Stworzenie świata według Biblii
Z Wikipedii
Stworzenie świata – jest opisem, który rozpoczyna Biblię, przedstawia pochodzenie wszechświata i człowieka od Boga, zależności między Bogiem, człowiekiem i światem, oraz podkreśla doskonałość tego co stworzone. Biblijny opis stworzenia jest typowym wyrazem wiary w kreacjonizm. W Księdze Rodzaju istnieją dwa, następujące po sobie utwory zawierające opis stworzenia świata. Pierwszy z nich należy do Dzieła Kapłańskiego i spisany został w V wieku p.n.e.. Drugi jest częścią Dzieła Jahwistycznego i pochodzi z X wieku p.n.e..
Interpretacja teologiczna opisów stworzenia jest różna w zależności od wyznania.
Spis treści
|
[edytuj] Pierwszy opis stworzenia Księga Rodzaju 1,1-2,4a.
Opowiadanie to nazywane jest Heksaemeronem ponieważ według niego Bóg stworzył świat w ciągu sześciu dni, po których odpoczął w dniu siódmym. Pochodzi z tradycji kapłańskiej i powstał najprawdopodobniej w V wieku p.n.e w Mezopotamii. Jest opisem kosmologicznym i wyraża ówczesną wiarę w konstukcję wszechświata. Z czternastu zachowanych kosmologii starożytnych Heksaemeron wyróżnia się zasadniczo od innych wiarą w monoteistyczną naturę Boga.
[edytuj] Schemat stworzenia
- Dzień pierwszy – Stworzenie światła i oddzielenie go od ciemności.
- Dzień drugi – Stworzenie sklepienia niebieskiego oddzielającego wody górne od dolnych.
- Dzień trzeci – Stworzenie lądu i roślinności.
- Dzień czwarty – Stworzenie słońca, księżyca i gwiazd.
- Dzień piąty – Stworzenie zwierząt wodnych i latających.
- Dzień szósty – Stworzenie zwierząt lądowych i ludzi.
[edytuj] Schemat kosmologiczny.
Poglądy autora opierały się na najprostszych spostrzeżeniach wzrokowych i nie różniły się zasadniczo od ówcześnie przyjmowanych w całym świecie.
W przestrzeni wody umieszczone było sklepienie oddzielające wody górne (deszcze, opady) od dolnych (źródła). W powstałej niszy umieszczona była płaska i okrągła (nie kulista) ziemia. Nad ziemią, a pod sklepieniem umieszczone był ciała niebieskie. Ziemia otoczona była morzem.
Pozostałe szczegóły kosmologii zawarte są w innych księgach Biblii.
[edytuj] Drugi opis stworzenia Księga Rodzaju 2,4b-25
Opowiadanie to pochodzi z Dzieła Jahwistycznego i powstało w X wieku p.n.e. na dworze króla Salomona. W przeciwieństwie do Heksaemeronu jest dziełem, którego autor, posługuje się językiem obrazowym a nie pojęciowym. Opis ten jest bardziej abstrakcyjny i teologiczne bogatszy.
W drugim opisie kosmologia jest całkowicie pominięta. Wyeksponowana została natomiast natura człowieka, relacja Bóg – człowiek, zależność płci i stosunek człowieka do przyrody.
Opis Jahwistyczny przedstawia zasadniczo trzy elementy opisowe:
- Stworzenie świata i człowieka.
- Umieszczenie człowieka w Ogrodzie Eden.
- Stworzenie zwierząt i pierwszej kobiety.
[edytuj] Interpretacje teologiczne
[edytuj] Katolicyzm
[edytuj] Teologia stworzenia
Opis stworzenia zawiera przede wszystkim wiarę, że człowiek i wszechświat mają swe źródło wyłącznie w Bogu. Wiara w stworzenie świata i człowieka przez Boga ma znaczenie fundamentalne, ponieważ w niej znajduje się odpowiedź na pytania dotyczące wszechmocy i miłości Boga, pochodzenia człowieka, wzajemnej relacji Boga i człowieka oraz człowieka do świata i przyrody. Dając odpowiedź o pochodzenie człowieka wskazuje jednocześnie drogę i cel jego istnienia – Boga.
