Ruda Śląska

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ruda Śląska


Herb Rudy Śląskiej	Flaga Rudy Śląskiej

Województwo

śląskie

Prezydent miasta

Andrzej Stania
(e-mail)

Powierzchnia

77,7 km²

Położenie

50° 16' N
18° 42' E

Liczba mieszkańców (2003)
- liczba ludności
- gęstość
- aglomeracja

149 346 (2007)
1910 os./km²
3 487 000 (Katowice)

Strefa numeracyjna
(do 2005)

(+48) 32

Kod pocztowy

41-700 do 41-718

Tablice rejestracyjne

SRS, SL

Położenie na mapie Polski

Ruda Śląska

TERC10
(TERYT)

247201 1

Miasta partnerskie

Levice

Papenburg

Vibo Valentia

Leimen

Mank Alpenvorland

Melker Alpenvorland

Giżycko

Urząd miejski³

pl. Jana Pawła II 6
41-709 Ruda Śląska
tel. (+48 32) 248 62 81 do 9; faks (+48 32) 248 73 48
(e-mail)

Strona internetowa miasta

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Ruda Śląska

Ruda Śląska (niem. Ruda)– miasto położone w południowo-zachodniej Polsce, w województwie śląskim, w centrum Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP).

[edytuj] Dzielnice

Położenie Rudy Śląskiej w konurbacji śląskiej.

W obecnej chwili wyróżnia się w mieście jedenaście dzielnic:

Podczas sesji Rady Miejskiej 12 stycznia 2006 roku radni podjęli uchwałę w sprawie utworzenia dzielnicy Czarny Las, wyodrębniając ją z terenów dzielnic: Wirek, Nowy Bytom, Bielszowice.

[edytuj] Kultura

Kino Patria ul. Chorzowska 3 tel. (0 32) 242 00 18, 248 75 84
Kino Cinema City ul. 1 Maja 310 (CH Plaza) tel. (0 32) 340 40 40
Muzeum Miejskie im. Maksymiliana Chroboka ul. Wolności 26 tel. (032) 248 44 57
Miejskie Centrum Kultury ul. Niedurnego 69 tel. .(0 32) 248 62 40
Miejska Biblioteka Publiczna Biblioteka Centralna ul. Dąbrowskiego 18 tel: (0 32) 242 05 86

[edytuj] Historia

W roku 1179 teren obecnego miasta został odłączony od Małopolski i włączony do Śląska. Ruda Śląska istniała już w 1243 r. O jej lokacji na prawie niemieckim wspomina tzw. rejestr Ujazdu, sporządzony w latach 1295-1305. Na podstawie tego dokumentu można stwierdzić, że obszar miasta obejmował wówczas 50 włók czyli 1220 ha. Różnorodne jest pochodzenie nazw miejscowości znajdujących się obecnie w obrębie Rudy Śląskiej. Nazwa "Ruda" łączy się z rudami żelaza, które dawniej wydobywano na tym terenie. "Orzegów" to forma słowa "Orzegłowy" bowiem podobno po najazdach tatarskich chłopi często wykopywali przy orce ludzkie czaszki. "Kochłowice" wiążą się z osobą Kochła, którego własnością były łąki nad Kłodnicą. Potok ten dał nazwę dzielnicy: Kłodnicy. Dopływ Kłodnicy – Bielcza stał się podstawą do utworzenia nazwy "Bielszowice". W 1313 roku właścicielem wsi Ruda był Marcin z Orzegowa. W 1360 roku po raz pierwszy wzmiankuje się Kochłowice (jako "Kochłowa Łąka"). W 1401 roku wzmiankowany jest zamek w Rudzie należący do rodu Rudzkich. W 1440 roku powstał pierwszy kościół (drewniany) w Bielszowicach. W 1472 właścicielem wsi Bielszowice jest Matiey Bielczowsky (Maciej Bielczowski). W 1478 po raz pierwszy wzmiankowana jest wieś Kłodnica. W 1543 r. właścicielem Rudy jest Jan Gierałtowski. Od samego początku tereny miasta związane były z wydobyciem rud metali. Doprowadziło to do odkrycia znacznie cenniejszego produktu – węgla kamiennego w II poł. XVII wieku. Prawie każde górnicze miasto szczyci się legendą, która opowiada, że węgiel kamienny dzięki zrządzeniu losu odkryli pastuchowie. Oni to mieli zauważyć właściwości "czarnych kamieni", którymi otaczali ogniska. Legenda jest bardzo rozpowszechniona na Górnym Śląsku, ale to właśnie w Rudzie pokłady węgla wychodziły na powierzchnię, a z tego faktu, już niedaleko do odkrycia dokonanego przez pastuchów. Tak więc od 1740 roku na terenie Rudy rozpoczęły się formalne starania o nadanie kopalń. Trudno jeszcze jednak mówić o górnictwie skoro w 1752 r. załoga pierwszej na Górnym Śląsku kopalni – "Brandenburg" – liczyła 2 górników fachowców sprowadzonych z Saksonii.

