Powiat

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł przedstawia sytuację tylko z polskiej perspektywy.
Zajrzyj na stronę dyskusji i pomóż go poprawić.

Powiaty w Polsce

Powiat to jednostka podziału administracyjnego.

Wchodzi w skład województwa i skupia kilka do kilkunastu sąsiadujących gmin (powiat ziemski). Istnieją także gminy wydzielone - miasta na prawach powiatu, które nazywane są powiatami grodzkimi.

Spis treści

1 Powiaty w ujęciu historycznym
2 Organy powiatu
- 2.1 Kompetencje starosty i zarządu powiatu
3 Statystyka
4 Regulacje prawne
5 Listy powiatów
6 Zobacz

[edytuj] Powiaty w ujęciu historycznym

Po raz pierwszy wprowadzono powiaty w II poł. XIV w., gdy zastąpiono nimi kasztelanie. Powiaty istniały podczas zaboru pruskiego, w dwujęzycznym Wielkim Księstwie Poznańskim, jako odpowiednik niemieckiego terminu Kreis i w Polsce międzywojennej. W okresie PRL-u istniały do 1975 r., kiedy to zlikwidowano duże województwa podzielone na powiaty, a wprowadzono 49 mniejszych województw. Podział na powiaty przywróciła reforma administracyjna, która weszła w życie 1 stycznia 1999.

[edytuj] Organy powiatu

Władzę uchwałodawczą i kontrolną w powiecie sprawuje rada powiatu, a władzą wykonawczą jest zarząd powiatu, na czele którego stoi starosta. W powiecie grodzkim funkcje te sprawuje odpowiednio rada miejska i prezydent miasta, lub burmistrz.

[edytuj] Kompetencje starosty i zarządu powiatu

Kompetencje starosty i zarządu powiatu po reformie administracji z 1999 r.:

podejmowanie decyzji w zakresie
- edukacji publicznej (szkoły ponadgimnazjalne)
- ochrony zdrowia (szpitale rejonowe, powiatowe)
- transportu na terenie powiatu (współfinansowanie lokalnych linii autobusowych, np. miejskich przedsiębiorstw komunikacji w miastach na prawach powiatu)
- opieka nad drogami publicznymi powiatowymi
- geodezji
- gospodarki nieruchomościami
- ochrony środowiska
- porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli
- przeciwdziałania bezrobociu
- obronności
- pomocy społecznej
- wydawania zezwoleń na podejmowanie pracy przez cudzoziemców
- zwalczania klęsk żywiołowych oraz organizowania pomocy na szczeblu powiatowym
- rejestracji pojazdów oraz wydawanie praw jazdy (patrz Tablica rejestracyjna)

[edytuj] Statystyka

w statystyce Unii Europejskiej powiaty stanowią regiony NUTS 4.
w Polsce jest 379 powiatów - 314 ziemskich i 65 grodzkich (miast na prawach powiatu)
w Polsce jest 335 miast powiatowych, 44 z nich są siedzibą dwóch różnych powiatów (ziemskiego i miejskiego)
największe:
- największym powiatem ziemskim pod względem powierzchni jest powiat białostocki (2 976 km²)
- największym powiatem grodzkim pod względem powierzchni jest Warszawa (517 km²).
- największym powiatem ziemskim pod względem liczby mieszkańców jest powiat poznański (288 012)
- największym powiatem grodzkim pod względem liczby mieszkańców jest Warszawa (1 697 596)
najmniejsze:
- najmniejszym powiatem ziemskim pod względem powierzchni jest powiat bieruńsko-lędziński (158 km²)
- najmniejszym powiatem grodzkim pod względem powierzchni jest Świętochłowice (13 km²)
- najmniejszym powiatem ziemskim pod względem liczby mieszkańców jest powiat sejneński (21 452)
- najmniejszym powiatem grodzkim pod względem liczby mieszkańców jest Sopot (40 075)