Polonia

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy Polaków za granicą. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Prezydent Kaczyński podczas spotkania z Polonią amerykańską w Chicago

Diaspora polska lub potocznie: Polonia (z łac. Polonia = 'Polska') – termin określający Polaków mieszkających poza granicami Polski (polska diaspora).

Niektórzy za Polonię uznają tylko polską emigrację, nie określając tym mianem osób mieszkających na terenach, które po 1939 roku przestały wchodzić w skład państwa polskiego i ich potomków. Argumentem za takim stanowiskiem jest stwierdzenie, że ludzie ci nie wyjechali z Polski, tylko zmieniły się granice kraju i to ojczyzna ich "opuściła". Oni sami też uznają się za Polaków, a nie za Polonię. Polaków tych określa się mianem mniejszości polskiej.

[edytuj] Liczebność Polonii

Polscy emigranci w Stanach Zjednoczonych. Początek XX wieku.

Według danych szacunkowych poza terytorium Polski mieszka do 21 milionów Polaków i osób pochodzenia polskiego. W Polsce mieszka ok. 38 mln Polaków.

Skupiska Polaków i osób polskiego pochodzenia w świecie; dane za http://www.wspolnota-polska.org.pl). Opracowanie M. Pieslak współredagujący m.in.:

Państwo i liczba Polaków (od 10 osobowych Polonii):

Afganistan 100
Albania 50
Algieria 250
Andora 10
Angola 50
Arabia Saudyjska 100
Argentyna 450 000
Armenia 1 200
Australia 200 000
Austria 55 000
Azerbejdżan 1000
Bahrajn 130
Bangladesz 20
Belgia 70 000
Białoruś 900 000
Boliwia 500
Bośnia i Hercegowina 350
Brazylia 1 800 000
Bułgaria 2 600
Chile 10 000
Chiny 300
Chorwacja 2 400
Cypr 500
Czechy 100 000
Dania 20 000
Dominikana 100
Egipt 600
Ekwador 100
Estonia 5 000
Etiopia 100
Finlandia 3 000
Filipiny 100
Francja 1 050 000
Ghana 100
Grecja 50 000
Gruzja/Abchazja 6 000
Gujana 100
Gwatemala 100
Hiszpania 35 000
Holandia 50 000
Honduras 100
Indie 100
Indonezja 100
Irak 100
Iran 100
Irlandia 25 000
Islandia 7 000
Izrael 4 000
Japonia 600
Jemen 50
Jordania 250
Kamerun 100
Kanada 900 000
Kazachstan 100 000
Kenia 100
Kirgistan 1 400
Kolumbia 3 000
Kongo 100
Korea Południowa 100
Korea Północna 11
Kostaryka 200
Kuba 150
Kuwejt 250
Liban 700
Libia 350
Liechtenstein 10
Litwa 300 000
Luksemburg 3 000
Łotwa 75 000
Macedonia 600
Madagaskar 80
Malezja 100
Malta 30
Maroko 500
Mauretania 100
Meksyk 10 000
Mołdawia 10 000
Monako 100
Mozambik 10
Niemcy 2 000 000
Nikaragua 100
Nigeria 100
Norwegia 8 000
Nowa Zelandia 6 000
Panama 200
Papua Nowa Gwinea 20
Paragwaj 10 000
Pakistan 50
Peru 5 000
Portugalia 3 000
Republika Południowej Afryki 35 000
Rosja 300 000
Rumunia 10 000
Rwanda 100
Senegal 100
Serbia i Czarnogóra 1 200
Singapur 200
Słowacja 10 000
Słowenia 200
Stany Zjednoczone 10 600 000
Sudan 100
Syria 600
Szwajcaria 20 000
Szwecja 100 000
Tadżykistan 2 000
Tajlandia 100
Tajwan 100
Tanzania 100
Tunezja 500
Turcja 1 000
Turkmenistan 5 000
Uganda 100
Ukraina 900 000
Urugwaj 10 000
Uzbekistan 5 000
Watykan 50
Wenezuela 4 000
Węgry 20 000
Wielka Brytania 220 000
Wietnam 100
Włochy 100 000
Wybrzeże Kości Słoniowej 100
Zambia 100
Zimbabwe 800
Zjednoczone Emiraty Arabskie 3 000

Powyższe dane podają czasami znacznie większą liczebność Polaków niż inne statystyki, np. spisy powszechne, i nie muszą oznaczać rzeczywistej populacji a jedynie zbliżoną (szacunkową). W niektórych państwach podczas spisów nie zbiera się danych dotyczących narodowości, w takich przypadkach jedynym źródłem informacji są dane szacunkowe.

