Ryksa Piastówna

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ryksa (ur. w 1116, zm. po 25 grudnia 1155) – księżniczka polska, królowa szwedzka, księżna nowogrodzka z dynastii Piastów. Córka księcia Polski - Bolesława III Krzywoustego i Salomei z Bergu.

Żona kolejno: króla Szwecji - Magnusa Silnego, księcia nowogrodzkiego - Włodzimierza i króla Szwecji - Swerkera I Starszego. Matka króla Danii - Kanuta V i księżnej duńskiej - Zofii, żony króla Danii Waldemara I Wielkiego.

[edytuj] Matka Ryksy

Ryksa - najstarsza córka Bolesława III Krzywoustego i Salomei z Bergu - urodziła się w 1116 r. Identyfikacja jej matki do dziś pozostaje nierozstrzygnięta. Średniowieczne przekazy źródłowe milczą na ten temat, wspominają jedynie o ojcostwie Krzywoustego. Badający tę sprawę Kazimierz Jasiński skłonił się do uznania Salomei z Bergu za matkę Ryksy i na tej podstawie ustalił datę roczną narodzin najstarszej córki Krzywoustego. Ponieważ Salomea poślubiła Bolesława III Krzywoustego na początku 1115 r., a pod koniec tego samego roku wydała na świat Leszka, zaś w 1129 lub 1130 r. Ryksa została wydana za mąż i ok. 1130 urodziła pierwsze dziecko, stąd najstarsza córka Krzywoustego musiała urodzić się w 1116 r.

[edytuj] Mężowie i potomstwo

W 1129 lub 1130 r. Ryksa poślubiła Magnusa Silnego, syna króla Danii Mikołaja. Z tego związku na świat przyszli król Danii Kanut V i Mikołaj. Magnus Silny, który w 1129 r. został koronowany na króla Szwecji, zmarł 4 czerwca 1134.

Między 1136 a 1138 r. Ryksa wyszła za mąż za księcia nowogrodzkiego Włodzimierza z dynastii Rurykowiczów (z linii Monomachowiczów). Małżeństwo to umocniło istniejący już związek pomiędzy dziećmi Salomei i Wsiewołoda (Bolesław Kędzierzawy w 1137 r. pojął za żonę córkę Wsiewołoda, a siostrę Włodzimierza, Wierzchosławę). Z księciem ruskim Ryksa miała córkę Zofię, która w 1154 r. poślubiła króla Danii Waldemara I Wielkiego i i obdarzyła go licznym potomstwem, m.in. królami Danii: Kanutem VI i Waldemarem II, a także królową szwedzką Ryksą (żona króla Szwecji Eryka X i matka Eryka XI) i królową francuską Ingeborgą (żona króla Francji Filipa II Augusta). Włodzimierz zmarł między 1140 a 1145 r.

Trzecim mężem Ryksy przed 1150 r. został król Szwecji Swerker I Starszy. Z tego małżeństwa na świat przyszedł syn Bolesław. W literaturze pojawiają się opinie, że synami Swerkera z tego związku byli także Kol i Sune Sik. Mąż Ryksy został zamordowany 25 grudnia 1156.

Po zamordowaniu Swerkera I Starszego władzę w Szwecji przejął Eryk IX Święty, po śmierci którego tron szwedzki przypadł synowi Swerkera I Starszego z pierwszego małżeństwa z Grunhildą, Karolowi VII. Gdy ten w 1167 r. został zamordowany, rozpoczęły się trwające do 1173 r. krwawe walki o panowanie w Szwecji. Brali w nich udział Bolesław i Kol (ta informacja jest jedyną o nich wzmianką źródłową), którzy prawdopodobnie zginęli pokonani przez Kanuta Erikssona.

[edytuj] Genealogia

Władysław I Herman
ur. ok. 1043
zm. 4 VI 1102

Judyta Przemyślidka
ur. ok. 1056
zm. 25 XII 1086

Henryk z Bergu
ur. XI w.
zm. przed 1138

Bolesław III Krzywousty
ur. 20 VIII 1085
zm. 28 X 1138

Salomea z Bergu
ur. 1093/1101
zm. 27 VII 1144

1 Magnus Silny ur. 1106/07 zm. 4 VI 1134 OO 1129/30		2 Włodzimierz Rurykowicz ur. po 1123 zm. 1140/45 OO 1136/38		Ryksa Piastówna ur. 1116 zm. po 25 XI 1155		3 Swerker I Starszy ur. ? zm. 25 XII 1156 OO przed 1150


	1		1		2		3
Kanut V Skjoldung ur. ? zm. 9 VIII 1157		Mikołaj Skjoldung ur. 1130/35 zm. ?		Zofia Rurykowicz ¹⁾ ur. ok. 1140 zm. 5 V 1198		Bolesław ur. 1140/56 zm. ok. 1173(?)