Szlisselburg
Z Wikipedii
Szlisselburg (ros. Шлиссельбург) – miasto w zachodniej Rosji położone u wypływu rzeki Newy z jeziora jeziora Ładoga. Szlisselburg leży naprzeciw Sankt Petersburga położonegu u ujścia Newy do Zatoki Fińskiej. Nosiło także nazwy Oreszek (Орешек), Nöteborg (Нотеборг), Sleutelburcht (Шлютельбурх), Petrokrepost (Петрокрепость); ludowa nazwa: Szluszyn (Шлюшин).
Początki miasta związane są z grodem o nazwie Orzeszek (Oreszek) należącym do Księstwa Nowogrodzkiego i wybudowanym około roku 1300 na jednej z wysp. Jego zadaniem była ochrona Nowogrodu Wielkiego i kontrola dostępu do Bałtyku.
W roku 1323 w mieście podpisano ugodę między Szwecją a Nowogrodem, która ustalała granicę między Rusią a królestwem Szwecji i Finlandii. Przebiegała ona nieco na wschód od Wyborga w kierunku północno-zachodnim aż do Zatoki Botnickiej. Porozumienie to ustalało jednocześnie strefy wpływów chrześcijaństwa wschodniego i zachodniego.
Od roku 1611, gdy podczas wojny między Szwecją a Rosją w latach 1610-1617 dostał się w ręce Szwedów, gród nosił nazwę Nöteborg. W roku 1702, w czasie wojny północnej twierdza została zajęta przez Rosjan po wysadzeniu na wyspie desantu. Na rozkaz cara Piotra Wielkiego miastu nadano obecną nazwę – w języku niemieckim Schlüsselburg oznacza miasto-klucz. Podczas drugiej wojny światowej miasto dostało się 8 września 1941 roku w ręce niemieckie co umożliwiło blokadę Leningradu; Sowietom udało się odbić miasto dopiero 18 stycznia 1943 roku.
Od początku XVIII wieku twierdza szlisselburską była wykorzystywana jako więzienie, w którym często osadzano przestępców politycznych, także dworzan i członków rodziny carskiej w niełasce. Więziono tu m.in. Nikołaja Karamzina, dekabrystów, narodowolców. Z Polaków więzieni byli tu między innymi Walerian Łukasiński i Ludwik Waryński. Podczas rewolucji lutowej więźniowie zostali uwolnieni przez zrewoltowanych mieszkańców, a twierdza - spalona. Później mieściło się w niej muzeum.
W latach 1944-1992 miasto nosiło nazwę Petrokrepost.
Współcześnie miasto liczy około 12 tys. mieszkańców. Znajduje się w nim stocznia budująca i remontująca statki żeglugi śródlądowej używane na kanale łączącym Morze Bałtyckie z Morzem Białym.
