Pajęczaki

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy gromady stawonogów. Zobacz też: miejsowość Pajęczak w woj. dolnośląskim.

Pajęczaki
Pająk krzyżak
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	szczękoczułkowce
Gromada	pajęczaki
Nazwa systematyczna
Arachnida
(zobacz przypis)

Pajęczaki (Arachnida^[1]) - gromada stawonogów obejmująca przeszło 60 tys. gatunków sklasyfikowanych w 11 rzędach.

[edytuj] Budowa

Przedstawiciele pajęczaków osiągają od ok. 0,1 mm do ponad 17 cm długości. Ciało pajęczaka zbudowane jest z dwóch zasadniczych części: część przednia zwana jest głowotułowiem i – jak sama nazwa wskazuje – w jej skład wchodzą połączone głowa i tułów. Część tylna nosi nazwę odwłoku i zawiera organy rozrodcze i trawienne. Na głowotułowiu rozmieszczonych jest 6 par odnóży, w tym 4 pary odnóży krocznych (lokomocyjnych).

Krzyżak ogrodowy

Znajdujące się z przodu nogogłaszczki nie służą do chodzenia, ale do orientacji w terenie, odżywiania się i magazynowania nasienia. Przy otworze gębowym znajduje się para szczękoczułek służących do przekłuwania ofiary, obrony oraz do kopania nor w ziemi lub innych czynności. Ciało pajęczaków pokryte jest oskórkiem chitynowym. Pod nim znajduje się jednowarstwowy nabłonek tworzący oskórek.

Budowa szczękoczułka

[edytuj] Tryb życia

Większość pajęczaków prowadzi drapieżny tryb życia, część, np. roztocze, są pasożytami, w większości zewnętrznymi. Czasem przenoszą choroby. Środowiskiem życia większości pajęczaków jest ląd. Niektóre wyjątki, takie jak np. pająk topik żyją w wodzie.

[edytuj] Oddychanie

Oddychają tchawkami (kapturce, zaleszczotki, solpugi, kosarze, roztocze) lub płucotchawkami (skorpiony, biczykoodwłokowce, rozłupnogłowce, tępoodwłokowce i większość pająków). Głaszczkochody i niektóre roztocze oddychają całą powierzchnią ciała.

Zakończenie nogi pająka

Ich układ oddechowy składa się z: - 2 płucotchawek - 2 par tchawek

[edytuj] Odżywianie

Przeważająca większość pajęczaków to formy drapieżne; niektóre z nich nie gardzą też pokarmem roślinnym. Roztocza odżywiają się resztkami organicznymi, samice niektórych gatunków pasożytniczych odżywiają się krwią kręgowców.Układ pokarmowy pajęczaków składa się z: - otworu gębowego - jelita przedniego - przełyku - żołądka - jelita środkowego (wydziela soki trawienne) - jelita tylnego - odbytu (znajdującego się na odwłoku)

[edytuj] Układ krążenia

Bezbarwna krew rozprowadzona jest po całym ciele systemem naczyń krwionośnych. Układ krwionośny jest otwarty. Naczynia krwionośne pełnią funkcję tętnic, naczynia żylne - żył. Szczególną złożoność układu krwionośnego obserwuje się u skorpionów. U większości roztoczy serce zanikło lub uległo redukcji.

[edytuj] Wydalanie

Do jelita otwierają się cewki Malpighiego (pochodzenia endodermalnego). Substancją wydalaną jest guanina. Parzyste gruczoły koksalne w głowotułowiu połączone z pęcherzem mają ujście u nasady tylnych odnóży.

[edytuj] Zmysły

Narządami dotyku są włoski, głównie na nogogłaszczkach. Wszystkie pajęczaki (poza roztoczami) mają oczy umiejscowione na górnej części głowotułowia. Różna liczba i umiejscowienie oczu są cechą systematyczną. Ich układ nerwowy to zwój podprzełykowy. Od niego odchodzą 2 pnie nerwowe. Jest on łańcuszkowy, jak u owadów.

[edytuj] Rozmnażanie

Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji.
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się odnośnie jakich informacji pojawiły się wątpliwości.
Wstawiając szablon dodaj informację o tej stronie na Wikipedia:Strony wymagające weryfikacji.

Pajęczaki są rozdzielnopłciowe, przechodzą rozwój prosty z wyjątkiem roztoczy, u których występują stadia larwalne. Mocno zaznaczony jest dymorfizm płciowy, w niektórych przypadkach występuje kanibalizm, polegający na tym, że samiec (mniejszy od samicy) po zapłodnieniu pada jej ofiarą. Narządy rozrodcze znajdują się w odwłoku.

Narządy męskie

• parzyste jądra
• 2 nasieniowody
• otwór płciowy
• narząd kopulacyjny

Narządy żeńskie

• nieparzyste jajniki
• 2 jajowody
• pochwa
• otwór płciowy między przetchlinkami prowadzącymi do płucotchawek

[edytuj] Systematyka

Rzędy:

• skorpiony (Scorpionida)
• biczykoodwłokowce (Uropygi)
• rozłupnogłowce (Schizomida)
• tępoodwłokowce (Amblypygi)
• głaszczkochody (Palpigradi)
• pająki (Araneae)
• kapturce (Ricinulei)
• zaleszczotki (Pseudoscorpionida)
• solfugi (Solifugae)
• kosarze (Opiliones)
• roztocze (Acarina)

Niektórzy rząd roztocze dzielą na trzy podrzędy:

• Notostigmata
• Parasitiformes
• Acariformes

Inni biczykoodwłokowce, rozłupnogłowce i tępoodwłokowce łączą w jeden rząd:

• spawęki (Pedipalpi)

[edytuj] Znaczenie pajęczaków

• pająki są głównymi wrogami wielu szkodliwych gatunków owadów, np. zaleszczotek pospolity żywi się larwami moli, roztoczami, itp.
• ze względu na występowanie w dużych ilościach (np. na 1 m² pola koniczyny może występować od 160 do 250 pająków) mają ogromne znaczenie zwłaszcza w ekosystemach zmienionych przez gospodarkę ludzką;
• są regulatorami liczebności zwierząt (skorpiony, jadowite pająki);
• powodują niszczenie drzew, krzewów i innych upraw (wiele gatunków roztoczy ssie soki roślinne);
• atakują zgromadzone zapasy żywności i inne materiały (np. roztocz serowy, rozkruszek mączny);
• wywołują choroby:

świerzbowiec ludzki - świerzb;

• są wektorami chorób zakaźnych, np. boreliozy (wywoływanej przez krętka Borrelia burgdorferi) przenoszonej przez kleszcze;
• są alergenami kurzu domowego (np. Dermatophagoides pteronyssimus).

[edytuj] Przypisy

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Pajęczaki

Zobacz na Wikispecies systematykę:
Pajęczaki