Materializm

Z Wikipedii

Materializm to ogólna nazwa systemów filozoficznych twierdzących, że jedynym realnym bytem jest świat materialny, zaś wszelkie idee są tylko wytworem psychiki człowieka.

W przypadku nauk humanistycznych za materializm uważa się pogląd, według którego wszystkie myśli, uczucia, decyzje pojedynczych ludzi oraz wytwory kultury i istniejące struktury społeczne wynikają bezpośrednio z "walki o byt", tj. z uwarunkowań materialno-ekonomicznych i są w stosunku do nich wtórne.

[edytuj] Odmiany materializmu

• materializm mechanistyczny - zakładający, że wszystko da się wyjaśnić i sprowadzić do prostych oddziaływań materii, czyli że wszystko da się sprowadzić do zjawisk fizycznych i chemicznych.

• naturalizm - zakładający, że podstawą wszystkiego jest natura a więc w praktyce świat materialny jest jednak tworem bardzo złożonym, którego nie da się łatwo sprowadzić tylko do prostych oddziaływań fizyczno-chemicznych i o jego funkcjonowaniu decydują złożone "organiczne" zależności. Naturalizm kładzie bardzo duży nacisk na postrzeganie świata jako całości i twierdzi, że całość nie jest równa prostej sumie poszczególnych części.

• materializm dialektyczny - nieco podobny do naturalizmu, odrzucający jednak teorie "organiczne" i zastępujący je tzw. przemianami dialektycznymi - polegającymi na stałym, jakościowym rozwoju struktur tworzonych przez materię. Wg materializmu dialektycznego, co prawda wszystko ostatecznie sprowadza się do zjawisk chemicznych i fizycznych, jednak posiadają one swoją wewnętrzną "mądrość", która prowadzi do powstawania coraz bardziej złożonych i doskonałych form. "Prawa" rządzące powstawaniem takich struktur są nazywane dialektyką materialistyczną a jej zrozumienie i odkrycie uważa się za najważniejszy cel wszelkich badań.

• materializm hedonistyczny - pogląd lub postawa, dopatrujący się w czerpaniu przyjemności z nabywania, gromadzenia i zużywania dóbr materialnych najwyższego lub jedynego dobra, inaczej - konsumpcjonizm.

• materializm fenomenologiczny - w odróżnieniu od "twardego" materializmu nie utrzymuje, że świat materialny jest jedynym realnym bytem, gdyż fenomenalizm odrzuca w ogóle pojęcie bytu absolutnego. Materializm ten twierdzi jednak, że dogłębna analiza świata fenomenów docierających do umysłu człowieka przekonuje, że podstawą wszelkiego istnienia są właśnie fenomeny dające się opisywać językiem fizyki i chemii, i że przyjęcie tego za podstawę analizy całego świata fenomenów daje bardziej przekonujące rezultaty od przyjęcia, że "bazowymi" fenomenami są nasze uczucia, myśli i idee.

• materializm żywiołowy - zapoczątkowany przez Talesa z Miletu, wchodzi w skład jońskiej filozofii przyrody (naiwny materializm żywiołowy). Wychodzi z założenia, że świat ma naturę materialną, a materia (woda, ogień, powietrze) tworzy byty. Istotną cechą materii jest rozciągłość w czasie i przestrzeni oraz ruch. Nieodłączną częścią materii jest życie.