Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej
Z Wikipedii
Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej – polskie wysokie cywilne odznaczenie państwowe (order), nadawane cudzoziemcom oraz Polakom zamieszkałym za granicą jako nagroda za wybitne zasługi położone dla współpracy między narodami.
Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej zastąpił Order Zasługi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ustanowiony w 1974. Już w rozporządzeniu Prezydenta RP z 16 kwietnia 1991, mimo braku formalnej zmiany ustawy o ustanowieniu Orderu Zasługi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ani nazwy Orderu, określono go jako Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej i zmieniono opis jego odznaki na odpowiadający późniejszemu Orderowi Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.
Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej został formalnie ustanowiony pod tą nazwą ustawą z dnia z dnia 16 października 1992 o orderach i odznaczeniach.
Order dzieli się na pięć klas:
- klasa I - Krzyż Wielki Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej,
- klasa II - Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej,
- klasa III - Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej,
- klasa IV - Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej,
- klasa V - Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.
Spis treści |
[edytuj] Nadawanie
Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej jest nadawany cudzoziemcom i zamieszkałym za granicą obywatelom polskim (Polonii), którzy swoją działalnością wnieśli wybitny wkład we współpracę międzynarodową oraz współpracę łączącą Rzeczpospolitą Polską z innymi państwami i narodami.
Order nadaje Prezydent RP, z własnej inicjatywy lub na wniosek Prezesa Rady Ministrów, wniosek przedstawia Minister Spraw Zagranicznych.
[edytuj] Opis odznaki Orderu
Odznaka Orderu powtarza z modyfikacjami odznakę Orderu Zasługi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
Odznaką Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej jest krzyż gwiaździsty pięcioramienny. Ramiona krzyża pokryte są na awersie w środku czerwoną, a po bokach białą emalią w obramowaniu. Między ramionami krzyża jest pięć pęków promieni. W środku krzyża znajduje się srebrzony orzeł w koronie według wzoru dla godła Polski. Krzyż zwieńczony jest tarczą z monogramem: RP na tle poziomych promieni. Na rewersie ramiona krzyża są fakturowane. W klasach I - IV promienie, zwieńczenia i obramowania są złocone, a w klasie V srebrzone. Średnica krzyża gwiaździstego wynosi: w klasie I - 68 mm, w klasach II i III - 60 mm i w klasach IV i V - 48 mm.
Odznaką Orderu I i II klasy jest ponadto gwiazda orderowa o średnicy 80 mm składająca się z dziesięciu pęków promieni, z czego pięć pęków złoconych umieszczonych jest na tle pięciu pęków srebrzonych. W środku na okrągłej, czerwono emaliowanej tarczy w złoconym obramowaniu umieszczony jest srebrzony orzeł według wzoru dla godła Polski. Zamiast odznaki na wielkiej wstędze lub wstędze można nosić samą gwiazdę orderową.
[edytuj] Sposób noszenia
Sposób noszenia Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej:
- I klasa: krzyż zawieszony jest na wielkiej wstędze szerokości 100 mm, koloru ciemnego kobaltu, założonej przez prawe ramię do lewego boku, a gwiazdę orderową nosi się pośrodku lewej strony piersi, poniżej innych orderów i odznaczeń.
- II klasy: krzyż zawieszony jest na wstędze szerokości 45 mm, koloru ciemnego kobaltu, założonej na szyi, a gwiazdę orderową nosi się pośrodku prawej strony piersi.
- III klasy: krzyż zawieszony jest na wstędze szerokości 45 mm, koloru ciemnego kobaltu, założonej na szyi.
- IV i V klasy: odznakę noszono na wstążce szerokości 36 mm, koloru ciemnego kobaltu, po lewej stronie piersi. Na wstążce Orderu IV klasy upięta jest z tej wstążki rozetka o średnicy 30 mm.
Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej w kolejności starszeństwa polskich odznaczeń następuje po Orderze Odrodzenia Polski (w tej kolejności obywatele polscy noszą baretki lub miniaturki Orderu wszystkich klas oraz odznaki Orderu III i IV klasy).
[edytuj] Odznaczeni
Odznaczeni Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi RP (lista niepełna):
- Josep Piqué i Camps (14 maja 2001)
- Pál Teleki (pośmiertnie 2001)
- Guido de Marco (29 października 2002)
- Islom Karimov (10 lipca 2003)
- Szewach Weiss (9 stycznia 2004)
- Ion Iliescu (6 grudnia 2004)
Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP (lista niepełna):
- Budsuren Tumen (pośmiertnie 31 sierpnia 1998)
Zobacz też:
