Staw (anatomia)

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Staw (łac. articulationes) - ruchome połączenie między składnikami szkieletu (zewnętrznego lub wewnętrznego). Stawy występują u stawonogów (Arthropoda) oraz kręgowców (Vertebrata). U tych ostatnich stawy są określane, ze względu na specyficzną budowę, jako połączenia maziowe (juncturae synoviales). W stawach (tak jak w łożyskach wielu maszyn) największym problemem jest tarcie i dlatego powierzchnie stawowe pokryte są bardzo odporną na ścieranie chrząstką szklistą.

[edytuj] Rodzaje stawów

Kryterium podziału:

Liczba kości łączących w stawie:
- staw prosty - w budowie biorą udział tylko dwie kości.
- złożony - w budowie bierze udział więcej niż dwie kości np. staw łokciowy

Rodzaje stawów: 1 - kulisty, 2 - eliptyczny, 3 - siodełkowaty, 4 - zawiasowy, 5 - obrotowy.

Staw zawiasowy - łokieć

liczba osi
- stawy jednoosiowe
  - staw zawiasowy - staw łokciowy
  - staw obrotowy - staw promieniowo-łokciowy
  - staw śrubowy - staw zęba kręgu obrotowego
- stawy dwuosiowe
  - staw eliptyczny - staw promieniowo-nadgarstkowy
  - staw siodełkowaty - staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka
- Stawy wieloosiowe
  - staw kulisty wolny - staw ramienny
  - staw kulisty panewkowy - staw biodrowy
- stawy nieregularne
  - staw płaski - staw krzyżowo-biodrowy
  - staw mostkowo-obojczykowy chociaż ma on raczej charakter stawu kulistego

[edytuj] Budowa połączeń maziowych

Typowymi elementami stawu są:

powierzchnia stawowa - czyli główka (część wypukła) i panewka stawowa (część wklęsła), bywają także powierzchnie stawowe płaskie - kość krzyżowa z miednicą
torebka stawowa - otacza cały staw, ograniczając go od otoczenia
jama stawowa

Staw może również zawierać:

więzadła stawowe
obrąbek stawowy
łąkotki
kaletki maziowe
trzeszczki
kosmki maziowe
fałdy maziowe

Poszczególne stawy różnią się zadaniami biologicznymi, a więc mają odmienną budowę i ruchomość.

Na wykonywanie ruchów we wszystkich płaszczyznach pozwalają stawy wieloosiowe, np. kuliście uformowane stawy barkowy oraz biodrowy. Mniejszą ruchomość cechuje stawy dwuosiowe, np. siodełkowo ukształtowana powierzchnia stawu nadgarstkowo-śródręcznego kciuka pozwala na jego ruchy w dwóch płaszczyznach. Stawy jednoosiowe umożliwiają ruch tylko w jednej płaszczyźnie. Przykładem może być zawiasowy staw ramienno-łokciowy czy też obrotowy staw między najwyższymi kręgami kręgosłupa.