[edytuj] Główne ośrodki polonijne

Polska wieś Wierszyna na Syberii

W Stanach Zjednoczonych: Stany Illinois, Michigan, Wisconsin, Nowy Jork, New Jersey
- Chicago blisko 1.5 - 1,8 mln ( największe skupisko Polaków po Warszawie)
- Detroit 500.000 , w stanie Michigan mieszka w sumie prawie 1.000.000 Polaków
- New York City Metropolitan Area 700.000 *, w stanie Nowy Jork jest w sumie ponad 1.100.000
- polskie dzielnice w paru miastach USA: Chicago - Jackowo (Milwaukee Av), Chicago – Trojcowo, Detroit - Hamtramck, Nowy Jork (Brooklyn-Greenpoint), Philadelphia - Richmond
- Ponadto: Cleveland, Bufallo, Milwaukee, Columbus, Boston, Baltimore, Philadelphia, Portland, Los Angeles, San Francisco, Miami, Washington, Seattle, Sandusky, Pulaski i miejscowości o polskich nazwach jak Warsaw. (Skupiska powstały po latach 1850.-1990.).
W Niemczech: dawne Niemcy Zachodnie (zwłaszcza stara emigracja i em. lat 80.)
- Zagłębie Ruhry 700.000 (Dortmund, Krefeld, Recklinghausen, Düsseldorf)
- Berlin 180.000,
- Hamburg i okolice 110.000
- Bremen 30.000
- Hannover, Frankfurt, Monachium
- polskie skupiska w niemieckich miastach: Berlin - Tempelhof, Hamburg - Billstedt/Mümmelmannsberg
W Brazylii: Stany Parana, Rio Grande do Sul, Santa Catarina, Sao Paolo, Rio de Janeiro
- Kurytyba w Stanie Parana uchodzi za wielka kolebkę emigracji chłopskiej
- Parana według danych polonijnych 700 tys.,
- Santa Catarina – około 280 tys.,
- Rio Grande do Sul – 300 tys.
Na Ukrainie: Lwów, obwody żytomierski i chmielnicki (mniejszość polska), Kijów ponad 10.000
We Francji: Paryż ponad 300.000 (wielka emigracja i emigracja solidarnościowa) oraz regiony północno-zachodnie (emigracja robotnicza)
Białoruś: Grodno (40% mieszkańców), obwody brzeski, miński i witebski (społeczność polska na Kresach Wsch.)
Kanada: Toronto - 220.000 (szczególnie Roncesvalles Avenue i okolice oraz Brampton i Mississauga), Winnipeg (55.000), Montreal (40.000), Vancouver (60.000), Edmonton (55.000), Calgary (40.000) (Polonia przed i powojenna + następne pokolenia),
Rosja: Moskwa, Petersburg (dawna diaspora) i Syberia (Polacy wywiezieni przymusowo). W Bijsku (Ałtajski kraj) mieszka 150 rodzin polskiego pochodzenia, do miejscowego Centrum Polskiego przynależy 70 osób. W Barnaule odpowiednio 2 razy więcej. Wierszyna, 500 osobowa wieś istniejąca od 1911 roku na Syberii zamieszkana przez potomków Polaków agitowanych przez urzędników carskich.
Litwa: Wilno 120.000, rejony Sołeczniki, wileński, świeciański, trocki, janowski, koszedarski, kiejdański oraz kowieński (Polacy na Kresach Wschodnich)
Argentyna: Buenos Aires 140.000, Cordoba, Rosario, Santa Fe (XX wiek)
Australia: Sydney 50.000, Melbourne 50.000, Adelaide region Victoria (po 1945 roku)
Wielka Brytania: Anglia - Londyn 100.000 - 500.000 (sezonowo), Ealing, Manchester, Birmingham; też Szkocja i Irlandia Pln. (do 30tys)- (polscy wojskowi z II Wojny Światowej, dawni azylanci polityczni i emigracja zarobkowa). Sezonowo pracuje do 800 tys. Polaków w całym państwie.