Stworzenie świata jest dziełem całej Trójcy Św. Wyraz wiary w to znaleźć można w Ewangelii Jana (Na początku było Słowo (...) i Bogiem było Słowo) oraz w tradycji (np. Veni, Creator Spiritus).
Bóg stworzył świat z niczego (ex nihilo). Stworzył go dla Własnej chwały, przez swoją miłość i mądrość. Stworzony świat był dobry. Bóg jest transcendentny wobec rzeczy stworzonych, podtrzymuje je i prowadzi.
Człowiek jest stworzony na obraz Boga przez co posiada godność osoby. Człowiek jest integralny; jest jednym ciałem i duszą, jest istotą duchową i cielesną. Człowiek został stworzony dla samego siebie, a wszystko inne zostało stworzone dla niego. Kobieta i mężczyzna są w swej godności równi – są ludźmi.
[edytuj] Biblia a nauka
Problem różnic pomiędzy opisem stworzenia w Biblii a odkryciami naukowymi został dawno zażegnany. W czasie gdy postęp naukowy stawiano w wyraźnej opozycji do wiary pojawiały się konflikty, których negatywne owoce znaleźć można choćby w historii życia Kopernika i Galileusza. Począwszy od Pascala, zrozumiano jednak, że obie te płaszczyzny w żadnym stopniu nie mogą decydować o sobie wzajemnie. Mogą najwyżej się ubogacać. W związku z tym podkreślić należy, że teoria ewolucji nie stoi w sprzeczności z wiarą w dzieło stworzenia.
Autorzy biblijni nie mieli na celu przedstawianie prawd dotyczących genezy i budowy wszechświata, ani też roztrzygać o początkach ludzkości. Ich dzieła zawierają wyłącznie obraz Boga jako źródła i przyczyny wszystkiego. Pozostałe rzeczy należą do poszukiwań naukowych.
Do szczegółowego wyjaśnienia przyczynił się w głównej mierze Pierre Teilhard de Chardin.
[edytuj] Błędy doktrynalne
Podstawowe twierdzenia sprzeczne z nauką katolicką dotyczące interpretacji stworzenia i pochodzenia świata i człowieka:
- panteizm – wszystko jest Bogiem,
- neoplatonizm – świat jest konieczną emanacją Boga,
- dualizm i manicheizm – Dobro i Zło jako odwieczne zasady,
- gnoza – świat jest zły,
- deizm – Bóg „zegarmistrzem”,
- materializm – powstanie świata nie ma transcendentnego początku.
[edytuj] Świadkowie Jehowy
[edytuj] Tajemnica siedmiu dni
Liczne wersety ze Starego oraz Nowego Testamentu mówią o tym, iż Bóg stworzył świat w ciągu siedmiu dni. Powszechnie przyjęto interpretację, iż chodzi tu o 24-godzinne dni słoneczne. Jednakże, analiza tekstu źródłowego przeczy zasadności takiego pojmowania siedmiu dni stwarzania. Pierwszy rozdział księgi Rodzaju opisuje powstanie dni słonecznych w poniższym fragmencie:
- I tak upłynął wieczór i poranek - dzień trzeci. A potem Bóg rzekł: Niechaj powstaną ciała niebieskie, świecące na sklepieniu nieba, aby oddzielały dzień od nocy, aby wyznaczały pory roku, dni i lata; aby były ciałami jaśniejącymi na sklepieniu nieba i aby świeciły nad ziemią. I stało się tak. Bóg uczynił dwa duże ciała jaśniejące: większe [=Słońce], aby rządziło dniem, i mniejsze [=Księżyc], aby rządziło nocą, oraz gwiazdy. I umieścił je Bóg na sklepieniu nieba, aby świeciły nad ziemią; aby rządziły dniem i nocą i oddzielały światłość od ciemności. A widział Bóg, że były dobre. I tak upłynął wieczór i poranek - dzień czwarty.
