Plebiscyt na Warmii i Mazurach
Z Wikipedii
Plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu - 11 lipca 1920. Jeden z dwóch[1] plebiscytów dot. Polski, wyznaczonych w 1919 r. w wersalskim traktacie pokojowym, kończącym I wojnę światową. Nad ich przebiegiem czuwały komisje międzysojusznicze powołane przez Ligę Narodów.
Argumentem na rzecz włączenia tego obszaru do Polski było przede wszystkim to, że 80 % jego ludności posługiwało się w życiu codziennym językiem polskim - a więc, zgodnie z przyjętą w traktacie wersalskim zasadą tworzenia państw narodowych, obszar ten powinien znaleźć się w Polsce. Traktat wersalski jednak Polsce nie przyznawał tych obszarów. O ich przynależności miał zadecydować plebiscyt.
Spis treści |
[edytuj] Obszar plebiscytowy
Obszar plebiscytowy obejmował dwa powiaty na Warmii (olsztyński i reszelski), osiem powiatów na Mazurach (ostródzki, niborski, szczytnieński, piski, ełcki, olecki, giżycki i mrągowski) i cztery powiaty na Powiślu (suski, kwidzyński, sztumski i malborski). Jak można zauważyć, nie obejmował on północnej części Mazur i Warmii. Przeprowadzenie plebiscytu nadzorowały komisje alianckie, których siedzibami były Kwidzyn i Olsztyn. Polską akcją wyborczą kierował Mazurski Komitet Plebiscytowy, Warmiński Komitet Plebiscytowy oraz Mazurski Związek Ludowy.
[edytuj] Wyniki
Wyniki plebiscytu były dla Polski druzgocącą klęską. W okręgu olsztyńskim za Niemcami opowiedziało się 363 209 osób, za Polską - 7 980, w okręgu kwidzyńskim za Niemcami 96 894, za Polską - 7 947. W obu okręgach za Polską głosowało 3,4 % uprawnionych. Najwięcej głosów za Polską padło w powiatach sztumskim (19,07 %) i olsztyńskim (13,47 %), najmniej zaś w mazurskich.
Na niekorzystny dla Polski wynik złożyło się szereg przyczyn. Po pierwsze strona niemiecka dysponowała olbrzymią przewagą materialną, organizacyjną i propagandową. Wpływ na przebieg kampanii plebiscytowej miała również terrorystyczna działalność niemieckich bojówek, a także stronnicza nieraz postawa Komisji Międzysojuszniczej. Poza tym na kartach wyborczych zamiast słowa Niemcy wydrukowane były słowa Prusy Wschodnie. Mazurski chłop wybierał zatem między doskonale mu znanymi Prusami Wschodnimi, a nowopowstałym państwem polskim. Ponadto plebiscyt odbył się w bardzo trudnym dla Polski momencie, w czasie wojny polsko-bolszewickiej. W momencie plebiscytu wyglądało na to, że Polska może ponownie zniknąć z mapy świata.
Ostatecznie niemal cały obszar plebiscytowy pozostał w granicach Niemiec, Polsce przyznano jedynie 8 gmin (5 na Warmii i 3 na Mazurach), a granica między Polską a Niemcami biegła odtąd wzdłuż wschodniego brzegu Wisły.
[edytuj] Przypisy
- ↑ Zaplanowane były trzy plebiscyty:
1) na Górnym Śląsku
2) na Warmii, Mazurach i Powiślu
3) na Śląsku Cieszyńskim, Spiszu i Orawie
Od tego ostatniego, na skutek nacisków premiera Czechosłowacji Edwarda Benesza, Polska odstąpiła w lecie 1920 r., w związku z fatalną sytuacją w wojnie polsko-bolszewickiej.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Przygotowania plebiscytowe strony polskiej i niemieckiej (artykuł z galerią zdjęć)