Obfite zasoby węgla przyciągały wielu przedsiębiorców, którzy inwestowali w ten teren budując kopalnie, huty, koksownie oraz cegielnie. Wpłynęło to na szybki wzrost liczby mieszkańców i zmieniło oblicze rudzkiej wsi. Rolnictwo ograniczało się do drobnych gospodarstw, których właściciele pracowali również w przemyśle. W 1889 roku w Rudzie, dzisiejszej dzielnicy Rudy Śląskiej zamontowano oświetlenie elektryczne, dzięki czemu Ruda stała się pierwszą wsią w Rzeszy Niemieckiej posiadającą to udogodnienie.

W krajobrazie Rudy zaczęły pojawiać się osiedla robotnicze, otaczające zwartymi kompleksami tereny kopalni. Miejscowi potentaci zaczęli tworzyć warunki życia dla bardzo swoistego stanu społecznego, jakim byli górnicy. Żyjąc w cieniu kopalni, widząc ciągle ręce czarne od węgla, dorastając i umierając w rzeczywistości nierozerwalnie związanej z kopalnianymi chodnikami – ludzie ci tworzyli swoją własną, niepowtarzalną kulturę. W 1918 roku powstało tu Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" a od 1919 r. Towarzystwo Czytelni Ludowych oraz polskie towarzystwa śpiewacze "Dzwon" i "Promień". Powstała także założona przez mieszkańców Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska (organizatorzy A.Gruchel i Wiktor Weidemann). W czasie strajku szkolnego polskich dzieci w czerwcu 1920 r. przeciwko niemieckim represjom protestowało 1317 uczniów.

W latach 1919-1921 w czasie powstań śląskich w walkach uczestniczyło 3000 osób z terenu Rudy Śląskiej. Strajk generalny, który przyspieszył wybuch I Powstania został zapoczątkowany lokautem w kopalni "Lithandra". O Rudę prowadzono także zwycięskie dla powstańców walki w II powstaniu śląskim w dniach 2/3 sierpnia 1920 r. Do dziś trwa w Rudzie pamięć o takich działaczach z okresu powstań jak: Wincenty Janas, Piotr Niedurny. Powstania śląskie zapisały się krwawymi kartami w historii miasta i pozostawiły za sobą liczne nagrobki na rudzkich cmentarzach, jednak w ich wyniku przeprowadzono plebiscyt, w którym mieszkańcy Rudy w większości wskazali, że chcą by Ruda Śląska była przyłączona do Polski.

Wyniki plebiscytu w miejscowościach wchodzących dziś w skład Rudy Śląskiej (ilość głosów): Bielszowice: Polska 4546, Niemcy 1874. Ruda: Polska 6212, Niemcy 4105. Orzegow: Polska 5035, Niemcy 2677. Godula-Chebzie: Polska 2177, Niemcy 1330. Nowy Bytom: Polska 3505, Niemcy 4998. Wirek: Polska 2634, Niemcy 2851. Bykowina: Polska 841, Niemcy 353. Halemba: Polska 829, Niemcy 176. Kłodnica: Polska 228, Niemcy 22. Kochłowice: Polska 3364, Niemcy 968. Nowa Wieś: Polska 2935, Niemcy 1438. Razem: Polska 32306 głosów, Niemcy 20792 głosów. Źródło: "Ruda Śląska" Zarys rozwoju miasta, Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, 1970

