyborze właściwego momentu niespodziewanego, śmiałego i gwałtownego ataku na wroga, zadania mu klęski przy niewielkich stratach własnych
• dowodząc własną artylerią, za zniszczenie artylerii wroga lub jego punktów ogniowych, które uniemożliwiają działanie własnych wojsk, zniszczenie grupy schronów bojowych czy stałych stanowisk ogniowych lub uporczywe i skuteczne odpieranie ataków dużej grupy czołgów wroga
• za umiejętne dowodzenie pododdziałem lub jednostką pancerną w walce i przyczynienie się do zadania przeciwnikowi znacznych strat w sile żywej i sprzęcie
• za wytrwałe działanie i inicjatywę w dezorganizowaniu oraz niszczeniu inżynieryjnych umocnień przeciwnika;
• za systematyczną i terminową organizację regularnej łączności podczas wykonywania zadania bojowego oraz utrzymanie jej sprawności
• za umiejętne przeprowadzenie operacji desantowej i wykonanie zadania bojowego przy najmniejszych stratach własnych.

Jednymi z pierwszych wyróżnionych orderami byli oficerowie: W. F. Kotow, I. N. Ruban, S. P. Cybulin. W okresie II wojny światowej za bojowe zasługi nadano ponad 42 tys. orderów. Wśród nagrodzonych znajduje się ponad 1470 jednostek i związków taktycznych, w tym polskie:

• 4 Łużycka Brygada Saperów
• 3 Samodzielny Pułk Moździerzy
• 8 Pułk Artylerii Haubic
• 18 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej
• 19 Pułk Artylerii Przeciwpancernej
• 22 Pułk Artylerii Lekkiej

Odznaka orderu została wykonana ze srebra w formie dziesięcioramiennej, wielopromiennej gwiazdy, na którą nałożona jest pozłacana, emaliowana na czerwono pięcioramienna gwiazda. W centrum umieszczona jest okrągła tarcza z popiersiem oraz napisem: "Aleksander Newski" (Александр Невскии). Tarcza okolona jest złotym wieńcem laurowym, a spoza niej wystają dwie złocone berdysze. U dołu znajduje się srebrna mała tarcza z młotem i sierpem umieszczona na tle skrzyżowanych: miecza, oszczepu, kołczana i łuku. Wymiary orderu – 50 mm. Na odwrotnej stronie znajduje się śruba z nakrętką do umocowania na mundurze. Wstążka jedwabna koloru niebieskiego z szerokim czerwonym paskiem pośrodku.

Należy dodać, że wcześniej imię Aleksandra Newskiego otrzymał order ustanowiony przez Piotra I, a wprowadzony w 1725 roku do nagradzania wojskowych w randze generała – majora oraz wysokich urzędników cywilnych.