(Genesis 1:13-19)
Słońce będące źródłem fizycznego światła i umożliwiające przez to odliczanie ziemskich pór roku, [24-godzinnych] dni oraz lat powstało dopiero w czwartym dniu stwarzania. Oczywisty wniosek jest taki, iż siedem dni stwarzania nie mają nic wspólnego z dniami słonecznymi, za pomocą których zwykliśmy odmierzać czas. Nie jest opisana ani długość ani natura poszczególnych dni stwarzania, gdyż ich źródłem nie było Słońce, lecz stworzona dużo wcześniej tajemnicza światłość (Genesis 1:3-5). Apostoł Jan w swoim słynnym prologu Ewangelii sugeruje, iż pierwotna światłość była manifestacją Chrystusa (Jana 1:1-18).
[edytuj] Budowa Ziemi i jej umiejscowienie we Wszechświecie
[edytuj] Przestrzeń kosmiczna
Pierwszy werset księgi Rodzaju mówi o stworzeniu nieba i Ziemi, które można rozumieć w dwojaki sposób:
- niewidzialne niebo duchowe będące mieszkaniem aniołów;
- przestrzeń kosmiczna, w której następnie umieszczona została Ziemia.
Stworzenie nieba atmosfery ziemskiej opisane zostało dalej w Genesis 1:6-8. Stary Testament jeszcze trzykrotnie wspomina o niebie, znajdującym się ponad niebem atmosfery ziemskiej: niebiosach i niebiosach niebios (Powtórzonego Prawa 10:14; 2 Kronik 6:18; Nehemiasza 9:6). Także w tym przypadku, chodzi albo o niewidzialne niebo duchowe, albo o fizyczną przestrzeń kosmiczną.
[edytuj] Zawieszona w próżni
Według starotestamentowej księgi Hioba Ziemia została przez Stwórcę zawieszona w próżni:
"εκτείνων βορέαν επ’ ουδέν, κρεμάζων γην επι ουδενός" = "rozciągając północ nad niczym, wieszając Ziemię nad nicością"
- Hioba 26:7, Septuaginta (starożytnie tłumaczenie greckie)
[edytuj] Okrągła planeta
W Starym Testamencie trzykrotnie występuje hebrajski wyraz חוג (hug) oznaczający okrąg i wszystkie przypadki użycia tego słowa w Piśmie Świętym dotyczą kształtu naszej planety. Izajasz mówi o Bogu, który mieszka nad okręgiem ziemi[1], zaś Salomon mówi o Stwórcy odmierzającym okrąg nad powierzchnią toni morskiej[2]. Te dwa przypadki użycia słowa חוג można rozumieć jako:
- płaski okrągły dysk;
- okrągła, tj. kulista planeta (podobnie jak obecnie mówimy, iż Ziemia jest okrągła a nie kulista mając jednak na myśli okrągły kształt kuli).
Jednakże Hiob mówi o Bogu, który przechadza się po okręgu nieba[3], co wskazuje raczej na sferę nieboskłonu niż płaski dysk nieba zawieszony nad ziemią. Oznacza to, iż hebrajskim terminem חוג można określić nie tylko okrąg, ale także kulę lub sferę.
[edytuj] Rozpalone wnętrze
Księga Hioba wspomina także o tym, iż we wnętrzu Ziemi panują nadzwyczaj wysokie temperatury:
- Z ziemi wychodzi chleb, chociaż pod nią coś różnego, podobnego ogniowi.
