Subh-i-Azal
Z Wikipedii
Subh-i-Azal (właściwie Mírzá Yaḥyá Núrí; 1831 - 29 kwietnia 1912) - przywódca babizmu w latach 1850 - 1863 (1868), a po jego rozpadzie przywódca azalitów. Jego przydomek Ṣubḥ-i-Azal oznacza po persku Poranek Wieczności.
Mirza Yahya był synem Kuchak Khanum i Mírzy Buzurga oraz młodszym bratem przyrodnim Bahá'u'lláha (przez ojca). Pochodził z wyższej arystokracji. Jego matka zmarła przy porodzie, a ojciec w 1834 roku. Opiekę nad chłopcem przejęła wówczas jego macocha Khadíjih Khánum (matka Bahá'u'lláha). Jeszcze przed śmiercią Bába objął przywództwo babizmu - początkowo miało być to tymczasowe, ale w związku z kolejnymi objawieniami Bába sytuacja zaczęła się komplikować. Mianowicie Báb uznawał się początkowo tylko za poprzednika posłańca bożego (to on miał przejąć kierownictwo wspólnoty od Yahyi), później prawdopodobnie Báb sam ogłosił się tym posłańcem i ucieleśnieniem oczekiwań wszystkich religii. Báb stwierdził również, że Yahya może ukończyć niekompletny jeszcze Perski Bayan (świętą księgę babistów). Tytuł Subh-i-Azal miał mu nadać Báb prawdopodobnie na przełomie 1849 i 1850. Po śmierci Bába w 1850 Yahaya objął całkowite kierownictwo nad grupą zgodnie z Wolą i testamentem Bába oraz listem wysłanym do niego. Przez cały czas przebywał w areszcie domowym w Bagdadzie. W 1863 Bahá'u'lláh ogłosi się następcą Bába po objawieniach jakie miał otrzymywać od 1853 - nastąpiło to jednak w wąskim gronie znajomych i rodziny. W tym samym roku obaj bracia zostali zesłani do Adrianopola. Do 1866 sytuacja w babizmie była niejasna, tym bardziej, że pretendentów do następstwa było prawie 30. Wówczas to Bahá'u'lláh oficjalnie oderwał się (ogłosił swe objawienia publicznie) od babizmu tworząc bahaizm. W 1866 Yahya został zesłany na Cypr, skąd kierował azalityzmem-babizmem aż do swej śmierci w Famaguście w 1912 roku. Został pochowany zgodnie z muzułmańskimi tradycjami. Bahaiści twierdzą iż był inicjatorem kilku zabójstw i prób zabójstw bahaitów w tym próby otrucia Bahá'u'lláha (azalici twierdzą iż próbował on się otruć sam). Sprawa sukcesji w azalityzmie po Subh-i-Azalu nie została do końca wyjaśniona.