Ruda Śląska Nowy Bytom

Kościół św. Pawła w Rudzie Śląskiej Nowym Bytomiu

Urząd Miejski w Rudzie Śląskiej

Ulica Niedurnego

Kamienica przy ul. Niedurnego

Pasaż Kubiny w Rudzie Śląskiej Wirku

Czas okupacji hitlerowskiej to kolejne bolesne daty w historii miasta. 1 października 1939 r. W Nowym Bytomiu, niemiecki Freikorps zastrzelił 18 Polaków (m.in. Hermana Kubicę, Jadwigę Markową, Wilhelma Prokszę, Karola Tlaszczyk). Na terenie Starej Kuźnicy powstał w 1942 r. oddział obozu koncentracyjnego KL Auschwitz. Niemal natychmiast po zakończeniu walk w 1945 r. mieszkańcy rozpoczęli ratowanie swoich zakładów i przygotowanych do zalania kopalń. Dzięki nim nie ustało wydobycie węgla.

Jadąc samochodem ze Świętochłowic do Rudy Śląskiej i skręcając w ostry zakręt w prawo przy zakładach Zgody znajdował się do 1945 roku niemiecki obóz, wykorzystywany następnie przez rosyjskie NKWD i UB w którym zmarli polscy patrioci, Ślązacy, Niemcy, volksdeutche i członkowie NSDAP. Tylko brama i z czerwonej cegły słupy, przypominają o tym miejscu. W latach 1942-1945 znajdował się tam podobóz koncentracyjny KL Auschwitz Eintrachthütte, w którym śmierć poniosło około 2500 więźniów Auschwitz. Kierował nim SS-Hauptscharführer Wilhelm Gerhard Gehring. Podobóz został opuszczony przez Niemców 23 stycznia 1945 i zajęty przez Armię Czerwoną. W tym obozie od lutego do grudnia 1945 roku zmarło zdaniem katowickiej prokuratury co najmniej kolejnych 1538 osób (w większości w wyniku epidemii tyfusu). Większość ofiar byli to początkowo Polacy a potem inni mieszkańcy Śląska oskarżeni o "narodowość niemiecką" lub "niechęć do nowej władzy ludowej" oraz członkowie NSDAP. Prokuratura w Katowicach ustaliła, że za drutami obozu znaleźli się także, z niewiadomych przyczyn, Szwajcarzy oraz Holendrzy (38 osób).

Do 1950 r. istniał na terenie dzisiejszej Rudy Śląskiej szereg miejscowości, każde z własną wielowiekową przeszłością. W 1951 r. w wyniku zlikwidowania powiatu katowickiego stworzono z nich dwa miasta wydzielone: Nowy Bytom i Rudę. W 1959 r. oba miasta połączono i tak powstała dzisiejsza Ruda Śląska. Istnieją w niej obok siebie nowoczesne osiedla mieszkaniowe oraz kolonie starych familoków. Do dzisiaj funkcjonują stare kopalnie, założone przez niemieckich potentatów przemysłowych: Ballestremów, Schaffgotschów, Donnersmarcków, czy też przez "Rudzkiego Kopciuszka" – Joannę von Schaffgotsch, dziedziczkę fortuny Karola Goduli – króla cynku. Są też nowoczesne zakłady i kopalnie jak np. "Halemba".

Ziemia Rudzka wchłonęła wielu przybyszy spoza Śląska, zachęconych pracą w kopalniach. Mimo to miasto pozostało najbardziej śląskim miastem.

[edytuj] Gospodarka

Struktura zatrudnienia:

przemysł – 63%
ochrona zdrowia i opieka społeczna – 7,0%
handel i naprawy – 6,9%
edukacja – 5,7%
budownictwo – 4,9%
transport – 2,0%
pozostałe działy – 10,5%

Liczba ludności w wieku produkcyjnym jest w ostatnich latach stabilna i stanowi 64,6% liczby mieszkańców. Stopa bezrobocia we wrześniu 2005 w Rudzie Śląskiej jest wyraźnie niższa od średniej krajowej, wynosiła 13,2%.

