Synagoga Remuh w Krakowie

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).


Synagoga Remuh

Data budowy	1556
Data zniszczenia	II wojna światowa
Tradycja	ortodoksyjna
Budulec	murowana
Obecnie	czynna synagoga
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Wnętrze synagogi Remuh (2003)

Brama wejściowa do synagogi

Synagoga Remuh przy ulicy Szerokiej to obecnie jedyna spośród żydowskich świątyń na krakowskim Kazimierzu, w której regularnie odbywają się nabożeństwa. Ufundował ją Izrael Isserles Auerbach, kupiec i bankier Zygmunta Augusta, dla swojego syna Mojżesza Isserlesa. Nazwa synagogi wywodzi się od hebrajskiego tytułu Rabi Mosze, którym w stosunku do Mojżesza Isserlesa posługiwali się członkowie gminy żydowskiej.

[edytuj] Historia

Od roku 1553 Izrael Isserles starał się u króla o zezwolenie na adaptację własnego domu na bożnicę. Zgoda wydana została w roku 1556. Wkrótce jednak, w roku 1557 pożar zniszczył znaczącą część miasta żydowskiego wraz z drewnianą wówczas synagogą. Ponownie zezwolenie króla było konieczne do odbudowania świątyni, po uzyskaniu którego prace budowlane ruszyły w roku 1558, kierowane prawdopodobnie przez Stanisława Baranka. XVII i XVIII wiek przyniosły kolejne przebudowy, obejmujące również drewniane i murowane przybudówki.

Znaczące zmiany w konstrukcji przyniosła w roku 1829 przebudowa kierowana przez architekta Antoniego Pluszyńskiego. Podwyższono wówczas salę dla mężczyzn, na miejscu drewnianych przybudówek od strony północnej postawiono murowane konstrukcje, dobudowano także salę przeznaczoną dla kobiet od strony zachodniej. Pierwotnie sala ta prawdopodobnie znajdowała się nad przedsionkiem od strony północnej. Sala mężczyzn połączona została z nową salą dla kobiet otworami okiennymi. Podobne, półkoliste okna znalazły się we wschodniej i zachodniej ścianie budynku.

W roku 1882 w ramach prac budowlanych usunięto od strony północnej drewniany ganek i schody prowadzące na piętro, które zastąpiono metalowymi.

Ostatnie przed wojną prace prowadzone były w roku 1933 pod kierownictwem architekta Hermana Gutmana. Dokonano wielu prac konserwacyjnych, zabezpieczono fundamenty i zadaszenie sali mężczyzn, odnowiono salę kobiet, wymieniono konstrukcję dachu.

W czasie II wojny światowej synagoga mieściła niemiecki wojskowy magazyn. Większość wyposażenia została wywieziona lub zniszczona, piękna metalowa bima prawdopodobnie przetopiona do wykorzystania w przemyśle wojskowym.

Ponownie otwarto synagogę dla kultu w 1945 roku. W latach 1958 - 1968 z inicjatywy Kongregacji Wyznania Mojżeszowego w Krakowie oraz władz miejskich, wspartych dotacją międzynarodowej organizacji pomocy Żydom "Joint Distribution Committee" dokonano gruntownych prac konserwatorskich. Kierowana przez architekta Stefana Świszczowskiego renowacja obejmowała nowe pokrycie dachów, odwodnienie murów, odnowienie tynków, rekonstrukcję bimy na podstawie zdjęć przedwojennych, konserwację Aron ha-kodesz, skarbony oraz tablicy pamiątkowej. Uzupełniono także brakujące wyposażenie synagogi.

[edytuj] Wyposażenie wnętrza

Po południowej stronie Aron ha-kodesz znajduje się szczególne krzesło, które nigdy nie jest zajmowane. Według legendy w tym właśnie miejscu zawsze modlił się Remuh, stąd teraz na znak szacunku jego dawne miejsce pozostaje wolne.

[edytuj] Otoczenie

Przy Synagodze Remuh mieści się Cmentarz Remuh - kirkut, założony w 1533 r., na którym znajdują się cenne macewy z XVI - XVIII w. Cmentarzu mieści również grób Mojżesza ben Isserlesa, który został pochowany na nim w 1572 r. Cieszy się on szczególnym szacunkiem.

Synagoga jest obektem, który stanowi wartość zabytkową. Została ona wpisana do krajowego rejestru zabytków nieruchomych pod numerem A-33 w dniu 3 kwietnia 1974 roku.