(Hioba 25:5, Biblia Gdańska)
[edytuj] Dwa opisy stworzenia
Krytycy uważają, iż w księdze Rodzaju znajdują się dwa odmienne opisy stworzenia, które zostały sztucznie połączone przez późniejszych autorów Genesis. Z drugiej strony, pewne charakterystyczne cechy wskazują na spójny i zamierzony układ tekstu. Pierwszy opis stworzenia (1:1-2:4) dotyczy powstawania "nieba i ziemi", jak to wyraźnie zaznaczono w pierwszym i ostatnim wersecie fragmentu, tj. punkt widzenia obserwatora znajduje się wysoko ponad Ziemią. Drugi opis (2:4-25) odwraca wyżej wymienioną kolejność stawiając jednocześnie obserwatora na Ziemi. W pierwszym opisie Stwórca jest określany mianem Elohajim (Bogowie), który wypowiada stwórcze słowo, zaś opis drugi ukazuje Go jako Jehoweh Elohaim (ten który zawsze Jest, Bogowie) lepiącego człowieka i zwierzęta z prochu ziemi.
Biorąc pod uwagę całość księgi Genesis można zauważyć pewną nieprzypadkową prawidłowość. We fragmencie 1:1-2:4a Stwórca to Elohajim, we fragmencie 2:4b-3:24 tekst hebrajski mówi o Nim Jehoweh Elohajim (za wyjątkiem fragmentu gdzie wąż rozmawia z Ewą), zaś rodział 4 przedstawia Go jako Jehoweh. W dalszej części Pisma nazewnictwo to ulega wymieszaniu i nie zachowuje już wyżej przedstawionej spójności. Podobnie też, trzykrotnie w księdze Rodzaju Stwórca przemawia w liczbie mnogiej. I ponownie obserwujemy wymienioną już kolejność: po raz pierwszy jako Elohajim (1:26), po raz drugi jako Jehoweh Elohajim (3:22), zaś po raz trzeci jako Jehoweh (11:7). Nigdzie indziej w księgach mojżeszowych nie znajdujemy już wypowiedzi Boga w liczbie mnogiej. Trzecie zagadnienie, to relacja Stwórcy z człowiekiem: w pierwszym opisie stworzenia Adam nie ma kontaktu z Bogiem, który zdaje się zamieszkiwać w odległej światłości (Genesis 1:3, 1 Tymoteusza 6:16). W części 2:4-3:24 ludzie mają bardzo bliski, intymny kontakt ze Stórcą. W rozdziale 4. ta bliskość została już utracona, ale Kain nadal słyszy głos Boży. Od rozdziału 5. dalej, wszelki kontakt zostaje całkowicie zerwany na skutek postępującego zepsucia moralnego, przez co ludzie po raz pierwszy zaczynają szukać Boga w usilnych modłach (4:26). Te trzy poszczególne etapy relacji ze Stwórcą tworzą nierozerwalną całość z dwoma opisami stworzenia, jest więc rzeczą wątpliwą, by pierwsze rozdziały Genesis były wynikiem sztucznego łączenia różnych tekstów.
