Tadeusz Borowski (poeta)
Z Wikipedii
Tadeusz Borowski (ur. 12 listopada 1922 w Żytomierzu - zm. 3 lipca 1951 w Warszawie) - polski poeta, prozaik, publicysta.
[edytuj] Życiorys
Urodzony 12 listopada 1922, drugi syn Stanisława i Teofilii Borowskich. W 1926 roku ojciec został aresztowany i wywieziony do Karelii z powodu dawnej przynależności do POW. Cztery lata później matka podzieliła losy męża, została wywieziona na Syberię nad Jenisej. Dwaj mali chłopcy pozostali sami. Starszy - Juliusz - trafił do internatu, młodszy Tadeusz dostał się pod opiekę ciotki. W 1932 roku Stanisław Borowski został wymieniony za więzionych w Polsce komunistów i znalazł sie w Polsce. Dwaj chłopcy: czternastoletni wtedy Juliusz i dziesięcioletni Tadeusz wyruszyli w samodzielną podróż z Żytomierza przez Koziatyn, Kijów do Mskwy, skąd, zaopatrzeni w oficjalne papiery Czerwonego Krzyża, dalej, do Polski. Prawie nieznany ojciec oczekiwał na synów tuż przy granicy, w poleskich Baranowiczach. Matka przybyła do Polski dwa lata później, czyli latem 1934 roku. Rodzina Borowskich osiedliła się w Warszawie. W 1940 roku ukończył gimnazjum na tajnych kompletach, co zostało opisane w opowiadaniu Matura na Targowej. Studiował polonistykę na tajnym Uniwersytecie Warszawskim, gdzie poznał swoją przyszłą żonę, Marię Rundo (wiele scen z tego okresu zostało włączonych do opublikowanych po wojnie opowiadania Pożegnania z Marią i szkicu Profesorowie i studenci). Pracował w prywatnej firmie budowlanej i współpracował z miesięcznikiem "Droga" ukazującym się w stolicy. W 1943 roku Borowski został wywieziony do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Kontynuował tam twórczość literacką, pisząc m.in. wiersze, piosenki i kolędy, a także listy do narzeczonej Marii, która również znajdowała się w obozie w Oświęcimiu. Obozowa rzeczywistość została opisana w opowiadaniu U nas, w Auschwitzu..., którego podstawą były wspomniane już listy do Marii Rundo. W sierpniu 1944 roku przewieziono go wraz z innymi więźniami do Natzweiler-Dautmergen, a potem do Dachau. 1 maja 1945 r. więźniowie zostali wyzwoleni przez armię amerykańską. Lecz nie był to koniec męki Borowskiego, gdyż został przeniesiony do obozu dla dipisów, w którym pozostawał do września 1945 r.
Po wojnie przebywał w Monachium. W 1946 roku wrócił do kraju. Współpracował z wieloma pismami. Cztery lata po powrocie do Polski, jego twórczość zaowocowała Państwową Nagrodą Artystyczną.
3 lipca rodzi mu się córka. Borowski odwiedza żonę w szpitalu, po czym, po powrocie do domu, popełnia samobójstwo. Żył 29 lat.
Czesław Miłosz sportretował go w książce Zniewolony Umysł jako Betę. Antoni Halor i Józef Gębski w oparciu o prozę Borowskiego, z wykorzystaniem oryginalnych taśm filmowych z lat 1939-1945, zrealizowali wybitny, wielokrotnie nagradzany film dokumentalny "Testament".
[edytuj] Twórczość
- Wiersze:
- Gdziekolwiek ziemia (1942)
- Arkusz poetycki nr 2 (1944)
- Pieśń
- Opowiadania:
- Byliśmy w Oświęcimiu (1946. z K.Olszewskim, J. Nel-Siedleckim)
- Pewien żołnierz. Opowieści szkolne (1947)
- Kamienny świat (1948)
- Pożegnanie z Marią
- Matura na Targowej
- Chłopiec z Biblią
- U nas w Auschwitzu
- Ludzie, którzy szli
- Dzień na Harmenzach
- Proszę państwa do gazu
- Śmierć powstańca
- Bitwa pod Grunwaldem
- Kamienny świat