Miasto ze względu na swoje położenie w centrum aglomeracji górnośląskiej jest atrakcyjnym miejscem dla podejmowania działalności inwestycyjnej. Dodatkowym atutem jest autostrada A4 (południowe dzielnice miasta) oraz budowana Drogowa Trasa Średnicowa (północne dzielnice). Uchwalona w listopadzie 1997 roku przez Radę Miejską "Strategia Wewnętrznego i Zintegrowanego Rozwoju Miasta Ruda Śląska do 2015 Roku" oraz "Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Ruda Śląska" pozwalają inwestorowi łatwiej znaleźć miejsce i dziedzinę do inwestowania zgodną z wieloletnią strategią rozwoju miasta i planem jego zagospodarowania przestrzennego.

W Rudzie Śląskiej działalność małych i średnich przedsiębiorstw wspierana jest przez Rudzką Agencję Rozwoju "Inwestor", Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości oraz Cech Rzemiosł i Przedsiębiorczości. W celu pobudzenia życia gospodarczego władze miast Ruda Śląska oraz Świętochłowice, powołały wspólnie do istnienia Śląski Park Przemysłowy, mający przyczynić się do powstania nowych inwestycji na terenach poprzemysłowych wzdłuż Drogowej Trasy Średnicowej.

W listopadzie 2006 r. Polską wstrząsa katastrofa górnicza w kopalni Halemba w której śmierć ponosi 23 górników. Prezydent PR Lech Kaczyński ogłasza kilkudniową żałobę narodową.

[edytuj] Budżet

22 grudnia 2005 roku radni zatwierdzili budżet miasta Ruda Śląska na 2006 rok. Dochody miasta wyniosą 406 022 256 zł (w ciągu czterech lat zwiększyły się o 100 mln złotych). Procentowy udział w dochodach miasta przedstawia się następująco:

45% – dochody podatkowe,
20% – subwencja oświatowa,
12,5% – dochody z tytułu gospodarki komunalnej,
4,8% – gospodarka mieszkaniowa.

Wydatki Miasta w 2006 roku wyniosą 476 022 256 zł. 30,06% budżetu radni przeznaczyli na inwestycje. Największymi projektami realizowanymi w 2006 roku w Rudzie Śląskiej będzie realizacja projektu ISPA (budowa 3 oczyszczalni ścieków), modernizacja ul. Szyb Walenty oraz przebudowa placu Jana Pawła II na rynek miejski.

Deficyt budżetowy w wysokości 70 mln złotych pokryty zostanie z emisji obligacji, kredytu bankowego i środków własnych.

[edytuj] Ludzie związani z Rudą Śląską

[edytuj] Edukacja

W Rudzie Śląskiej funkcjonuje 28 szkół podstawowych, 15 gimnazjów oraz 11 szkół średnich, w tym 4 liceów ogólnokształcących i 7 zespołów szkół zawodowych. W mieście Ruda Śląska mają siedzibę 4 szkoły policealne i pomaturalne oraz szkoły wyższe: Wyższa Szkoła Handlowa w Rudzie Śląskiej - Orzegowie i filia Wyższej Szkoły Ekonomii i Administracji w Rudzie Śląskiej - Goduli, a także od października 2006 roku filia Akademii Górniczo Hutniczej w Kochłowicach.

Nadzór nad rudzkimi placówkami oświatowymi prowadzi Miejski Zakład Obsługi Placówek Oświatowych

Wyższa Szkoła Handlowa w Rudzie Śląskiej Oficjalna strona uczelni
Biuletyn Informacji Publicznej MZOPO Więcej informacji o rudzkiej oświacie

[edytuj] Sport

MKS Astra Halemba
Slavia Ruda Śląska
Pogoń Ruda Śląska - klub koszykarski grający obecnie w II lidze. Powstały w 1920 roku.
Grunwald Ruda Śląska
Wawel Wirek - męski klub piłkarski, w sezonie 2001/02 grał w IV lidze
Urania Ruda Śląska
Śląsk Ruda Śląska
Milon Ruda Śląska
TKKF Jastrząb Ruda Śląska
Kyokushin Karate Ruda Śląska
MAKS Ruda Śląska
Katolicki Parafialny Klub Sportowy Halemba - Strona klubu
Towarzystwo Piłkarskie Jastrząb Bielszowice - Oficjalna strona drużyny seniorów
Wolej Bielszowice
KS Zgoda Ruda Śląska - zespół szczypiornistek.