[edytuj] Sposób stwarzania
[edytuj] Stwarzanie etapowe
Biblia nie jest księgą naukową, (za taką niektórzy pragną ją uważać), ale w sposób naukowy opisuje stworzenie ziemi. Czy wtedy ludzie posiadali taką wiedzę, jak my obecnie mamy? Dokonywanie dzieła stworzenia etapami dotyczy nie tylko opisu z 1. rozdziału księgi Rodzaju, w którym znajdujemy następującą kolejność:
- światłość (najprawdopodobniej jako dzień)
- niebo atmosfery ziemskiej
- wody , ziemię (w sensie piasku itd.) oraz rośliny rodzące według swojego rodzaju i gatunku
- wszelkie ciała niebieskie np. gwiazdy (powstanie i początek odliczania dni słonecznych)
- ptaki i zwierzęta morskie
- zwierzęta lądowe i człowieka
Także dalej jest mowa o etapowym powstawaniu czy rozpowszechnianiu się różnych gatunków roślin oraz zwierząt:
- drzewa owocowe o owocach jadalnych powstały prawdopodobnie niezależnie (później?) od innych gatunków drzew (Genesis 2:8-9)
- zboża uprawne i chwasty pojawiły się dopiero po upadku człowieka (prawdopodobnie On to niszczył) (Genesis 2:4, 3:17-18)
- ludzie zajęli się uprawą winorośli dopiero po potopie (Genesis 9:20)
[edytuj] Zmiany dokonujące się w gatunkach
Księga Rodzaju mówi także o licznych przeobrażeniach, które dokonały się w wielu gatunkach istot żywych już po ich stworzeniu:
- ludzie żyli coraz krócej
- wąż utracił swoje kończyny (Genesis 3:14)
- wiele pierwotnie roślinożernych zwierząt przekształciło się w mięsożerne (Genesis 1:30, 9:5)
- zwierzęta zaczęły odczuwać instynktowny lęk przed człowiekiem dopiero po potopie (Genesis 9:2)
- współczesne rasy ludzkie wyodrębniły się po potopie (Genesis 10:32)
Można więc założyć, iż Biblia dopuszcza pewną formę ewolucji stworzonych gatunków.
[edytuj] Stworzenie pojedyncze czy masowe?
W przypadku człowieka biblijny opis stworzenia jednoznacznie mówi, iż wszyscy ludzie pochodzą od jednej pary (Adam i Ewa, później Noe i jego żona). To samo można by powiedzieć o zwierzętach lądowych, których przedstawiciele zachowali się na arce Noego. Pismo Święte nie mówi jednak nic o sposobie w jaki Stwórca uczynił rośliny. Mogły powstać jednocześnie tysiące roślin danego gatunku lub tylko pojedynczy przedstawiciele. Jeżeli świat roślinny został stworzony w sposób analogiczny do świata ludzi, to proces rozwoju roślin na Ziemi musiał trwać tysiące lat przed pojawieniem się zwierząt i ludzi.
[edytuj] Dojrzały czy zarodkowy charakter stworzenia?
Na podstawie księgi Rodzaju 2:7 można stwierdzić, iż według Biblii pierwszy człowiek został uczyniony w pełni dorosłym osobnikiem. To samo dotyczy pierwszej kobiety (Genesis 2:22). Pismo Święte nie wspomina o tym, czy różne gatunki roślin i zwierząt lub gwiazdy i planety także posiadały dojrzałą postać w chwili stworzenia, lecz można założyć takie twierdzenie na zasadzie analogii.
[edytuj] Uczeni
Wybitni naukowcy opowiadający się za stworzeniem świata według opisu biblijnego to:
- Ernst Boris Chain[4] (patrz penicylina, Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny)
- Raymond V. Damadian (patrz rezonans magnetyczny)
- Henry F. Schaefer, III
[edytuj] Inne wyznania chrześcijańskie
[edytuj] Judaizm
[edytuj] Przypisy
- ↑ księga Izajasza 40:24
- ↑ księga Przypowieści Salomona 8:27
- ↑ księga Hioba 22:14
- ↑ "Prędzej uwierzyłbym w bajki niż w takie szalone spekulacje. Od lat mówię, że spekulacje na temat pochodzenia życia nie prowadzą do żadnego użytecznego celu, jako że nawet najprostszy żywy system jest o wiele bardziej złożony niż to, co można by zrozumieć na poziomie niezmiernie prymitywnej chemii, którą stosują naukowcy w swych próbach wytłumaczenia tego, co niewytłumaczalne i co miało się wydarzyć miliardy lat temu. Boga nie da się ominąć wymówką opartą na tak naiwnym myśleniu." - cytat z Ronald W. Clark, "The Life of Ernst Chain" (London: Weidenfield & Nicolson, 1985), str. 147-148