Kazachstan: okolice miasta Kokczetaw, Astana, Ałma-Ata, Karaganda (etniczna ludność polska wywieziona przed i w czasie wojny)
Szwecja:Sztokholm 30.000, Malmö, Göteborg (emigracja 1960-?)
Czechy: Śląsk Cieszyński 70.000 (ludność pochodzenia polskiego)
Łotwa: Dyneburg, Lipawa, Ryga, Kraslaw, Rzeżyca, Jełgawa (etniczni Polacy)
Belgia: Antwerpia, okręgi Liège i Limburgia (emigranci z różnych dekad). W Brukseli i Charleroi mieszka po ok. 20 tys Polaków.
Austria: Wiedeń 30.000, Graz, Linz, Löben
Grecja: Ateny 30.000
Włochy: Rzym, Katania i Palermo (Sycylia), Bolonia, Wenecja, Padwa, Mediolan, Marche (Ankona)
RPA: Kapsztad i Johannesburg (emigracja o wyzszym wyksztalceniu)
Holandia: Rotterdam, Amsterdam, Haga, Utrecht oraz regiony Limburgia i Brabancja
Dania: Kopenhaga i Nykobing
Węgry: Budapeszt, Tatabanya, Komarom, Derenk
Szwajcaria: Zurych, Winterthur, St. Gallen, Genewa, Lozanna
Rumunia: Bukowina i Bukareszt
Urugwaj: Montevideo, Punta del Este
Nowa Zelandia: Wellington 1.200 osob, Auckland
Norwegia: Oslo, Moss, Halden, Spitsbergen
Finlandia: Helsinki, Tampere, Turku
Turcja: Adampol - Polonezköy pod Stambułem (ludzie o rodowodzie polskim)
Mołdawia: Beltsy, Styrcza
Irlandia: Dublin, Cork (sezonowo do 250 tys. Polaków w całym państwie).
Chiny: Hongkong, Pekin, Szanghaj, Makau, Mandżuria (w sąsiedniej Mongolii mieszka według niepotwierdzonych informacji 500 osób polskiego pochodzenia).
Japonia: Tokio
Hiszpania: Madryt, Barcelona (mocny wzrost po 2004 r.)
Islandia: Reykjavík, zakłady celulozy (zwłaszcza po 2004 r.)
Słowacja: przy granicy z Polską
Paragwaj: Asunción, regiony przy granicy z Argentyną
Peru: Lima
Chile: Santiago de Chile
w Izraelu i w Autonomii Palestyńskiej 300.000 osób rozmawia w języku polskim.

Statystyka (2006) przedstawia największe skupiska polonijne na świecie. Warto jednak zwrócić uwagę, że Polonia istnieje również w takich miejscach jak Oceania, Birma, Katar, Nepal, Salwador, Trynidad, Surinam, Antyle Holenderskie, Barbados, Mali oraz Antarktyda (polska stacja badawcza). Zakłada się, że nie ma na świecie państwa, w którym nie mieszka chociaż jeden Polak.

[edytuj] Przyczyny emigracji

Polscy emigranci pochodzą z kilku fal migracji:

uchodźcy po powstaniach narodowych w XIX w. (głównie do Francji, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Niemiec i Ameryki Północnej),
emigracja zarobkowa w II poł. XIX w. aż do 1939 r. (robotnicy głównie do Francji, Belgii i Niemiec; chłopi do Stanów Zjednoczonych, Kanady, Brazylii i Argentyny),
emigracja na skutek II wojny światowej oraz z przyczyn politycznych po wojnie,
emigracja z przyczyn ekonomicznych i politycznych w latach 80. XX wieku,
emigracja zarobkowa po 1989 r. (głównie do Wielkiej Brytanii, Irlandii, Niemiec, Austrii, Włoch, Kanady i Stanów Zjednoczonych).