Ruda (dzielnica Rudy Śląskiej)

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Pierwsza wzmianka o Rudzie pochodzi z 1295 roku. Jest wtedy wymieniana w Rejestrze ujazdowskim, czyli spisie dóbr biskupstwa wrocławskiego.

Właścicielami wsi byli między innymi: Rudzcy, Gierałtowscy, baron von Stechow, hrabia von Ballestrem. W 1497 roku wzmiankowany jest tu zamek, później przekształcony w rezydencję pałacową.

Huta ołowiu w Rudzie powstała już przed rokiem 1401, natomiast kuźnica żelaza "Ruda" jest wzmiankowana w 1642 r. To właśnie od jej nazwy pochodzi nazwa miejscowości. Wybudowano tu największą hutę cynku w Europie Wschodniej. Nosiła nazwę "Carlshütte" (Huta Karol), a działała w latach 1816-1908. Obok huty w 1855 r. powstała huta żelaza "Bertha".

W 1770 roku utworzono kopalnie "Brandeburg" (później "Wawel"), była to jedna z pierwszych kopalni węgla kamiennego na Górnym Śląsku. W 1841 r. uruchomiono wydobycie w kopalni "Wolfgang" (później "Walenty"). Obydwie kopalnie połączyły się w jedną w roku 1931. W 1913 roku powstała kolejna kopalnia - "Graf Franz". W 1916 roku powstała koksownia "Wolfgang" (później "Walenty"). Natomiast rok później powstała elektrownia "Nikolaus" (później "Mikołaj").

Elektryczne oświetlenie w Rudzie doprowadzono w 1889 r., była to pierwsza wiejska gmina Rzeszy Niemieckiej, gdzie taką instalacje utworzono.

Aptekę otwarto w 1893 r. Szpital zbudowano w latach 1908-10, jednak musiano go rozebrać w 1935 r. z powodu szkód górniczych. W 1903 r. powstała ochotnicza straż pożarna, która w 1928 r. otrzymała nową remizę.

Pocztę otwarto w 1850 r., natomiast w 1897 r. otrzymała nowy budynek. Dworzec w Rudzie zbudowano w 1866 r. na linii z Wrocławia do Mysłowic.

Pierwszy kościół pw. Matki Boskiej Różańcowej powstał w latach 1869-72 według projektu Wachtela. W 1870 r. zbudowano kaplicę, przekształconą w kościół pw. św. Piusa X, także według projektu Wachtela. Kościół pw. św. Józefa zbudowano na wzór rzymskiej bazyliki San Lorenzo di Campo w latach 1901-04.

W Rudzie zbudowano wiele szkół o różnym poziomie nauczania. Pierwszą szkołę zbudowano w 1844 r. Kolejną wybudowano na kolonii Karol w 1859 r., budynek został zastąpiony w 1870 r. nowym. Szkołę żeńską zbudowano w 1877 r. W 1900 r. zbudowano szkołę na Porębie, w okresie międzywojennym szkoła ta stała na granicy polsko-niemieckiej. W 1904 roku oddano do użytku dwie szkoły: na Kuźnicy i na kolonii Szczęść Boże.

W 1895 roku powstała szkoła średnia. Szkoła dokształcania i gospodarstwa domowego powstała w 1912 r., dzisiaj w jej budynku znajduje się Muzeum Miejskie. W 1914 r. zbudowano szkołę relaną (obecne 1 LO)

W Plebiscycie w roku 1921 padło 6212 głosów za Polską i 4105 za Niemcami. Rudę przyłączono do Polski w roku 1922.

Na mocy ustawy z dnia 10 lipca 1939 roku wydanej przez Sejm Śląski Ruda otrzymała prawa miejskie, które jednak weszły w życie dopiero po II wojnie światowej. Do Rudy przyłączono Godulę, Orzegów i Chebzie. W 1959 Ruda wraz z Nowym Bytomiem stworzyły miasto Ruda Śląska.